تاریخ قزوینی
تاریخ قزوینی (نام اصلی: تاريخ القزويني في تراجم المنسيين والمعروفين من أعلام العراق وغیرهم) نوشتهٔ دکتر سید جودت قزوینی، دانشنامه‌ای در سی جلد که هر جلد آن با جلد دیگر از لحاظ اطلاعات ونظم و ترتیب موجود در آن با جلد دیگر متفاوت است و به زیست‌نامه شخصیت‌های عراقی و غیر عراقی از جمله شخصیت‌های ایرانی مرتبط با عراق در یک قرن (۱۹۰۰م-۲۰۰۰م) می‌پردازد.
 | |
| نویسنده(ها) | جودت قزوینی |
|---|---|
| کشور | لبنان، بیروت |
| زبان | عربی |
تعداد جلد | سی جلد |
| ناشر | دار الخزائن |
ویژگی‌ها و روش عرضهٔ محتویات
مؤلف در مقدمه ۳۵ ویژگی را برای کتاب خویش که مربوط به نوع تنظیم مطالب و حساسیت‌های تألیفی است برشمرده است.
این کتاب در شرح حال افراد و تراجم اعلام روش الفبایی را بر حسب نام کوچک و نام خانوادگی یا لقب را واگذاشته تا دسترسی به مطالب و اعلام به راحتی و سهولت امکان‌پذیر گردد.
هر جلد از این مجموعه سی جلدی بالغ بر چهارصد صفحه است ارائه شده است.
در غالب شرح حال‌ها از تصاویر یا خط آنان و نیز برخی از اسناد استفاده شده و اگر شخص از شعرا بوده نمونه‌ای از اشعار وی درج شده است. همان‌طور که اشاره شد نام شماری از مشهوران در این کتاب دیده می‌شود اما غالب آنان افراد گمنامی هستند که ذکری از آنان در آثار دیگر نشده است.
منابع تاریخی
مؤلف، اکثریت قریب به اتفاق رویدادها و اطلاعات مندرج در کتاب و شرح حال‌ها، را مستقیماً و بدون واسطه از خود افراد دریافت کرده و آنها را بدون پیش‌فرض یا سانسور یا دخالت دادن نظرات شخصی، آن‌گونه که روی داده، منعکس نموده است. نویسندهٔ این مجموعه سی جلدی هدف این کتاب را پرتوافکنی بر رویدادهای تاریخی و ثبت آن به همان شکلی است که رخ داده قلمداد کرده است.
مدت‌زمان تألیف
تاریخ قزوینی طبق پیشگفتار این کتاب، نتیجهٔ ۴۰ سال تلاش یک‌تنه و پیگیر است.
مؤلف در مقدمه این مجموعه می‌نویسد:
- «سی سال برای این کتاب زحمت کشیدم. کتابخانه پدرم اولین جایی بود که در آن علم را یافتم. در میان آثار آنجا، مخطوطاتی از آباء و اجداد یافتم. در سال ۱۳۹۲ نخستین بار رساله قلائد الخرائد فی اصول العقائد را در آنجا یافتم و تصحیح کردم. در آن سالها با ادبا و شعراء رفت و آمد کردم و تلاش می‌کردم تا شرح حال آنان را از خودشان بگیرم. بسیاری از آنها معروف نبودند. از سال ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۸ به کار جمع آوری تراجم شعرا و ادبا و علما مشغول بودم. وقتی در سال ۱۹۷۸ عراق را به سوی قاهره ترک کردم، باز به کار جمع آوری تراجم علما ادامه دادم، به خصوص که رجال مخالف دولت در خارج از کشور بودند و باید اطلاعات مربوط به آنان و فعالیت هایشان گردآوری می‌شد. از آنچه نوشته بودم، همراه با اسناد و مدارک، از عراق خارج کردم به امید آن که اینها حفظ شود. دراین سالها هر کسی که از عراق بیرون آمده و مشغول مبارزه بود را یافتم و شرح حالش را گرفتم».
این کتاب، پس از تمامی این سالها، اینک در اختیار خوانندگان و پژوهشگران تاریخ معاصر است تا حوادث و رویدادهای تاریخی را از زبان شخصیت‌های تاریخ یک قرن همان‌گونه که اتفاق افتاده، مرور کنند.
جلدهای از دست رفته
در جریان جنگ ۲۰۰۶ لبنان (جنگ سی و سه روزه) این کتاب که در پنجاه جلد فراهم شده بود و پس آماده کردن برای چاپ در خانه مؤلف نگهداری می‌شد که ناگهان مجتمع مسکونی بر اثر حمله هوایی تخریب می‌شود. پس از مدتها مؤلف توانست تنها سی جلد از آن مجموعه را احیا کند و بقیه جلدها از بین رفتند. در آن حمله، آپارتمان همه که حاوی آثار و مخطوطات فراوانی بود همه یک جا محو و نابود شدند (۳).