دریاز

یکی از بزرگترین و قدیمی ترین روستاهای دشت شهرویران ودارای قدمت تاریخی بسیار زیاد میباشد،قدمت این روستا را میتوان از تپه گرد و باستانی این روستا و همچنین نزدیکی دو محل تاریخی و باستانی فخریقا و برده کونته ثابت نمود،به گفته تاریخ دانان،در محل کنونی روستای دریاز شهری با نام دارایاس وجود داشته که به دلیل جنگ و عوامل طبیعی نابود گشته و روستای کنونی بر روی بقایای این شهر بنا نهاده شده است.می توان گفت این روستا بر روی قبرستانی عظیم ساخته شده،زیرا در اکثر مناطق روستا هنگام حفر زمین با قبرهای قدیمی که به شیوه ادیان مختلف دفن شده اند مواجه خواهید شد.

تقریبا در فاصله 10کیلومتری شهرمهاباد و بر روی مسیر مهاباد-ارومیه قرار گرفته است. این روستا از سمت شرق با روستای قم قلعه از سمت غرب با روستای توتاخاجی همسایگی دارد،همچنین مجتمع پتروشیمی مهاباد در شمال این روستا واقع شده است.

مردم این روستا با زبان شیرین کُردی و لهجه‌ی سورانی سخن می گویند. و اکثر ساکنان آن معتقد به دین اسلام و اهل تسنن هستند.

اکثریت اهالی این روستا دارای تحصیلات ابتدایی بوده و دارای سواد خواندن نوشتن هستند،همچنین این روستا دارای دو مدرسه ی ابتدایی و راهنمایی بوده که به صورت دو شیفته به دانش آموزان دختر و پسر آموزش می دهند،جمعی تقابل توجهی از جوانان این روستا دارای مدارک دیپلم و بالاتر هستند،همچنین به دلیل نزدیکی به شهر مهاباد،با وجود کمی سختی،مشکلی جهت ادامه تحصیل برای دانش آموزان وجود ندارد.

تقریبا اکثر خانه های تازه ساخت روستا داری مجوز بنیاد مسکن بوده و با اصول رعایت کامل اصول ایمنی ساخته شده اند اکثر کوچه و خیابان های این روستا دارای جدول کشی و آسفالت شده هستند،هرچند کوچه و خیابان های خاکی نیز وجود دارد،همچنین سیستم دفع فاظلاب از طریق دو طریق جدول کشی و چاه های فاظلاب انجام می شود و هنوز سیستم دفع فاظلاب زیرزمینی در روستا انجام نشده است.

این روستا دارای امکانات ورزشی قابل قبولی همچون،یک زمین فوتبال بزرگ،یک سالن فوتسال، زمین چمن مصنوعی وسالن فوتسالی که سال 99قرار است افتتاح شوند. همچنین جوانان این روستا هر ساله در ماه آخر زمستان تیم فوتبالی را تشکیل داده و در جام منطقه که به جام شهرویران مشهور است شرکت می کنند.

شغل اکثریت ساکنان روستا،دامداری،کشاورزی و باغداری،ماشین باری و کمپرسی،کارگری روزمزد و...می باشد.

در سالهای اخیر به دلیل موقعیت مناسب این روستا،قیمت مناسب زمین و مسکن ،فاصله کم از شهر و....،جمعیت زیادی از روستاهای دیگر شهرستان به خصوص روستا های محور مهاباد سردشت و مهاباد پیرانشهر به روستای دریاز نقل مکان کرده و جمعیت این روستا روز به روز در حال افزایش است.

دقیقا از وسط این روستا کانال آب کشاورزی عبور کرده،که چند سالیت آبی در آن جاری نشده و سیستم آبیاری قطره ای و بارانی جای آن را گرفته است.البته این سیستم جدید سودی برای زمین های کشاورزی دیم نداشته و فقط زمین های کشاورزی که قبلا با روش غرق آبی آب رسانی مش شدند به سیستم بارانی و قطره ای تغییر کرده است.

قسمت شمال غربی روستا در فصل بارندگی و سرما با خطر سیلاب روبه رو بوده و پس از سالها،هنوز فکری به حال آن نشده است. همچنین چهارراه ورودی روستا که بر روی جاده مهاباد ارومیه واقع شده است،از معابر پر خطر استان بوده وهر ساله محل تصادفات شدیدی می باشد،در شهریورماه سال 1399با حضور وزیر مسکن و شهر سازی و نمایند مهاباد در مجلس طرح احداث روگذر تصویب شده است.

در سال 1397عده ی زیادی از ساکنان روستا دچار مسمومیت شدند،این مشکل ابتدا درمیان کودکان و دانش آموزان نمایان شد سپس با گذشت چند روز اهالی روستا نیز درگیرشدند، که با انجام آزمایشهای مشخص شده علت مسمومیت آب آشامیدنی روستا بوده است.