عبدالحسین شیبانی

میرزا عبدالحسین شیبانی (۱۲۵۲خ کاشان –۱۳۴۲خ تهران) [1] ملقب به وحیدالملک نویسنده، مدرس، قانونگذار و دولتمرد تکنوکرات ایرانی در دوران قاجار بود. او مبتکر تغییر تقویم رسمی ایران از هجری قمری به خورشیدی است. نخستین قرارداد راه‌اندازی پست هوائی با خارج از ایران را وحیدالملک با شوروی بست.

میرزا عبدالحسین خان وحیدالملک شیبانی
وزیر پست و تلگراف ایران
مشغول به کار
۲۷ خرداد ۱۳۰۱  ۲۱ خرداد ۱۳۰۲
پادشاهاحمد شاه قاجار
نخست‌وزیرقوام‌السلطنه و مستوفی‌الممالک
پس ازاحمد اعتلاءالسلطنه (پیرنیا)
پیش ازمصطفی‌قلی فهیم‌الدوله (کمال هدایت)
نماینده مجلس شورای ملی
مشغول به کار
۱۳۰۰  ۲۶ خرداد ۱۳۰۱
حوزه انتخاباتیتبریز (دوره چهارم)
حوزه انتخاباتیتهران (دوره های دوم و سوم)
اطلاعات شخصی
زاده۱۲۵۲
کاشان، ایران
درگذشته۱۳۴۲
تهران، ایران
ملیتایرانی
پیشهاستاد دانشگاه، روزنامه‌نگار، نویسنده، دولتمرد
دیناسلام شیعه دوازده امامی

تحصیلات

میرزا عبدالحسین علوم مقدماتی و ادبیات فارسی و ادبی را در زادگاهش کاشان فراگرفت. سپس به هندوستان رفت و زبان انگلیسی آموخت و برای ادامه تحصیلات عالی، راهی انگلستان شد. در دانشگاه کمبریج در زمینه تاریخ جهان و ادبیات انگلیسی تحصیل کرد، با ادوارد براون آشنا و با معرفی او در این دانشگاه به تدریس زبان فارسی مشغول شد. [2]

فعالیت‌های سیاسی و اداری

شیبانی در بازگشت به ایران در مدرسه دارالفنون به تدریس زبان انگلیسی پرداخت و مدتی نیز ریاست مدرسه سیاسی را به عهده گرفت که مشیرالدوله بنیان نهاده بود. وحیدالملک خبرنگار روزنامه «تایمز» انگلیس بود و مقالات و خبرهایی دربارهٔ جنبش مشروطیت به آن روزنامه می‌فرستاد. [3][4][5][6][7][8]

شیبانی پس از مشروطه به عضویت در کمیسیون عالی مشروطه خواهان درآمد و به دوره دوم مجلس شورای ملی راه یافت. [9]. پس از پایان دوره مجلس، در سال ۱۲۹۱ به دستور ناصرالملک نایب السلطنه وقت به کاشان تبعید شد. در مجلس سوم به جای یکی از نمایندگان مستعفی تهران انتخاب شد (تصویب اعتبارنامه: اول تیر ۱۲۹۴). چند ماه بعد با پیشروی ارتش روسیه بسوی تهران در جریان جنگ جهانی اول، مجلس تعطیل شد و او نیز همراه بسیاری از دیگر نمایندگان به کرمانشاه مهاجرت کرد. در دولتی که نظام‌السلطنه مافی در کرمانشاه تشکیل داد، وزارت پست و تلگراف را به وحید الملک سپرد. پس از پایان جنگ و بازگشت به تهران، وحیدالملک در سال ۱۲۹۸ ریاست مدرسه عالی علوم سیاسی و حقوق را پذیرفت. ساختمان مدرسه عالی حقوق را او خریداری کرد. [2]

در پی بازگشایی مجلس، به نمایندگی تبریز انتخاب شد (تصویب اعتبارنامه: ششم بهمن ۱۳۰۰). پیش از پایان دوره نمایندگی‌اش، قوام‌السلطنه او را به دولت برد و در ۲۷ خرداد ۱۳۰۱ به عنوان وزیر پست و تلگراف به مجلس معرفی کرد. در دولت بعدی نیز که مستوفی‌الممالک تشکیل داد، بر همین سمت ماند تا اینکه با استعفای مستوفی‌الممالک در ۲۱ خرداد ۱۳۰۲ کنار رفت.

شیبانی پس از کناره‌گیری از سیاست در دانشسرای عالی به تدریس تاریخ پرداخت. از آثار وی تاریخ عمومی قرون وسطی در سه مجلد است. [3][4][5][6][7][8]

پیشنهاد تغییر تقویم

ابتکار تغییر تقویم رسمی کشور از هجری قمری به هجری شمسی را نخستین بار وحید‌الملک پیشنهاد کرد. این پیشنهاد در ۳۱ فروردین ۱۲۸۹ در مجلس مطرح و قرار شد در طرح قانون محاسبات که در حال تدوین بود گنجانده شود. [10]. قانون محاسبات در ۲۱ آبان همان سال به تصویب مجلس رسید و ماده سوم آن مقرر می کرد: «مقیاس زمان بعد از این درمحاسبات دولتى سال‌هاى شمسى و ماه‌هاى شمسى (بروج) خواهدبود». [11]

پست هوائی خارجی

وحیدالملک در ۲۵ آوریل ۱۹۲۳ (پنجم اردیبهشت ۱۳۰۲) قراردادی با اتحاد شوروی برای راه اندازی خط پست هوائی میان بندر انزلی و باکو امضا کرد. این قرارداد چهار سال بعد (۲۱ آبان ۱۳۰۶) به تصویب مجلس شورای ملی رسید و شرکت آلمانی یونکرس که خطوط هوائی را در ایران اداره می‌کرد، این خط پست هوائی را دایر کرد. [12]

منابع

  1. «شیبانی کاشانی میرزا عبدالحسین». بایگانی‌شده از اصلی در 1 اكتبر 2018. دریافت‌شده در 1 ژوئیه 2020. تاریخ وارد شده در |archivedate= را بررسی کنید (کمک)
  2. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در 6 اكتبر 2017. دریافت‌شده در 17 مارس 2019. تاریخ وارد شده در |archivedate= را بررسی کنید (کمک)
  3. «وحیدالملک شیبانی کاشانی میرزا عبدالحسین». بایگانی‌شده از اصلی در 1 اكتبر 2018. دریافت‌شده در 1 ژوئیه 2020. تاریخ وارد شده در |archivedate= را بررسی کنید (کمک)
  4. «مجله بخارا». بایگانی‌شده از اصلی در 11 اكتبر 2016. دریافت‌شده در 18 مه 2016. تاریخ وارد شده در |archivedate= را بررسی کنید (کمک)
  5. مرکز پژوهشگاه مجلس شورای اسلامی
  6. «دنیای اقتصاد». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئن ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۱۶.
  7. «حاج میرزا عبدالحسین شیبانی (وحید الملک)». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئن ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۱۶.
  8. پژوهشگاه علوم انسانی
  9. «مذاکرات جلسه ۴۱ دوره دوم مجلس شورای ملی سوم محرم ۱۳۲۸».
  10. «مذاکرات جلسه ۸۲ دوره دوم مجلس شورای ملی دهم ربیع الثانی ۱۳۲۸».
  11. «مذاکرات جلسه ۱۷۴ دوره دوم مجلس شورای ملی نهم ذیقعده ۱۳۲۸».
  12. «مذاکرات جلسه ۱۶۶ دوره ششم مجلس شورای ملی ۲۱ آبان ۱۳۰۶».
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.