دیوید نیل مکنزی

دیوید نیل مکنزی (به انگلیسی: David Neil MacKenzie) (زادهٔ ۸ آوریل ۱۹۲۶ در لندن – درگذشتهٔ ۱۳ اکتبر ۲۰۰۱ در بنگور، ولز) پژوهشگر بنام در زمینهٔ زبان‌های ایرانی بود.

دیوید نیل مکنزی
نام اصلی
David Neil MacKenzie
زاده۸ آوریل ۱۹۲۶
لندن
درگذشته۱۳ اکتبر ۲۰۰۱
بنگور، ولز
پیشهزبان‌شناس و ایران‌شناس
زمینه کاریزبان‌های ایرانی
ملیتانگلیسی

او زادهٔ لندن بود. در ۱۹۴۳ داوطلبانه به ارتش انگلستان پیوست و در ۱۹۴۵ در هندوستان — که آن زمان مستعمرهٔ بریتانیا بود — خدمت نمود. در همان‌جا بود که مکنزی زبان پشتو را آموخت. از همین‌جا بود که مکنزی با زبان‌های ایرانی آشنا شد. به‌زودی او دانش‌آموختهٔ زبان‌های پارسی، پارسی میانه و پارسی باستان از دانشگاه لندن گردید. میان سال‌های ۱۹۶۱–۱۹۶۲ او تز پی‌اچ‌دی‌اش را در زمینهٔ مطالعات گویش‌های کردی ارائه داد که سبب بلندآوازگی او به‌عنوان یک زبان‌شناس و ایران‌شناس گردید.

در ۱۹۷۵ او کرسی زبان‌شناسی دانشگاه گوتینگن آلمان را به دست آورد. در ۱۹۹۴ بازنشست شد و در بنگور در ولز شمالی سکنی گزید. در این زمان او به عضویت آکادمی بریتانیا درآمد. مکنزی در سال ۲۰۰۱ در ۷۵سالگی در بنگور درگذشت. وی دارای سه پسر و یک دختر بود.

مکنزی به بسیاری از زبان‌های ایرانی چون پشتو، کردی، گورانی، اورامی (هورامی)، خوارزمی، پهلوی و زبان سغدی به‌خوبی آشنایی داشت. کتاب فرهنگ کوچک زبان پهلوی (یا فرهنگ مختصر پهلوی)[1] او — که در ۱۹۷۱ نوشت و مهشید میرفخرایی با عنوان فرهنگ کوچک پهلوی به فارسی ترجمه کرده‌است[2] — از کارهای ماندگار او و منبعی برای مطالعهٔ متن‌های پارسی میانه است. فرهنگ زبان خوارزمی وی با مرگش نیمه‌تمام ماند.

مکنزی، علاوه بر زبان‌های ایرانی، در زبان‌های انیرانی‌ای همچون عربی و چینی نیز دستی داشت.

ترجمه به فارسی

از دیوید نیل مکنزی تاکنون آثار زیر به زبان فارسی ترجمه شده و به چاپ رسیده‌است:

  • م‍ک‍ن‍زی، دی.ان. گویش اورامی (هورامی): کلیات دستور زبان و متون، ترجمهٔ محمدصدیق زاهدی، تهران: پانیذ، ۱۳۹۲.
  • م‍ک‍ن‍زی، دی.ان. ف‍ره‍ن‍گ ک‍وچ‍ک زب‍ان پ‍ه‍ل‍وی، ت‍رج‍م‍هٔ م‍ه‍ش‍ی‍د م‍ی‍رف‍خ‍رای‍ی، ت‍ه‍ران: پ‍ژوه‍ش‍گ‍اه ع‍ل‍وم ان‍س‍ان‍ی و م‍طال‍ع‍ات ف‍ره‍ن‍گ‍ی، ۱۳۸۸.
  • ده گفتار دربارهٔ زبان خوارزمی، آثاری از والتربرونو هنینگ، دیویدنیل مکنزی، هلموت هومباخ، گراردو نیولی، ترجمهٔ یدالله منصوری، تهران: طهوری، ۱۳۸۷.

دیگر آثار ترجمه‌شدهٔ مرتبط با مکنزی

  • ه‍ن‍ی‍ن‍گ، وال‍ت‍ر ب‍رون‍و ه‍رم‍ان، ب‍خ‍ش‍ی از ف‍ره‍ن‍گ خ‍وارزم‍ی، ب‍ه‌ک‍وش‍ش د.ن. م‍ک‍ن‍زی، ت‍ه‍ران، ان‍ت‍ش‍ارات دان‍ش‍گ‍اه ت‍ه‍ران، ۱۳۱۷؛ ۵۵ صفحه.
  • دی‍اک‍ون‍وف، ای‍گ‍ور م‍ی‍خ‍ائ‍ی‍ل‍ووی‍چ و آ. ل‍ی‍وش‍ی‍ت‍س، ک‍ت‍ی‍ب‍ه‌ه‍ای اش‍ک‍ان‍ی ن‍ی‍س‍ا (اس‍ن‍اد اق‍ت‍ص‍ادی)، وی‍راس‍ت‍ار دی‍وی‍د م‍ک‍ن‍زی، ت‍رج‍م‍هٔ ش‍ه‍رام ح‍ی‍درآب‍ادی‍ان، ت‍ه‍ران: ک‍لام ش‍ب‍دا، ۱۳۸۳.
  • م‍ان‍ی، ش‍اپ‍ورگ‍ان: اث‍ر م‍ان‍ی درب‍ارهٔ روی‍داده‍ای پ‍ای‍ان ج‍ه‍ان، آوان‍وی‍س‍ی، ت‍رج‍م‍ه، اس‍اطی‍ر ب‍راس‍اس ق‍رائ‍ت م‍ک‍ن‍زی، ب‍ه‌ک‍وش‍ش ن‍وش‍ی‍ن ع‍م‍ران‍ی، ت‍ه‍ران: اش‍ت‍اد، ۱۳۷۹.

پانویس

  1. A Concise Pahlavi Dictionary, London, Oxford University Press, 1961
  2. چاپ اول به سال ۱۳۷۳ از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

منابع

Wikipedia contributors, "David Neil MacKenzie," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=David_Neil_MacKenzie&oldid=333030274 (accessed January 6, 2010).

پیوند به بیرون

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.