تالاب کمجان
تالاب بین‌المللی کمجان از جمله تالاب‌های مهم کشور است و در اولین کنوانسیون بین‌المللی تالاب‌ها در رامسر ثبت و به تائید رسیده، این تالاب طی هزاره‌ها در مسیر کوچ پرندگان مهاجر قرار داشت و طبق نظر مجامع جهانی و زیست‌محیطی یک درصد از پرندگان خاورمیانه را در خود جای می‌داده‌است. تالاب بین المللی کمجان باحدود 4هزار هکتارمساحت درفاصله 120کیلومتری شمال شرق شیراز در روستای کمجان از توابع بخش کربال شهرستان خرامه واقع شده است.
مطابق آخرین گونه شناسی صورت گرفته در سال اخیر بالغ بر ۱۰۰ گونه پرنده آبزی، کنارآبزی، مهاجر، بومی ونیمه مهاجر در حوزه این تالاب توسط سرمحیط بانی شهرستان خرامه شناسایی شد. به گفته بومیان محلی بخش کربال و به خصوص روستائیان کمجان در کناره‌های تالاب، آهو، گوزن، بز کوهی، گراز، کفتار و گونه‌هایی از گربه‌های وحشی بزرگ جثه و کوچک مانند روباه و توره به وفور مشاهده می‌شود.
در این تالاب گونه‌های متنوعی از گیاهان تالابی و مردابی از جمله نی، لوئی، شوره، درمنه و غیره وجود دارد، که در بعضی نقاطع ارتفاع آن‌ها به شش الی هشت متر می رسد.
تا پیش از خشکی تالاب ضمن این‌که این محیط با ویژگی‌های منحصربه‌فردی که داشت از لحاظ زیست‌محیطی منطقه‌ای ارزشمند به‌شمار می‌رفت به لحاظ تأمین معاش روستاهای اطراف منطقه نیز که معاش خود را از طریق دامداری تأمین می‌کردند این تالاب اهمیت بسیار زیادی داشت.
بر همین اساس گروه‌های مردمی منطقه که به صورت فعال امور مربوط به احیای تالاب را دنبال می‌کرده با حضور در دفتر خبرگزاری مهر به تشریح اتفاقاتی که برای کمجان طی چند سال گذشته روی داده پرداختند و چنین عنوان کرد: در اوایل دهه ۶۰ دو رشته زهکش در تالاب احداث و در پی این کار تالاب کمجان عملاً خشک شد و ارزشهای زیست‌محیطی خود را از دست داد.
گفته شده که ایجاد این زهکشها به خاطر توسعه کشاورزی در منطقه صورت گرفته اما از زمانی‌که این زهکشی صورت گرفته نه تنها تالاب به زمینی خشک و شوره زار تبدیل شده بود که انتقال این نمکزارها به دیگر اراضی نیز مشکلاتی را ایجاد کرده بود بلکه تالاب نیز در عمل خشک شد.
نماینده مردم منطقه همچنین گفت: مردم محل بدون درخواست کمکی از هیچ نهادی خودشان اقدام به انجام کارهایی برای احیای تالاب کردند که در اواخر سال ۸۸ مبادرت به ایجاد آب‌بندهایی در مسیر زهکشیهای ساخته شده در دهه ۶۰ کرده که این کار مردم محلی باعث شد که به مرور تالاب خشکیده کمجان خودش را بازسازی کرده و تاحدودی حیات به آن بازگردد.
وی افزود: این کار باعث شده که پوشش گیاهی برخی از مناطق دوباره بروید و پرنده‌ها نیز دوباره به خانه خود بازگردند به گونه‌ای که از شدت لانه‌سازی و تخمگذاری در علفزارهای منطقه تردد بدون این‌که به لانه‌های پرنده‌ها آسیب نرسد کاری دشوار شده‌است.
این کار مردم محله آنچنان با موفقیت همراه بود که اهالی حاضر بودند بدون این که از فرصت احیای تالاب برای دامداری استفاده کنند، همچنان حفظ ارزشهای زیست‌محیطی تالاب را در اولویت قرار دادند و به جای استفاده مرتع داری، از آن به عنوان تالاب به مفهوم واقعی بهره ببرند و اولویت مردم نیز به جای مرتع داری و تأمین علوفه دام و احیای تالاب شد.
این گروه‌ها اعلام کردند: وقتی در دهه ۶۰ زهکشها احداث و تالاب خشک شده خیلی از مردم محل بیکار شده و رو به مهاجرت و کارهای دیگر در شهرها آوردند حال این‌که اکنون با احیای تالاب نه تنها ارزشهای زیست‌محیطی تالاب دوباره احیا شده بلکه در گوشه‌ای از آن مردم نیز می‌توانند به شغل خود بپردازند بدون این‌که هیچگونه مشکلی در کار ایجاد شود.