تاب‌آوری روانی

تاب‌آوری (به انگلیسی: Resilience) ظرفیت بازگشتن از دشواری پایدار و ادامه‌دار و توانایی در ترمیم خویشتن است. تاب‌آوری یعنی اینکه فرد بتواند قوام و سلامت روانشناسی خود را در مواجهه با سختی‌ها حفظ کند. این ظرفیت انسان می‌تواند باعث شود تا او پیروزمندانه از رویدادهای ناگوار بگذرد و علی‌رغم قرار گرفتن در معرض تنش‌های شدید، شایستگی اجتماعی، تحصیلی و شغلی او ارتقا یابد. تاب‌آوری به معنای توانایی مقابله با شرایط دشوار و پاسخ انعطاف‌پذیر به فشارهای زندگی است. تاب‌آوری نوعی ویژگی است که از فردی به فردی دیگر متفاوت است و می‌تواند به مرور زمان رشد کند یا کاهش یابد و براساس خوداصلاح‌گری فکری و عملی انسان، در روند آزمون و خطای زندگی شکل می‌گیرد. تاب‌آوری حاصل ویژگی‌های شخصیتی فرد و محیط است و از طریق آموزش، یادگیری، تمرین و تجربه حاصل می‌شود. مفهوم تاب‌آوری از روانشناسی مثبت گرا به مفاهیم روانشناسی افزوده شده‌است.[1][2][3][4][5]

افراد تاب‌آور چه ویژگی‌هایی دارند؟

عواملی همچون عدم برآورده شدن نیازهای اولیه، ناکامی، استرس، یادگیری، مسائل اجتماعی و رسانه‌های گروهی و… از عمده‌ترین تأثیرگذاران بر بهداشت روانی هستند. افراد تاب‌آور در مواجهه با موانع، آگاهانه و هوشیارانه عمل می‌کنند. خودآگاهی دارند، یعنی احساسات و هیجان‌های خود را می‌شناسند، و از علت این احساسات نیز باخبرند و هیجان‌های خود را به شیوهٔ سالم مدیریت می‌کنند. از سوی دیگر همدلی دارند یعنی احساسات و رفتارهای اطرافیانشان را نیز درک می‌کنند، و در نتیجه بر خود، محیط و اطرافیانشان تأثیر مثبتی می‌گذارند. می‌پذیرند که موانع بخشی از زندگی هر انسان است و می‌دانند زندگی پر از چالش است. از طرف دیگر داشتن برخی از ویژگی‌های فردی از قبیل اعتماد به نفس، حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی، توانایی در حل مسئله، توانایی برقراری رابطه با نزدیکان و صحبت کردن در مورد مشکلات سخت، توانایی درخواست به موقع و صحیح کمک و کمک کردن به دیگران جزو ویژگی‌هایی است که اگر افراد برخوردار از آنها باشند، می‌توانند در موقعیت‌های پراسترس با موفقیت بیرون آمده و حتی از این شرایط سخت و بغرنج دستاوردهای مفیدی نیز کسب کنند. تاب‌آوری از جمله این ویژگی‌های بسیار مهم است که می‌تواند در بالاترین سطح بهداشت روانی افراد تأثیر به‌سزایی داشته باشد. افراد تاب‌آور منبع کنترل درونی دارند، خود را مسئول شرایط خویش می‌دانند و برای هر مشکل یا شکست، منابع بیرونی را سرزنش نمی‌کنند. آنها سهم خود را در امور زندگی، همراه با مسئولیت، پذیرفته‌اند و بر این باورند که هر عملی که انجام می‌دهند بر زندگیشان بازتاب پیدا می‌کند.[6][7][8][9]

چگونه تاب‌آور شویم؟

فرد تاب‌آور، نحوهٔ استدلال و نگرش متفاوتی در مواجهه با شرایط ناگوار اتخاذ می‌کند و به جای فاجعه ساختن از مشکل و گرفتار شدن در تبعات آن، به خود و توانایی‌هایش توجه بیشتری می‌کند؛ به‌طور مثال، چنین شخصی ممکن است یک موقعیت پرمخاطره را یک فرصت در نظر بگیرد نه یک تهدید و در دشواری‌ها به جای اضطراب، موفقیت را تجربه کند؛ بنابراین تاب‌آوری موجب سازگاری مناسب در مواجهه با مشکلات می‌شود و این، چیزی بیش از اجتناب ساده از پیامدهای منفی است.

عزت نفس نقش مهمی در کنار آمدن با استرس‌های زندگی دارد. چنانچه فرد به توانمندی‌های خود باور داشته باشد، در مقابله با مشکلات بسیار مؤثرتر عمل می کند. در زندگی خود معنا و هدف داشته باشیم. افرادی که در زندگی هدف مشخصی ندارند و معنای مهمی برای زندگی خود پیدا نکرده‌اند، با هر سختی و مشکلی، از هم می‌پاشند و انگیزهٔ خود را از دست می‌دهند. ارتباطات خود را توسعه بدهیم. داشتن روابط عاطفی و اجتماعی محکم، عامل بسیار مهمی در سلامت روان انسان به ‌شمار می‌رود و هنگام بروز بحران‌های زندگی پشتوانهٔ بسیار مفیدی محسوب می‌شود؛ بنابراین روابط دوستانه و خانوادگی خود را تقویت کنید. نسبت به تغییرات انعطاف‌پذیر باشید. زندگی یعنی تغییر. اگر نسبت به تغییرات زندگی منعطف نباشید، همواره در بیم و هراس باقی می‌مانید و توانایی مواجه شدن با آن را از دست می‌دهید. مهارت‌های سالم برای مقابله با مشکلات را بیاموزیم و تمرین کنیم. در فرزندپروری تحمل شکست را به فرزندانمان بیاموزیم.

سبک زندگی سالم را سرلوحهٔ خود قرار دهیم. مقابله‌های مسئله‌مدار و هیجان‌مدار سالم را بیاموزیم. خوشبین باشیم. نگاه واقع‌بینانه توأم با مثبت‌اندیشی سبب می‌شود درک مناسبی از مسئله داشته باشیم و به شیوه‌ای متناسب عمل کنیم. دلبستگی‌های مثبت ایجاد کنیم. تلاش کردن به حفظ روحیهٔ ما کمک می‌کند؛ و تلاش و چالش برای حفظ سلامت روان و احساس شادکامی و رضایت از زندگی لازم است.[10][11][12][13][14][15][16]

منابع
  1. «تاب آوری چیست؟». پایگاه خبری روانشناسی و بهداشت روان. ۴ اسفند ۱۳۹۲. دریافت‌شده در فوریه ۲۳, ۲۰۱۴.
  2. «تعریف تاب آوری». وبگاه خانه تاب آوری. ۶ دی ۱۳۹۴. دریافت‌شده در دسامبر ۲۷, ۲۰۱۷.
  3. تاب آوری به چه معناست؟
  4. «تاب آوری و بالابردن تحمل». وبگاه خانواده سلامت بنیان. ۷ آبان ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در اکتبر ۲۹, ۲۰۱۵.
  5. «مفاهیم: تاب‌آوری چیست؟». روزنامه همشهری. ۲۶ خرداد ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ژوئن ۱۶, ۲۰۱۸.
  6. Fredrickson, Barbara L.; Branigan, Christine (2005-05-01). "Positive emotions broaden the scope of attention and thought-action repertoires". Cognition & emotion. 19 (3): 313–332. doi:10.1080/02699930441000238. ISSN 0269-9931. PMC 3156609. PMID 21852891.
  7. Handbook of Adult Resilience.
  8. افراد تاب آور چه کسانی هستند و چگونه تاب آور باشیم
  9. «افراد تاب آور چه خصوصیات اخلاقی دارند؟». بهداشت نیوز. ۷ مهر ۱۳۹۶. دریافت‌شده در سپتامبر ۲۹, ۲۰۱۷.
  10. Tugade, Michele M.; Fredrickson, Barbara L. (2004-2). "Resilient Individuals Use Positive Emotions to Bounce Back From Negative Emotional Experiences". Journal of personality and social psychology. 86 (2): 320–333. doi:10.1037/0022-3514.86.2.320. ISSN 0022-3514. PMC 3132556. PMID 14769087. Check date values in: |date= (help)
  11. Fredrickson, Barbara L. (2001-3). "The Role of Positive Emotions in Positive Psychology". The American psychologist. 56 (3): 218–226. ISSN 0003-066X. PMC 3122271. PMID 11315248. Check date values in: |date= (help)
  12. «راهکارهایی برای بالا بردن تحمل در مقابل مشکلات». خبرگزاری دانا. ۵ اسفند ۱۳۹۳. دریافت‌شده در فوریه ۲۴, ۲۰۱۵.
  13. «افزایش تاب آوری». وبگاه خانه تاب آوری. ۳۰ آذر ۱۳۹۴. دریافت‌شده در دسامبر ۲۱, ۲۰۱۵.
  14. «چگونه تحمل و تاب آوری خود را افزایش دهیم؟». وبگاه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان فارس. ۲۱ بهمن ۱۳۹۷. دریافت‌شده در فوریه ۱۰, ۲۰۱۹.
  15. «چگونه در برابر مشکلات تاب آوری خود را افزایش دهیم». رادیو گفتگو. ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۶. دریافت‌شده در مه ۱۰, ۲۰۱۷.
  16. «چطور تاب آوری خود را در برابر مشکلات زندگی تقویت کنیم؟». باشگاه خبرنگاران جوان. ۱۶ تیر ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ژوئیه ۷, ۲۰۱۳.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.