زنگوله‌ای
زنگوله‌ای (Onosma L) نام سرده‌ای (جنسی) پرگونه از گیاهان از تبار لیتوسپرما در خانواده گاوزبانیان (Boraginaceae) است. زنگوله‌ای‌ها از پیوسته‌گلبرگان چهارچرخه‌ای با تخمدان زبرین می‌باشند[1] با ۱۵۰ گونه در آسیای مرکزی و مدیترانه در زیستگاه‌های خشک، آفتابی، صخره‌ای، سنگی و استپی رویش دارد[2]
| زنگوله‌ای | |
|---|---|
 | |
| Onosma simplicissima ssp. volgensis | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | دولپه‌ای‌های نو |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | آستریده |
| راسته: | پُلِمونیال |
| تیره: | گاوزبانیان |
| سرده: | زنگوله‌ای |
از گونه‌های آن می‌توان به این‌ها اشاره کرد:
- زنگوله‌ای سفید(هوه‌چوبه): Onosma echioides
- خوچوبه، یا زنگوله‌ای لوله‌باریک: Onosma stinosiphon
- زنگوله‌ای رگه‌دار: Onosma nervosum
- زنگوله‌ای تیغه‌ای: Onosma bulbotrichum
- زنگوله‌ای زرد: Onosma kotschyi
- زنگوله‌ای دنایی: Onosma microcarpum
خواص درمانی
ریشه‌های این گیاهان به دلیل تجمع ماده داروئی شیکونین به رنگ قرمز بنفش است. شیکونین و مشتقات آن رنگدانه‌های قرمز رنگ از گروه نفتوکوئینون‌ها هستند. این ماده دارای خاصیت چربی دوستی بالایی است و در درجه حرارت بالا ناپایدار می‌باشد و تمایل به اکسید شدن و پلی‌مریزه شدن دارد.[3] شیکونین به علت دارا بودن خواص ضدالتهابی، در ترمیم زخم استفاده میشود. بطوریکه در طب سنتی چینی برای مدت‌های طولانی از ریشه این گیاهان برای درمان سوختگی‌ها، زخم‌های مقعد، بواسیر و زخم‌های پوستی استفاده میشود.[4]
منابع
- کرموفیت‌های ایران/احمد قهرمان/ چاپ اول/جلد سوم/ ص ۱۶۵-۱۳۳
- شیدایی مسعود، (۱۳۹۱)، بررسی سیستماتیک گونه‌های جنس زنگوله‌ای در ایران، طرح پژوهشی شماره ۸۹۰۰۲۷۷۳.
- Andújar I., Ríos J.L., Giner RM., Recio MC. )2013b(. Pharmacological properties of shikonin -a review of literature since 2002. Planta Med. 79:1685–97.
- Andújar I., Rios J.L., Giner R.M., Recio M.C. )2013a(. Shikonin promotes intestinal wound healing in vitro via induction of TGF-β release in IEC-18 cells. Pharmaceutical Sciences. 49: 637–641.