فراروایت

یک کلان روایت ((به انگلیسی: Metanarrative)) در نظریه انتقادی و به ویژه در پست مدرنیسم روایت یا داستانی جامع بر اساس تاریخ، علم و یا تجربه است که به صورت پیش‌گویانه، یک ایدهٔ کلی (و همچنان تحقق نیافته) را مشروعیت می‌بخشد و به کل جامعه تعمیم می‌دهد.[1][2][3]

لیوتار پست مدرن را به منزله بی اعتقادی به کلان روایت ها می داند و در مقابل نظر به رو آوردن به خرده روایت ها دارد. یعنی کلان را در مقابل خرد قرار می دهد. در حالی که گاهی به اشتباه از دهه پنجاه پست روایت وکلان روایت به فراروایت ترجمه شده است.

ریشه لغوی

«Meta» در یونانی به معنای «بعد» است. «روایت» داستانی است که از طریق بازگویی خود توصیف می‌شود (و به طریقی منتقل می‌شود).[4]

اگرچه اولین بار در اوایل قرن ۲۰ استفاده شد، اما این اصطلاح توسط ژان فرانسوا لیوتار در سال ۱۹۷۹ مطرح شد، با این ادعا که ویژگی پست مدرن دقیقاً بی‌اعتمادی به «کلان‌روایت‌ها» (پیشرفت، روشنگری، آزادی، مارکسیسم) است و این بخشی اساسی از مدرنیته را تشکیل می‌دهد.[5]

بدبینی پساساختارگرایانه

در وضعیت پست‌مدرن (۱۹۷۹)، لیوتار شک و تردید چشمگیری را نسبت به وضعیت پست مدرن را نسبت به ماهیت فراروایت‌ها و اعتماد آنها به نوعی «حقیقت متعالی و جهانی» ارائه می‌کند:[6]

لیوتار و سایر متفکران پساساختارگرا (مانند فوکو)[7] به دلایلی این اتفاق را به عنوان یک پیشرفت کاملاً مثبت می‌دانند. نخست آنکه، با ساخت نظریه‌های کلان گرایش دارند که بی‌دلیل هرج و مرج و بی نظمی موجود در جهان را از بین ببرند.[8]

جایگزینی فراروایت‌ها و روایت‌های جهانی با روایت‌های کوچک و محلی

لیوتار پیشنهاد کرد که فراروایت باید راه را برای petits récits، روایت‌های معمولی‌تر و «محلی»، که می‌توانند با تمرکز بر یک رویداد منفرد، فراروایت‌ها را دور بیندازند، باز کند.[9]

پست مدرنیست‌ها تلاش می‌کنند تا تمرکز بر زمینه‌های محلی خاص و همچنین تنوع تجربه انسانی را جایگزین فراروایت‌ها کنند. آنها به جای وجود نظریه‌های کلان و همه‌جانبه، بر وجود «تعدد نقاط نظری»[10] استدلال می‌کنند.

منابع


  1. J. Childers/G. Hentzi eds. , The Columbia Dictionary of Modern Literary and Cultural Criticism (1995) p. 186
  2. R. Appignanesi/C. Garratt, Postmodernism for Beginners (1995) pp. 102–3
  3. Jean-François Lyotard, The Postmodern Explained to Children (1992) p. 29
  4. The Meta-Narrative. "Lesson 1: What is a Meta-Narrative?". YouTube. October 11, 2013.
  5. Childers pp. 166–7
  6. Lyotard, Jean-François. Introduction:The Postmodern Condition: A Report on Knowledge," 1979: xxiv–xxv. بایگانی‌شده در ۲۰۰۷-۰۶-۱۰ توسط Wayback Machine
  7. G. Gutting ed. , The Cambridge Companion to Foucault (2007) p. 36
  8. C. Nouvet et al eds. , Minima Moralia (2007) pp. xii–iv
  9. Nouvet, p. xvi
  10. Michael A. Peters, Poststructuralism, Marxism, and Neoliberalism: Between Theory and Politics, Rowman & Littlefield, 2001, p7. شابک ‎۰−۷۴۲۵−۰۹۸۷−۷
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.