جنگ پیش‌دستانه
حمله یا اقدام یک کنشگر به قصد از میان بردن امکان حملهٔ قریب‌الوقوع طرف دیگر را جنگ پیش‌دستانه می‌گویند.[1]
جنگ پیش‌دستانه معمولاً زمانی می‌تواند آغاز شود که یکی از طرف‌های درگیر، خطر حمله حریف را اجتناب‌ناپذیر و فوری فرض کند یا برای دست‌یابی به برتری راهبردی مدعی اجتناب‌ناپذیری و فوریت حمله شود.
در متون گاه جنگ پیش‌دستانه را با جنگ پیش‌گیرانه اشتباه می‌گیرند. در تعریف علوم سیاسی فرق جنگ پیش‌دستانه[2] با جنگ پیش‌گیرانه[3] این است که در نوع اول حمله‌کننده، تهاجم حریف را قریب‌الوقوع و فوری می‌داند و بر پایه آن عمل می‌کند ولی نوع دوم در پاسخ به تهدیدات کمتر فوری صورت می‌گیرد.
در حمله پیش‌دستانه، فوری و قطعی‌بودن اصل تهدید، نکته محوری است. حمله پیش‌دستانه، راه‌حلی بر این باور است که حمله دشمن اجتناب‌ناپذیر و فوری است و از این‌رو، فرصت اندکی برای جلوگیری از آغاز آن وجود دارد. حملات پیش‌دستانه از نظر حقوق بین‌الملل تا حدودی قابل قبول است.
برای توصیف هر دو حالت (پیش‌دستانه و پیش‌گیرانه) از عبارت حملات پیش‌نگرانه[4] استفاده می‌شود.
منابع و پانویس‌ها
*D. Sofaer. On the Necessity of Pre-emption. European Journal of International Law, Vol. 14 No. 2, 2003, p.220
- فصلنامه مطالعات راهبردی، در: وب‌گاه دانش سیاست و روابط بین‌الملل، بازدید: مارس ۲۰۱۰.
- فرهنگستان زبان فارسیٔ واژه‌های مصوب، دفتر ششم بایگانی‌شده در ۳ اوت ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine. بخش فارسی.
- Preemptive war
- preventive war
- anticipatory attacks