فهرست سرخ گونه‌های در معرض خطر

فهرست سرخ گونه‌های در معرض خطر IUCN، یا سیاهه سرخ IUCN، فراگیرترین مرجع بررسی وضعیت بقای گونه‌های زنده در جهان است. اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست (IUCN)، که این فهرست را منتشر می‌کند، اصلی‌ترین مرجع در جهان برای بررسی وضعیت بقای جانوران است. در عین حال فهرست‌هایی نیز از وضعیّت گونه‌های در خطر توسط گروه‌ها و کشورها منتشر می‌شوند که برآوردی از وضعیت انقراض این گونه‌ها در یک منطقه خاص هستند.

فهرست سرخ بر پایه معیارهای دقیق در رابطه با وضعیت انقراض هزاران گونه تهیه می‌شود. این معیارها برای همه جانوران در هر منطقه‌ای از جهان یکی هستند. هدف از تهیه این سیاهه آگاه کردن مردم و سیاست‌مداران در رابطه با وضعیت جانوران و کمک به جامعه جهانی در کم کردن میزان منقرض شدن گونه‌ها است.

IUCN تلاش می‌کند تا برآورد خود از هر جاندار را در هر پنج سال، یا بیشینه ده سال، یکبار بازبینی و به روز کند. این کار در روندی با همکاری چندین بازبین گروه تخصصی نجات[پانویس 1] صورت می‌پذیرد. گروه بازبینان متخصصان گونه‌ای ویژه، گروهی از گونه‌ها یا منطقه‌ای ویژه هستند یا اعضای گروهی همچون بردلایف[پانویس 2] که به گونه تخصصی روی یک رده (در این مورد، پرندگان) فعالیت می‌کنند.

برآورد سال ۲۰۰۶
گاو میش کوهان‌دار اروپایی گونه‌ای در معرض خطر است.

فهرست سال ۲۰۰۶، که در تاریخ ۴ مه آن سال منتشر شد، تعداد ۴۰٬۱۶۸ گونه کامل را پوشش داد به علاوه ۲٬۱۶۰ زیرگونه و نوع مختلف.

از میان گونه‌هایی که به‌طور کامل بررسی شدند تعداد ۱۶٬۱۱۸ عدد تهدید شده تشخیص داده شدند. از این‌ها ۷٬۷۲۵ تا جانور، ۸٬۳۹۰ تا گیاه و سه تا قارچ و گلسنگ بودند.

این برآورد ۷۸۴ گونه منقرض شده از سال ۱۵۰۰ میلادی تاکنون را برشمرد. هر سال تعدادی از گونه‌هایی که گمان بر انقراضشان می‌رفت دوباره یافت می‌شوند که پس از آن برچسب «اطلاعات کم» می‌خورند.

برآورد سال ۲۰۰۷
دلفین رودخانه‌ای چین در سال ۲۰۰۷ منقرض شده اعلام شد.

در فهرست سال ۲۰۰۷، وضعیت دو گونه گوریل کراس ریور و گوریل غربی را از وضعیت در معرض خطر به در معرض انقراض، که تنها یک رتبه پایین تر از منقرض شده در حیات وحش است، منتقل کرد. دلیل این اقدام آلودگی به ویروس ابولا و شکار غیرقانونی در کنار دیگر عوامل بود. در این برآورد ۱۶٬۳۰۸ گونه تهدید شده تشخیص داده شدند که ۱۹۰ عدد بیشتر از تعداد آن‌ها در سال ۲۰۰۶ بود. آی‌یوسی‌ان اورانگوتان سوماترایی را در وضعیت در معرض انقراض و اورانگوتان بورنئویی را در وضعیت تهدید شده گذاشت.

برآورد سال ۲۰۰۸

برآورد سال ۲۰۰۸ میلادی در ۶ اکتبر این سال در کنفرانس جهانی محافظت از طبیعت IUCN در بارسلون، اسپانیا ارایه شد و «بحران انقراض را در شرایطی که از هر چهار پستاندار یکی در معرض نابودی همیشگی قرار دارد، تأیید کرد.» این برآیند نشان می‌دهد که از میان ۵٬۴۸۷ پستاندار ساکن بر زمین، تعداد ۱٬۱۴۱ تا توسط انقراض تهدید شده‌اند و ۸۳۶ گونه به عنوان اطلاعات ناکافی طبقه‌بندی شدند.[1]

برآورد سال ۲۰۱۲

فهرست سرخ ۲۰۱۲ در ۱۹ ژوئیه این سال در اجلاس سران زمین ریو پلاس ۲۰ منتشر شد؛[2] نزدیک۲۰۰۰ گونه به آن اضافه شدند.[3] همچنین ۴ گونه به لیست منقرض شده و ۲ گونه به لیست دوباره کشف شده اضافه شدند.[4] IUCN در مجموع ۶۳‍‍٬۸۳۷ گونه را ارزیابی كرد و نشان داد ۱۹٬۸۱۷ گونه در معرض خطر نابودی هستند.[5] ۳٬۹۴۷ گونه به عنوان "در معرض خطر جدی" و ۵٬۷۶۶ گونه به عنوان "در معرض خطر" توصیف شده‌اند،[6] در حالی که بیش از ۱۰٬۰۰۰ گونه در فهرست "آسیب پذیر" قرار دارند. ۴۱٪ از گونه‌های دوزیستان، ۳۳٪ از مرجان‌های صخره‌ای، ۳۰٪ از درختان سوزنی برگ، ۲۵٪ از پستانداران و ۱۳٪ از پرندگان در معرض تهدید قرار دارند.[7]

طبقه‌بندی

گونه‌ها به نه گروه بخش شده‌اند که این تقسیم بر پایه معیارهایی چون نرخ کاهش جمعیت، اندازه جمعیت، گستردگی و اندازه قلمرو و میزان پخش‌شدگی در جمعیت و منطقه زندگی آن‌ها انجام شده است:[8]

در رده‌بندی آی‌یوسی‌ان جانور «تهدید شده» اغلب به جانورانی گفته می‌شود که در یکی از سه رده «در معرض انقراض»، «در معرض خطر» یا «آسیب‌پذیر» گذاشته شده باشند.

نسخه‌ها

از سال ۱۹۹۱ نسخه‌های مختلفی از IUCN موجود است:[9][10]

  • ورژن ۱/۰ (۱۹۹۱)
  • ورژن ۲/۰ (۱۹۹۲)
  • ورژن ۲/۱ (۱۹۹۳)
  • ورژن ۲/۲ (۱۹۹۴)
  • ورژن ۲/۳ (۱۹۹۴)
  • ورژن ۳/۰ (۱۹۹۹)
  • ورژن ۳/۱ (۲۰۰۱)
  • ورژن ۴/۰ (۲۰۱۵)

همچنین نگاه کنید به

یادداشت
  1. SSC: IUCN Species Survival Commission
  2. BirdLife International
  3. Extinct
  4. Extinct in the Wild
  5. Critically Endangered
  6. Endangered
  7. Vulnerable
  8. Near Threatened
  9. Least Concern
  10. Data Deficient
  11. Not Evaluated

منابع
  1. "فهرست سرخ IUCN بحران انقراض در جهان را نشان می‌دهد". اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست. Retrieved 29 September 2011.
  2. Matthew Knight (19 June 2012). "Extinction threat 'a call to world leaders' at Rio Earth Summit". edition.cnn.com. Archived from the original on 22 June 2012. Retrieved 13 November 2018.
  3. Jessica Phelan (19 June 2012). "IUCN Red List update: Nearly 2,000 species added". www.pri.org. Archived from the original on 16 November 2018. Retrieved 13 November 2018.
  4. "IUCN 2012 update - 4 species extinct – 2 rediscovered – Food security waning". wildlifeextra.com. 19 June 2012. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 14 November 2018.
  5. James Ayre (20 June 2012). "The Red List Of Threatened Species, Annual Report Released". planetsave.com. Archived from the original on 10 November 2013. Retrieved 13 November 2018.
  6. The list is queryable at: "The IUCN Red List of Threatened Species". IUCN Red List of Threatened Species. Retrieved 6 March 2020.
  7. James Ayre (20 June 2012). "The Red List Of Threatened Species, Annual Report Released". planetsave.com. Archived from the original on 10 November 2013. Retrieved 13 November 2018.
  8. "دربارهٔ فهرست سرخ IUCN". اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست. Retrieved 29 September 2011.
  9. "2001 Categories & Criteria (version 3.1)". IUCN. Archived from the original on 27 June 2014. Retrieved 27 January 2013.
  10. "Historical IUCN Red Data Books and Red Lists". Archived from the original on 27 June 2014. Retrieved 9 June 2016.

پیوند به بیرون
  • «فهرست آی‌یوسی‌ان». اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست.
  • «فهرست سرخ حیات وحش». مرجع حیات وحش ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱ اکتبر ۲۰۱۱.
  • «اقتصاد زیست‌بوم و تنوع زیستی (TEEB)».
  • «فهرست گونه‌های در معرض خطر انقراض کشورهای گوناگون از جمله ایران». گاردین. ۳ نوامبر ۲۰۰۹.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.