سه‌گنبد
سه‌گنبد نام برجی است در جنوب شرقی شهر ارومیه مرکز استان آذربایجان غربی ایران. این بنا آرامگاه بوده و در سال ۵۸۰ قمری ساخته شده. این بنای تاریخی در جنوب شرقی ارومیه، خیابان جانبازان (استاد برزگر) قرار دارد. از سوی دیگر در مدخل بنا سه کتیبه به خط کوفی است که آن را از سنگ تراشیده‌اند و در پایان کتیبه، محرم سال ۵۸۰ هجری خوانده می‌شود. از این رو شاید بتوان مقبره یا برج آجری سه گنبد را متعلق به قرن ششم هجری دانست. بنای تاریخی سه گنبد عبارت است از سکوی بلندی که به شکل استوانه و مدور ساخته شده‌است. ایوان ورودی آجر کاری شده در شمالشرقی بنا واقع شده‌است.
| سه‌گنبد | |
|---|---|
 | |
| |
| نام | سه‌گنبد |
| کشور | ایران |
| استان | آذربایجان غربی |
| شهرستان | ارومیه |
| اطلاعات اثر | |
| کاربری | مذهبی |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۴۲ |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۵ آذر ۱۳۱۴ |
این اثر در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شمارهٔ ثبت ۲۴۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[1]
وجه تسمیه
برخی در وجه تسمیه این بنا قدیمی می‌گویند: این بنا بخاطر وجود سه گنبد در سه طبقه آن بدین نام مشهور است و گروهی از مورخان نیز عقیده دارند که وجود دو بنای دیگر که در مجاورت روستائی بنام چهریق از دهستان‌های شهرستان سلماس وجود داشته‌است علت نامگذاری این مجموعه به سه گنبد می‌باشد.
ساختمان بنا
ساختمان فعلی دو طبقه‌است و در چهار سمت آن دریچه‌هایی وجود دارد. طبقهٔ اول به نام سردابه که دارای پوششی قوس‌دار است و بدین وسیله از طبقهٔ دوم مجزا می‌شود. در کوچک طبقهٔ اول ۱/۷۰ متر ارتفاع دارد. طبقهٔ دوم که اتاق مقبره خوانده می‌شود دارای دری به ارتفاع ۲/۵۰ متر است. به عبارت دیگر، بنای استوانه‌ای شکل مدور دارای دخمه‌ایست که قسمت فوقانی آن را به وسیلهٔ آجر تبدیل به بنایی شامل اتاق مقبره کرده‌اند و مدخل آن در یک قالب معماری پر نقش و نگار محاط شده و در بدنهٔ استوانه‌ای برج تعبیه شده‌است؛ درگاه ورودی آن در میان طاق‌های سطحی واقع شده و از لحاظ معماری زینت خاصی به آن بخشیده‌است. مصالح قسمت تحتانی از سنگ و قسمت فوقانی آن از آجر است.
پانویس
- «دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۹ مه ۲۰۱۱.
منابع
- بر پایهٔ داده‌هایی در اطلاعات شهری ارومیه