سامانه آب و هوایی زمین
سامانهٔ آب و هوایی زمین یا سامانهٔ آب و هوایی؛(انگلیسی: Climate system)، از تعامل پنج بازیگر اصلی آب و هوایی تشکیل می‌شود: اتمسفر (هوا)، هیدروسفر یا آب‌کره (آب)، یخ‌کره یا کریوسفر (یخ و یخ‌های دائمی)، لیتوسفر یا سنگ‌کره (لایهٔ سنگی زمین) و زیست‌کره (موجودات زنده).[1] اقلیم در این‌جا آب‌وهوای رویهم‌رفته متوسط و به‌طور معمول طی یک دورهٔ ۳۰ ساله است و با ترکیبی از فرایندهای موجود در سیستم اقلیمی، مانند جریان‌های اقیانوسی و الگوهای باد، مشخص می‌شود.[2][3] جریان گردش در اتمسفر و اقیانوس‌ها عمدتاً با تابش خورشیدی انجام می‌شود و این گردش گرما را از منطقه‌های گرمسیری به جاهایی که انرژی کمتری از خورشید دریافت می‌کنند منتقل می‌کند. چرخهٔ گردش آب نیز انرژی را در همهٔ سیستم آب‌وهوایی جابجا و تعدیل می‌کند. علاوه بر این، با جریان گردش آب دائماً عناصر شیمیایی مختلف مورد نیاز برای زندگی در بین اجزای مختلف بازیافت می‌شوند.
سامانهٔ آب و هوایی؛ به دلیل تغییرپذیری داخلی، و نیروی خارجی، می‌تواند تغییر کند. این نیروهای خارجی؛ از جمله تغییر در شدت تابش خورشید و فوران‌های آتشفشانی، می‌توانند طبیعی باشند، یا به‌وسیلهٔ بشر ایجاد شوند. انتشار گازهای گلخانه‌ایِ نگهدارندهٔ گرما، توسط منابع صنعتی و سپس جمع و یک‌پارچه‌شدن آن‌ها، در حال حاضر گرمایش جهانی کرهٔ زمین را باعث می‌شود. فعالیت‌های بشری همچنین ذرات معلق در هوا را با استفاده هواپخش‌ها افزایش می‌دهد، اما تأثیر آن‌ها به مراتب کمتر از اثر گازهای گلخانه‌ای است.[1] تغییر می‌تواند با فرایندهای بازخوردی در اجزای مختلف سامانهٔ آب و هوایی تقویت شود.
اجزای سیستم آب و هوایی
اتمسفر زمین را دربر گرفته و تا صدها کیلومتر از سطح آن امتداد دارد. این بیشتر از نیتروژن بی اثر (۷۸٪)، اکسیژن (۲۱٪) و آرگون (۱٪) تشکیل شده‌است.[4]از گازهای با مقدار قابل ردیابی موجود در جو، بخار آب و کربن دی‌اکسید گازهایی مهم برای عملکرد سیستم آب و هوایی هستند.
منابع
- Planton 2013, p. 1451
- "Climate systems". climatechange.environment.nsw.gov.au. Archived from the original on 2019-05-06. Retrieved 2019-05-06.
- "Earth's climate system". World Ocean Review. Retrieved 2019-10-13.
- Barry & Hall-McKim 2014, p. 22
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Climate system». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۵ اکتبر ۲۰۱۹.