ده محمد

این روستا در دهستان دستگردان قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن (۱۱۶خانوار) ۳۷۴نفر بوده است.[2]

بر اساس گفته های بزرگان محلی شخصی به نام محمد در این محل قناتی را حفر می کند و با استخراج آب از دل زمین به کشاورزی مشغول می شود و این زمین را آباد می کند و نام این محل به نام خود او شناخته می شود.

شخصی به نام طاهر که تجربه زیادی در تشخیص آبهای موجود در دل کوه داشت، به طاهر آبشناس معروف بود .وی در شهرهای یزد واصفهان، شیراز و اکثر شهرهای ایران، معروف بود. با عده ای از همراهیانش با اسب درحال گذر از کوه های اطراف روستای ده محمد بود که به همراهانش دستور داد تا سم اسبان خویش را با نمد ببندند. همراهان علت را خواستار شدند که وی در جواب گفت این کوه ها آنقدر آب دارند که می ترسم تیزی سم اسبان شکافی در زمین ایجاد کند وآب فوران کند و همه ما غرق شویم. شخصی بنام محمد که همراه ایشان بود بر آن شد که قناتی حفر کند و اینگونه کرد و بعد از اتمام حفر قنات ، به کار کشاورزی مشغول گشت واسم آن محل را بنام خودش(روستای ده محمد) نام گذاری کرد. بعدها آب و ملک این روستا وقف مسجد امیر چخماق یزد گردید که مناره های آن مسجد را خود او ساخت.

احیای قنات و آبادی روستا احیانا توسط شخصی به نام محمد بوده است. اما آنچه از زبان متولی وقف شنیده شد و در وقفنامه رؤیت گردید وقف این روستا به حدود 600 سال پیش بر می گردد که زمانی که بی بی ستی خانم خواهر خانم گوهرشاد که فرزند میر چخماق است - فرماندهی دارای قشون نظامی زیادی بوده و تا ماوراء النهر هم لشکر کشی می کرده است- با یال و کوپال نظامی عظیم به سمت مشهد می رفته که در مسیر به این آبادی می رسد و خوشش می آید.اینجا را می خرد و وقف مسجد میرچخماق یزد می کند.