سید مرتضی رازی

سید صفی الدین ابوتراب مرتضی بن رازی داعی بن قاسم حسنی رازی یا سید مرتضی بن داعی حسنی (یا حسینی) ملقّب به «صفی الدین» و «علم‌الهدی» (پرچم هدایت) یا علم الهدی تهرانی، از علمای بزرگ شیعه در قرن ۵ و ۶ هجری قمری است.

از آثار اشتباهی که به وی منسوب است می‌توان «تبصرة العوام فی معرفة مقالات الانام»، در شرح مذاهب مختلف به پارسی را نام برد. همچنین کتاب «فصول تامّه» (به عربی) را از وی دانسته‌اند. تبصره نوشته جمال الدین محمد بن حسین بن حسن رازی آبی است.[3]

این سید مرتضی علم‌الهدی رازی تهرانی غیر از سید مرتضی علم الهدی بغدادی است.

علم‌الهدی رازی همان کسی است که به نوشته منابع شیعه بارها با امام غزالی مناظره کرد و عاقبت امام غزالی به دست او شیعه شد. دراینکه کتاب تبصره از اوست بحث و اشکال وجود دارد. این مطلب شیعه شدن غزالی را بسیاری از جمله آقا بزرگ طهرانی در اعلام الشیعه، قاضی نورالله شوشتری در مجالس المومنین، صاحب عبقات، صاحب مجمع البحرین، علامه آقا محمدعلی کرمانشاهی (فرزند وحید بهبهانی) در برخی کتبش، محقق کرکی و بسیاری دیگر چون قطب الدین اشکوری[4] نقل کرده‌اند. البته شبهاتی دربارهٔ معاصر بودن علم‌الهدی رازی با ابوحامد غزالی توسط امثال جلال الدین همایی در غزالی نامه و دیگران مطرح شده که همگی اشتباه است. در معاصر بودن این دو با هم شکی نیست. در ضمن لقب داعی که رازی آن را داراست و هم چنین برخی از اقوام او، ربطی به زیدی گری یا باطنی بودن آنها ندارد. سید مرتضی رازی و عشیره اش همگی شیعه دوازده امامی هستند.[5]

• «فرهنگ فارسی معین»، محمد معین، ج ۶، تهران، امیرکبیر،
• تحفه الشاهیه، قاضی کرهرودی، به کوشش رسولی اراکی، قم،
• غزالی در ترازوی نقد؛ محمدعلی نجفی و عظیم عابدینی؛ قم؛ میراث ماندگار؛ ۱۳۹۶.
• گلشن ابرار؛ ج۱۳؛ گروه نویسندگان؛ قم؛ پژوهشکده باقرالعلوم؛ ۱۳۹۶.