سیف‌الدین خان مکری

سیف الدین خان مُکری فرزند عزیزخان مکری، در سال ۱۲۴۲ خورشیدی به دنیا آمد. سیف الدین از مادری تیلکوئی که عشیره بزرگی در منطقه اردلان بخش جنوب سقز بود. پس از مرگ پدرش، در سال ۱۲۴۲ خورشیدی در سن هفت سالگی ناصرالدین شاه او را به حکومت ساوجبلاغ مُکری منصوب کرد تا اداره این منطقه را به عهده گیرد.

سیف الدین به هنگام مرگ عزیز خان در تبریز، مادرش نیابت او را بر عهده داشت. اموال و املاک عزیزخان تا آن زمان توسط نوکران و نزدیکان خانواده عزیزخان اداره می‌شد.

زمانی که سیف الدین خان به سن بلوغ رسید از تعداد ۸۰۰ آبادی که در قلمرو وسیعی قرار گرفته بود، تنها بوکان و چند روستای اطراف آن برای او باقی‌ماند. او روستای سردارآباد را بنا کرد و مدتی نیز در آنجا سکونت کرد. سیف الدین به عمران و آبادی علاقمند بود و نسبت به دین و مذهب نیز علاقمند و پایبند بوده‌است. مسجد جامع بوکان که از ابنیه تاریخی مکریان به‌شمار می‌آید و همچنین حوضخانه بوکان از آثار نیک بجای مانده از این شخصیت دولتی کردتبار قاجار است.

سیف الدین خان به زبان‌های ترکی، فارسی، عربی و کُردی و همچنین فرانسه و کمی انگلیسی و آلمانی مسلط بوده‌است.

ژاگ دمورگان در کتاب جغرافیای غرب ایران (صفحه ۲۰) دربارهٔ سیف الدین خان مُکری چنین نوشته‌است: سردار پسر حاکم سابق آذربایجان به همین اسم از القاب والی‌های مُکری و از همین رو دارای قدرت و حکمرانی غیرقابل اینکاری در طوایف و عشایر مختلف بوده و بعد از عزیمت ما از مُکریان آجل این مرد توانا و دانا را در ۲۹ سالگی دربود و ایران را از یک هوشمند و برگزیده محروم ساخت. سیف الدین خان مُکری در سال ۱۳۰۸ هجری قمری برابر با ۱۲۶۹ خورشیدی در شهر بوکان درگذشت و او را در تبریز نزدیک قبر عزیزخان دفن کردند.

زنان و دختران سردار: «دختران» (طوبی خانم همسر حبیب‌الله خان سرتیپ مالک سیمینه، زهرا خانم همسر رسول آقا عباسی فرزند حاجی ابراهیم انبار، صغرا خانم همسر محمود ایلخانی زاده) و حُسنی جهان خانم دختر مظفرالدین شاه.

• تاریخ ادب و فرهنگ مکریان - بوکان - افخمی ابراهیم (کتاب)
• بوکان له سه دهٔ بیسته م دا، کوی ۸۱ به لگه نامه توسط رحمان محمدیان (کتاب)