شاهین سرکیسیان

شاهین سرکیسیان در سال ۱۲۸۹ خورشیدی (۱۹۱۰ میلادی در شهر وارنا بلغارستان چشم به جهان گشود.[2] پدر وی از ارمنی‌های ایران و مادرش از ارمنی‌های بلغارستان بود.[3]

سرکیسیان تحصیلات خویش را در فرانسه و در رشتهٔ حقوق کسب نمود و لیکن مدت زمان اندکی در این رشته فعالیت کرد.[4]

وی از سنین نوجوانی و تحصیل در فرانسه شیفتهٔ هنر تئاتر گردید.[5] پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۱۵ خورشیدی (۱۹۳۶ میلادی) به عنوان منتقد هنری در نشریهٔ «ژورنال دو تهران» مشغول به کار شد و هم‌زمان همکاری خویش را با گروه‌های تئاتر «فردوسی» «سعدی» و «آناهید» آغاز نمود.[6]

در اوایل سال‌های ۱۳۳۰ خورشیدی (۱۹۵۱ میلادی) با همکاری عده‌ای از جوانان علاقمند به تئاتر، از جمله خجسته کیا، علی نصیریان، جمشید لایق، عباس جوانمرد، بیژن مفید و جعفر والی شروع به تمرین نمایش نامه‌هایی از ادبیات جهان و تشکیل جلسات بحث و گفتگو پیرامون مسایل مطرح در تئاتر معاصر و به‌طور کلی هنر تئاتر می‌کنند.[7]

شاهین سرکیسیان به زبان‌های فرانسه و روسی مسلّط بود و با زبان ایتالیایی نیز آشنایی داشت.[8] بدین جهت وی شروع به ترجمهٔ متون نمایشی و مقالات هنری از این زبان‌ها کرد که حاصل آن ترجمهٔ نمایشنامه‌های «عقاب دو سر» (اثر ژان کوکتو) و «مرغ دریایی» (اثر چخوف) می‌باشد.[9]

فعالیت هنری وی در ایران از سال ۱۳۳۳ خورشیدی (۱۹۵۴ میلادی) شروع شد و در سال ۱۳۳۵ خورشیدی (۱۹۵۶ میلادی) گروه هنر ملی را پایه‌گذاری نمود.[10] تشکیل این گروه را می‌توان پایه‌گذاری تئاتر مدرن در ایران به شما آورد.[11]

بسیاری از هنرمندان تئاتر و سینمای ایران فعالیت کارشان را با همکاری در این گروه آغاز نمودند و تجربه اندوختند که از آن جمله می‌توان به علی نصیریان و عباس جوانمرد اشاره نمود.[12]

شاهین سرکیسیان همچنین نقش بسزایی در پیشرفت هنر تئاتر نزد ارمنی‌های ایران داشت و حاصل کوشش وی تربیت کارگردانان و بازیگرانی شاخص می‌باشد که از آن جمله می‌توان به آربی اُوانسیان اشاره نمود.[13] شاهین سرکیسیان در سال ۱۳۴۵ خورشیدی (۱۹۶۶ میلادی) دیده از جهان فروبست.[14]

• 
  گروه تئاتر آرمن، شاهین سرکیسیان نفر وسط نشسته و لوریک میناسیان ردیف وسط ایستاده نفر اول از سمت چپ

• ایوبی، وحید (۱۳۸۶). شاهین سرکیسیان (کارگردانان تئاتر معاصر ایران ۱). نشر تجربه.
• شیدفر، علی. «به بهانه انتشار کتاب «شاهین سرکیسیان» بنیانگذار تئاتر نوین ایران، ادای دین». دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸.
• علیزاد، علی اکبر (۱۳۸۵). «سفر شاهین سرکیسیان، بنیانگذار تئاتر نوین ایران». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال دهم (۳۸). دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸.
• لازاریان، ژانت د (۱۳۸۲). «تئاتر». دانشنامه ایرانیان ارمنی. تهران: انتشارات هیرمند. ص. ۴۲۹–۴۲۸. شابک ۹۶۴-۶۹۷۴-۵۰-۳.
• میثاق، کاوه (۱۳۶۷). «مرگ در پاییز: یادی از شاهین سرکیسیان». چیستا (۵۲): ۹۸–۱۰۶.
• یونانسیان، ایساک (۱۳۹۵). «یادی از شاهین سرکیسیان». فصلنامه فرهنگی پیمان (۷۷). دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸.
• «رونمایی از مجموعهٔ روزنهٔ آبی نکوداشت شاهین سرکیسیان پایه‌گذار تئاتر نوین ایران». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال بیستم (۷۷). ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸.
• «چند نکته دربارهٔ کتاب «شاهین سرکیسیان، بنیانگذار تئاتر نوین ایران» (مردی که تئاتر را با حروف بزرگ می‌دید)». دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸.
• «شاهین سرکیسیان روزنه‌ای رو به امید / یادداشت دولت‌آبادی برای سالروز درگذشت بنیانگذار تئاتر ملی». دریافت‌شده در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۸.
• هایراپطیان، میشا (۱۳۸۵). «سرکیسیان و هنر او». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال دهم (۳۸). دریافت‌شده در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۸.
• «تئاتر ملی: یعنی یک تئاتر ایرانی - گزارش مراسم بزرگداشت شاهین سرکیسیان به مناسبت نودمین سالگرد تولد او». نمایش (۲۴ و ۲۵): ۸۵. ۱۳۷۸.
• Brisbane, Katherine; Chaturvedi, Ravi; Majumdar, Ramendu; Pong, Chua Soo; Tanokura, Minoru. The World Encyclopedia of Contemporary Theatre. Volume 5: Asia/Pacific. p. 206.