عبدالله توکل

عبدالله توکل (زاده ۱۳۰۳ خورشیدی در اردبیل – درگذشته ۲۵ شهریور ۱۳۷۸ در اردبیل) مترجم ایرانی بود.

عبدالله توکل
زادهٔ۱۳۰۳
اردبیل
درگذشت۲۵ شهریور ۱۳۷۸
اردبیل
ملیتایرانی
پیشهمترجم
شناخته‌شده برایترجمهٔ آثار ادبی

فعالیت

در سال ۱۳۰۳ در کوچه علیه اردبیل به دنیا آمد که بعدها با ورود به عرصه ادبیات به همراه دو دوست خود رضا سید حسینی و محمد قاضی به سه تفنگدار نهضت ترجمه ایران شهرت یافتند.

شهرتی که تا به امروز قوام داشته و در نسل‌های بعد نیز الگوهای کارکردی این مترجم در میان جوان‌ترها به عنوان مکتبی علمی قلمداد می‌شود.

عبدالله توکل در خانواده‌ای تجارت پیشه در اردبیل متولد شد. تا ششم ابتدایی را در مدرسه‌های صداقت و هدایت و دوره اول متوسطه را در دبیرستان هدایت اردبیل گذراند. بعد از اتمام تحصیلات در دبیرستان صفوی موفق به کسب دیپلم کلاس پنجم علمی شد.

در ادامه ششم ادبی را در دبیرستان دارالفنون تهران سپری کرد. تحصیلات دانشگاهی خود را ابتدا در دانشکده حقوق آغاز کرد، اما آن را نیمه کاره رها کرد و برای تحصیل زبان به دانشکده ادبیات رفت. مدتی نیز در دانشگاه واشینگتن درس انگلیسی و روش تدریس زبان خواند.


پس از بازگشت به ایران، بیش از پیش به ترجمهٔ آثار ادبی پرداخت. در سال‌های ۱۳۳۶–۱۳۵۹ برنامه ادبیات جهان را در رایو به اجرا درآورد. در سالهای پایانی عمر تلاش کرد تا حد ممکن در ترجمه‌های قبلی خود بازنگری کند. توکل در ۲۵ شهریور ۱۳۷۸ در زادگاهش بر اثر سکتهٔ قلبی درگذشت.[1]

آثار

فهرست زیر حاوی ۴۴ عنوان از کتاب‌هایی است که عبدالله توکل در طول بیش از ۵۰ سال ترجمه کرده‌است.

نام کتاب نویسنده سال ناشر (توضیحات)
از انگلستان دیدن کنیمکی رمزی۱۳۲۴
بیست و چهار ساعت از زندگی یک زناشتفان تسوایگ۱۳۲۶معرفت / چ ۲ (با همکاری رضا سیدحسینی)
دنیای امروزاشتفان تسوایگ۱۳۲۶(ظاهرا با عنوان‌های دنیای دیگر و دنیای دیروز نیز تجدید چاپ شده است)
زن و بازیچهٔ اوپیر لوئیس۱۳۲۷
سرهنگ شابراونوره دو بالزاک۱۳۲۷(تجدید چاپ: قطره، ۱۳۷۲)
شب رؤیائیاشتفان تسوایگ۱۳۲۷معرفت
نامزدیلایوش زیلاهی۱۳۲۷معرفت (تجدید چاپ: فکر روز، ۱۳۷۳)
اوژنی گراندهاونوره دو بالزاک۱۳۲۸(با عنوان عشق و خست نیز منتشر شده است)
کتاب یهو یا قیم بابلیمارنیکس خنیسه
شاهکار گمناماونوره دو بالزاک۱۳۳۵سپهر
مردی که سایه‌اش را فروختآلبرت فون‌شامیسو۱۳۳۶(تجدید چاپ: نشر مرکز، ۱۳۷۳)
سنین بحرانیکاترین میخائلیس۱۳۳۷نشر اندیشه
دافنیس و کلوئهلونگوس۱۳۳۷نشر اندیشه
گزند دلبستگیپیر-آمبرواز شودرلو دو لاکلو۱۳۳۹سخن
بگو مگوی انگلیسی-۱۳۳۹(تجدید چاچ: نیلوفر، ۱۳۶۲)
در ظلمت بیدار شدبرت هالیدی۱۳۴۰کیهان
دلشکستهناتانیل وست۱۳۴۱مروارید
این دختر پانزده ساله باید بمیردجوناتان کریک۱۳۴۳چ ۲، امیرکبیر
موئیراژولین گرین۱۳۴۴نیل
سرخ و سیاهاستاندال۱۳۴۵
مطالعهٔ زن و پنج داستان دیگراونوره دو بالزاک۱۳۴۸سپهر
سنگ‌ها و صخره‌هاآن تری وایت۱۳۵۱چ۲، نیل
نخستین عشق منماکسیم گورکی۱۳۵۶نیما
اوریکادوشس دو دوراس۱۳۶۰غزالی
عصر آدمکش‌هاهنری میلر۱۳۶۰زمان (تجدید چاپ: قطره، ۱۳۷۱)
مجمع الجزایر گولاکالکساندر سولژنیتسین۱۳۶۶سروش
زندان‌های منسیلیو پلیکو۱۳۷۲آویشن و گوهرزاد
استاندالمیشائیل زایدال۱۳۷۲شنر سمر
در تنگآندره ژید۱۳۷۳ویراست ۲، نیلوفر، ۱۳۷۳ (با همکاری رضا سیدحسینی)
خانواده ایرانی در روزگار پیش از اسلامعلی اکبر مظاهری۱۳۷۳قطره
سگ زرد، ماجراهای مگره کمیسر پلیسژرژ سیمنون۱۳۷۳طرح نو
ویکتور هوگوریچارد گرانت۱۳۷۳کهکشان
یهو یاقیم بابلی و همسر بلندآوازه اش شوشانامارنیکس خنیسه۱۳۷۳نشر مرکز
کالون و قیام کاستلیوناشتفان تسوایگ۱۳۷۶نشر مرکز
نگاهی دیگر بر طفلژول دالس۱۳۷۷دفتر ادبیات داستانی
آفرودیتپیرلوئیسنامعلوم
بنده عشقگورکینامعلوم
دختر چشم طلائیاونوره دو بالزاکنامعلوم(با همکاری رضا سیدحسینی / با عنوان دختر زرین چشم هم منتشر شده اسا)
زن لالبرگ تامسنامعلوم
مالک سانفرانسیسکواشتفان تسوایگنامعلوم
مکتب زنانژیدنامعلوممعرفت (با همکاری رضا سیدحسینی)
میل جنسیزیگموند فرویدنامعلوم
نیرنگ زناناشتفان تسوایگنامعلوم
همرهان به انضمام گیلاس مشروب (نمایشنامه)لولی گی‌یونامعلوم

پانویس

  1. کمالی، محمدجواد، تاریخ ترجمهٔ ادبی از فرانسه به فارسی، انتشارات سخن گستر و معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، ۱۳۹۲، ص ۴۵۱.

منابع

  • به مناسبت سالروز درگذشت عبدالله توکل مترجم پرکار ادبیات
  • آدینه بوک
  • فولادوند، عزت الله. «به یاد دوست: عبدالله توکل (۱۳۰۳–۷۸(». جهان کتاب (۸۹ و ۹۰): ۳۴ تا ۳۵.
  • «توکل؛ مترجمی که زبان فارسی را جوان کرد». خبرگزاری مهر.
  • «یادی از عبدالله توکل در گفت‌وگو با لیلی گلستان». ایسنا.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.