عمیدالملک کندری

در مورد عمید الملک کندری آورده‌اند:

طغرل بیک سلجوقی که در سال ۴۳۹ ه. ق با جلوس خود، سلطنت آل سلجوقی را آغاز کرد، مدت بیست سال از بیست و شش سال سلطنت خود را بر کفایت و کاردانی وزیری دانشمند تکیه داشت که (عمیدالملک) خوانده می‌شد. عمیدالملک در وزارت طغرل همان شهرت و موقعیتی را دارا بود که بعدها نظام الملک در سلطنت بقیه آل سلجوقی مانند آلب ارسلان و ملکشاه. این دو وزیر بزرگ، هر دو از روستا زادگان خراسان بودند. عمیدالملک از کندر ترشیز و نظام الملک از توغان النهایه. که از جهت اعتقادی و سیاسی تجانس با هم نداشتند. عمیدالملک در مذهب حنفی تعصب می‌ورزید و نظام الملک در مذهب شافعی. نظام الملک از خدمت در شاخه شرقی و عمیدالملک نخست از خدمت در شاخه غربی سلاجقه آغاز به کار کردند.

عمیدالملک اگرچه کم زیست و در هنگامی که به قتل رسید، پنجاه و چند سال بیش نداشت، ولیکن نیمی از همین عمر کوتاه را وزارت داشت و هم در طول دوران وزارت خود، از خدمت به زبان و ادب فارسی باز نایستاد. عمیدالملک از دانشمندان وشاعران زمان خود بود و سبب راه یافتنش به دربار سلاجقه نیز به علت فضلی است که داشته‌است. طغرل عمیدالملک را انتخاب کرد چرا که وی به دو زبان عربی و فارسی مسلط بود. بدین معنی که وقتی طغرل وارد نیشابور شد، خواستار مردی شد که عربی را خوب بنویسد و بخواند. موفق، عمیدالملک را معرفی کرد و او در آن حال مردی بود فاضل و فصیح و شاعر. این وزیر دانشمند ترشیزی، علاقه وافری به زبان فارسی داشت. چندان که نقل کرده‌اند که تا هنگام سلطنت محمود غزنوی قانون و دفاتر و امثله و مناشیر از درگاه سلاطین به زبان عربی نوشته می‌شد، چون وقت وزارت به عمیدالملک رسید دستور داد این قاعده را بر طرف سازند، شاید به دلیل همین علایقهٔ وی به زبان فارسی بوده‌است، که شاعران نامداری همچون لامعی گرگانی و ابوالحسن باخزری صاحب دمیه القصرا، او را مدح گفته‌اند.

عمیدالملک سرانجام با سیاست رقیب سیاسیش نظام الملک به قتل رسید. آن گونه قتلی که اعضای بدن وی، در پنج شهر مختلف دفن گردید. خونش در مرو به زمین ریخت، سرش به نیشابور برده شد، پوست سرش را به کرمان منتقل کردند و بعضی از اعضای بدنش را به خوارزم. امّا به هر حال عمدهٔ جسد او به زادگاهش کندر برده شد و در کنار مدفن پدرش ابوصالح منصور به خاک سپرده شد و این به سال ۴۵۶ ه. ق بود.

آورده‌اند که عمیدالملک جلاد را گفت: «وزیر را بگو بد رسمی که نهادی و وزیر کشتن در سلاطین آموختی، عجب اگر بر خود و نسل خود این معنی باز نبینی»

• عمیدالملک کندری | لغت‌نامه دهخدا
• KONDORI, MOḤAMMED B. MANṢUR – Encyclopaedia Iranica