طاهر بدخشی
طاهر بدخشی (۱۹۳۳–۱۹۷۹)یکی از سیاست‌مداران نامدار کمونیست‌ها، مؤسس و رهبر (سازمان انقلابی زحمتکشان افغانستان) سازا در دو دهه ۱۳۵۰ و۱۳۶۰ بود.
| طاهر بدخشی | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۹۳۳(میلادی) ولایت بدخشان،  افغانستان |
| درگذشت | ۱۹۷۹(میلادی) (۴۵–۴۶ ساله) کابل، افغانستان |
| ملیت | افغانستان |
| پیشه | سیاست‌مدار |
پیشینه زندگی
محمد طاهر بدخشی فرزند وکیل محمد ذاکر فرزند میرزا محمد ناصر به روز دوشنبه هشت عقرب ۱۳۱۲ خورشیدی در گذر میرشکاران ناحیه سوم شهر فیض‌آباد مرکز ولایت بدخشان (افغانستان) چشم به جهان گشود. از سن شش سالگی تا ده سالگی به عوض مکتب رسمی و دولتی شامل مدرسه اسلامی خرقه مبارک در زادگاه اش گردید و مدت چهارسال در خانه نزد عمه و مادر بزرگش و هم در مدرسه آموزش‌های دینی را آموخت. در سال ۱۳۲۳ شامل مدرسه ابتداییه گردید و تا صنف نهم دانش آموز ممتاز آن دبیرستان بود. از صنف هفت به بعد یکی از همکاران قلمی روزنامه بدخشان شد. بعد از فراغت از صنف نهم جهت ادامه آموزش راه کابل را در پیش گرفت. بعد از ختم لیسه حبیبیه در سال ۱۳۳۶ شانس مشمولیت در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه کابل را کمایی نمود، که در سال دوم شعبه اقتصاد آن به دانشکده مستقل تبدیل شد و بدخشی شامل آن گردید. بدخشی در سال ۱۳۴۰ با اخذ دیپلم از آن دانشکده فارغ شد، و بعد از سپری نمودن نیم سال خدمت سربازی به حیث عضوی شعبه ریسرچ تا سال ۱۳۴۶ در دانشگاه کابل ایفای وظیفه نمود، بعداً تا اوایل سال ۱۳۵۷ بحیث کارمند و کارشناس ریاست تألیف و ترجمه در وزارت تعلیم و تربیه به کار ادامه داد. از بهار سال ۱۳۵۷ مدت چند ماه به عنوان رئیس تألیف و ترجمه در آن وزارت با کار و پیکار اجتماعی و سیاسی مشغول بود.
فعالیت‌های سیاسی
بدخشی در سال ۱۳۳۱ خورشیدی در تشکیل اولین سازمان سیاسی بنام «سازمان آباد خواهان میهن» اشتراک ورزید. در سال ۱۳۴۲ خورشیدی کمیته سر پرست هفت نفری که در کابل تشکیل شده بود بدخشی یکی از اعضای فعال آن بود و در ۱۱ دی ۱۳۴۳ اولین کنگره جمعیت دمکراتیک خلق را با ۲۷ عضو در شهر کابل تأسیس نمودند. در سوم آبان ۱۳۴۴ خورشیدی تظاهرات موسوم به «مظاهره سوم عقرب» را با دوستانش رهبری نمودند. بدخشی بعد از انشعاب حزب دمکراتیک خلق افغانستان به جناح‌های خلق و پرچم در سال ۱۳۴۶ در جناح خلق قرار گرفت که در سال ۱۳۴۷ از فرکسیون خلق جدا گردید و به امید اینکه شاید بزودی فرکسیون‌های جدا شده از جمعیت دموکراتیک خلق دو باره اتحاد نموده و تشکل بزرگتری را از جمع دیگر شخصیت‌های ملی و وطن‌پرست ایجاد نمایند، چشم براه درانتظار چنین تشکلی، حلقه‌ای را بنام «محفل انتظار» ایجاد نمود. بعد از مدت کوتاهی با عده‌ای از روشنفکران و شخصیت‌های ملی کشور، تشکل سیاسی دیگری را به وجود آوردند که بعدها بنام سازمان انقلابی زحمتکشان افغانستان (سازا) مسما گردید.
سال‌های زندان
بدخشی به جرم فعالیت‌های سیاسی بارها پشت میله‌های زندان قرار گرفته بود. سال ۱۳۴۳ خورشیدی به جرم رهبری مظاهره سوم عقرب. سال ۱۳۴۸ مدت چهار ماه در توقیف کابل زندانی گردید. سال ۱۳۵۴ به ارتباط قیام مسلحانه درواز به رهبری مولانا باعث، با پنجاه تن از فعالین سازمان در محبس دهمزنگ زندانی گردید که مدت هژده ماه را در کوته قلفی به سر برد؛ و سر انجام بدخشی همراه با فرزندش بایقرا بدخشی محصل سال اول پلی تخنیک کابل و بیشتر از سه هزار کادرها و فعالین سازمان، در هشتم آبان ۱۳۵۸ در زندان پلچرخی تیرباران شدند.[1]
آثار
بیش از بیست جلد کتاب را به محمدطاهر بدخشی نسبت داده اند که تا هنوز اینکتابها در دست‌رس خوانند‌گان قرار نگرفته است و عده‌ای این نوشته‌ها را خیالی می‌دانند.[1] علاوه برآن‌ها بدخشی در حدود یک صد مقاله در روزنامه‌های اتحاد بغلان، فاریاب، بدخشان، انیس، افکار نو، پیام وجدان و مجلات کابل (ژوندون، برگ سبز، آریانا وغیره) به اسم خود و به نام‌های مستعار چون ابوذر ویسی منتشر نموده است.
جستارهای وابسته
منابع
- محب بابک (۳۰ مهر ۱۳۹۸). «درنگی بر نوشته‌های محمدطاهر بدخشی». روزنامه‌ی صبح کابل.
- Tahir Badakhshi ویکی‌پدیا انگلیسی
- محمد طاهر «بدخشی» کی بود، چی گونه می‌اندیشید در وبگاه آریائی
- فشرده زندگی‌نامهٔ محمد طاهر بدخشی در وبگاه خراسان زمین