خیابان دبیراعظم
خیابان آیت‌الله کاشانی یا خیابان دبیراعظم خیابانی در شهر کرمانشاه و از خیابان‌های مهم است که از میدان انقلاب (شهرداری سابق) آغاز شده و تا میدان مصدق (آیت‌الله کاشانی) امتداد می‌یابد. این خیابان به طول ۴۹۰ متر در جهت شمال شرقی-جنوب غربی در منطقه ۴ شهرداری کرمانشاه کشیده‌شده‌است.
| خیابان دبیراعظم |
|
نامگذاری
نام رسمی این خیابان پیش از انقلاب خیابان شاه بود و پس از آن به خیابان آیت‌الله کاشانی تغییر پیدا کرد، اما هیچ‌یک از این دو نام در میان مردم مقبول واقع نشده و همچنان با نام خیابان دبیراعظم نامیده می‌شود. دبیراعظم، لقب محمدحسن‌خان مدنی معین‌الکتاب، از منشیان ادواری حکومت‌های کرمانشاهان در اواخر قاجار بوده‌است که در زمان تصدی وزارت دادگستری توسط علی‌اکبر داور، ریاست عدلیه کرمانشاه را برعهده داشته‌است. میرزا محمدحسن‌خان مدنی فرزند حاج حکیم‌باشی به خاطر مهارتش در خوشنویسی، به سمت منشی حسام‌الملک منصوب می‌شود. او پس از مدتی به تهران می‌رود و در دربار مظفرالدین شاه به درجۀ خلعت و سپس عمادالسطنه رسیده و درنهایت به دبیراعظم ملقب می‌شود. وی درسال ۱۳۲۳ درگذشت. منزل محمدحسن‌جان مدنی معین‌الکتاب (دبیراعظم) در محلۀ علافخانه با نام خانۀ معین‌الکتاب به ثبت ملی رسیده‌است.
تاریخچه
خیابان دبیراعظم از دهه ۱۳۴۰ خورشیدی به عنوان یک عرصه عمومی در شهر کرمانشاه مطرح شد. وجود پاساژهای زیاد، کافه‌ها، رستوران‌ها، سینماها و کتابفروشی‌ها این خیابان را به مکانی برای گذران اوقات و پرسه‌زنی جوانان تبدیل کرد. در گذشته در این خیابان چهار سینما به نام‌های سینما کریستال، متروپل، دیانا (مهتاب)، و مولن روژ وجود داشت که همگی پس از انقلاب ۱۳۵۷ تعطیل و متروکه شدند.[1] یکی از قدیمی‌ترین هتل‌های کرمانشاه به نام هتل بیستون نیز در این خیابان ساخته‌شد.[2]
نزدیکی خیابان دبیراعظم به کاخ استانداری سابق کرمانشاه و نیز انجمن فرهنگی ایران و شوروی (در ضلع شمالی میدان مصدق) و اداره انتشارات و تبلیغات بریتانیا (در ضلع غربی میدان شهرداری سابق، طبقه همکف کلانتری ۲، جنب کوچه ارمنیان) بر اهمیت سیاسی و تاریخی این خیابان افزوده‌است.[3]
اماکن مهم
- هتل بیستون
- مجتمع تجاری-اداری ارگ
- خانه صنایع دستی کرمانشاه[4]
- ساختمان دکتر کوشکی
ورودی‌ها و برخوردگاه‌ها
خیابان دبیراعظم در مسیر خود از منطقه ۴ شهرداری کرمانشاه می‌گذرد. این خیابان در امتداد خیابان مدرس در راستای شمال شرق-جنوب غرب قرار دارد..
 از شمال شرقی به جنوب غربی | ||
|---|---|---|
 خیابان مدرس خیابان معلم شرقی (شاه‌بختی) خیابان معلم غربی |
 میدان انقلاب (شهرداری سابق) | |
 هتل بیستون | ||
| خیابان شیر و خورشید (ذوالریاستین) خیابان اشرفی اصفهانی (پل چوبی) |
میدان مصدق (آیت‌الله کاشانی) | |
 از جنوب غربی به شمال شرقی | ||
منابع
- حبیبیان، محمد. روزی روزگاری سینما، نوشته‌شده در روزنامۀ شرق، ضمیمۀ کرمانشاه، سال اول، شمارۀ ۱، مرداد ۱۳۹۳؛ ص ۸.
- خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دبیراعظم، اصلی‌ترین کانون پرسه‌زنی در کرمانشاه، نوشته‌شده در ۲۱ تیر ۱۳۹۰؛ بازدید در ۱۰ اسفند ۱۳۹۴.
- سلطانی، محمدعلی. احزاب و انجمن‌های سری در کرمانشاه از فراموش‌خانه تا خانه سیاه: دوره‌های ۵–۱ انتخابات مجلس شورای ملی و فریادگران بر نظام دیکتاتوری از کرمانشاه، تهران: مؤسسه فرهنگی نشر سها، چاپ اول: ۱۳۷۸، ۲ مجلد، ج۲، ص ۳۱۸.
- خبرگزاری مهر، نمایشگاه‌های صنایع دستی طی دهه فجر در کرمانشاه برپا می‌شود، نوشته‌شده در ۴ بهمن ۱۳۹۴؛ بازدید در ۱۰ اسفند ۱۳۹۴.