حوای میتوکندریایی

حوای میتوکندریایی در ژنتیک انسانی، به جدیدترین نیای مشترک تمام انسان‌های امروزی از طرف مادری می‌گویند. دی‌ان‌ای میتوکندری که همواره از مادر به فرزند منتقل می‌شود، در همهٔ انسان‌های امروزی به طور مستقیم از حوای میتوکندریایی به ارث رسیده است.

به خاطر انتخاب طبیعی یا رانش ژنتیکی نیاکان مادری ممکن است به فردی واحد برسند، حوای میتوکندری مثالی از این پدیده است.

این نظریه یکی بزرگترین نظریه هاییست که نظریه فرگشت را به چالش کشیده و آن را تحت سؤال برده است.

حوای میتوکندریایی همتای مؤنث آدم کروموزوم Y (که جدیدترین نیای مشترک از سمت پدری است) می‌باشد اما زمان زندگی این‌دو هزارها سال با هم متفاوت بوده‌است. معمولاً تخمین زده می‌شود که حوای میتوکندری حدود ۹۹ تا ۲۰۰ هزار سال پیش[1] و به احتمال زیاد در شرق آفریقا[2] زندگی می‌کرده‌است. این همان زمانی است که هومو ساپینس ساپینس (انسان دانای دانا یا همان انسان امروزی) در حال شکل‌گرفتن به عنوان یک زیرگونه مستقل بوده‌است.

حوای میتوکندری خیلی زودتر از زمان هجرت از آفریقا که تصور می‌شود بین ۴۵٬۰۰۰ تا ۹۵٬۰۰۰ سال پیش رخ داده است، زندگی می‌کرده‌است.[3] تعیین زمان زندگی 'حوا' ضربه بزرگی به این نظریه بود که نیاکان انسان‌های امروزی که گونه‌ای قدیمی‌تر از انسان مدرن بودند میلیون‌ها سال پیش از آفریقا خارج شده‌اند و در مناطق مختلف به نژادهای مختلف امروزی تکامل یافته‌اند. این تخمین زمانی با نظریه مخالف منطبق است که می‌گوید انسان مدرن نسبتاً به تازگی در آفریقا سرچشمه گرفته است و از آنجا پراکنده شده‌است و جایگزین جمعیت‌های انسانی "کهن" مانند نئاندرتالها شده‌است. فرضیه دوم در حال حاضر نظریه غالب است.

برداشت‌های نادرست در مورد حوای میتوکندریایی
حوای میتوکندریایی تنها زن دوران خود نبوده است

یکی از برداشت‌های نادرست در مورد حوای میتوکندریایی این است که چون نسل تمام زنان زندهٔ دنیا از طرف مادری به او می‌رسد پس او تنها زن دوران خود بوده است.[4][5] بررسی‌های دی‌ان‌ای هسته‌ای نشان می‌دهد که جمعیت انسان‌های باستان هیچ‌گاه از چند ده هزار نفر کمتر نبوده است. سایر زنان هم عصر حوای میتوکندریایی نیز نوادگانی در بین انسان‌های امروزی دارند ولی در زنجیرهٔ فرزندان هر یک از آنها تا به امروز حداقل یک مرد بوده است که این امر باعث قطع دی‌ان‌ای میتوکندری می‌شود که فقط از طریق مادر به فرزند می‌رسد؛ ولی بر خلاف این زنان، حوای میتوکندریایی را می‌توان مستقیماً از طرف مادری به تمام انسان‌های امروزی متصل نمود.[4]

حوای میتوکندریایی هم‌زمان با آدم کروموزوم Y نمی‌زیسته است

از دیگر برداشت‌های نادرست در مورد حوای میتوکندریایی این است که او هم‌زمان با آدم کروموزوم Y می‌زیسته است و شاید هم با او ملاقات یا آمیزش داشته است. آدم کروموزوم Y نیز همانند حوای میتوکندریایی در آفریقا می‌زیسته است ولی زمان حیات او بین ۵۰۰۰۰ تا ۸۰۰۰۰ سال پس از حوای میتوکندریایی بوده است.[6]

حوای میتوکندریایی جدیدترین نیای مشترک انسان‌های امروزی است

حوای میتوکندریایی جدیدترین نیای مشترک انسان‌های امروزی از طرف مادری است. به خاطر اینکه انتقال میتوکندری دی‌ان‌ای فقط از مادر به فرزند است، ردیابی نیاکان مادری کار نسبتاً ساده‌ای است. جدیدترین نیای مشترک انسان‌های امروزی را می‌توان حتی در ۵۰۰۰ سال اخیر یافت.[7]

چرا حوای میتوکندریایی با آدم کروموزوم Y در یک زمان نمیزیسته؟

ظاهراً جمعیت مردان کروموزوم Yیک بار در تاریخ و چندین هزار سال بعد از حوای میتوکندریایی به شدت کاهش یافته تا جایی که به کمتر از چند نفر رسیده(برخی منابع بیان گر تعداد یک نفر مرد شده اند)که این باعث آن شده نیای مرد انسان ها چندین هزار سال بعد از نیای مرد به یک مرد برگرد.(منبعی اعلام نشده است)

جستارهای وابسته

منابع
  1. دانشگاه لیدز -- تعیین زمان تاریخ مهاجرت انسان از طریق ساعت مولکولی
  2. سفری به ژنتیک -- پروژه Genographic
  3. Endicott, P; Ho, SY; Metspalu, M; Stringer, C (2009), "Evaluating the mitochondrial timescale of human evolution", Trends Ecol. Evol. (Amst.), 24 (9): 515–21, PMID 19682765 Unknown parameter |month= ignored (help)
  4. Takahata, N (1993), "Allelic genealogy and human evolution", Mol. Biol. Evol., 10 (1): 2–22, PMID 8450756, archived from the original on 7 July 2009, retrieved 23 May 2012 Unknown parameter |month= ignored (help)""
  5. Dawkins, Richard (2004), The ancestor's tale: a pilgrimage to the dawn of evolution, Boston: Houghton Mifflin, ISBN 0-618-00583-8
  6. Mitochondrial Eve and Y-chromosomal Adam The Genetic Genealogist
  7. Rohde, DL; Olson, S; Chang, JT (2004), "Modelling the recent common ancestry of all living humans", Nature, 431 (7008): 562–6, doi:10.1038/nature02842, PMID 15457259 Unknown parameter |month= ignored (help)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.