ازغند
ازغند، دهستانی از توابع شهرستان مه ولات در استان خراسان رضوی ایران است.
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| شهرستان | مه ولات |
| بخش | بخش شادمهر |
| دهستان | ازغند |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۲۸۰ نفر (سرشماری ۹۵) |
| اطلاعات روستایی | |
| کد آماری | ۱۳۹۸۶۳ |
| وبگاه رسمی | https://www.azghand.ir |
نام
لغت ازغند در زبان پهلوی به معنای شهر بزرگ و سبز است.
درباره « ازغند » و به تبع آن شکلِ نوشتاری آن ( ازغند ، ازقند ) روایت ها و استدلال های گوناگونی مطرح است . که در اینجا به دو مورد اشاره می‌شود : برخی واژۀ ازغند را برگرفته از لغت « آذوقه بند » می دانند چرا که دشت ازغند به حاصلخیزی و پرآبی مشهور است و ازغند را انبار غلّه و آذوقه‌ی منطقه دانسته‌اند . این تعبیر چندان پایه و اعتبار لغوی ندارد .
برخی دیگر از جمله آیت الله سعیدی معتقدند : در حقیقت ازغند ، « اُزقند » است ، چرا که « اُز » به معنی سبز و خرم و « قند » به معنی شهر و آبادی مانند « سمرقند » ( « سمر » یعنی افسانه و قند یعنی شهر پس سمرقند به معنی « شهر افسانه ای » ) پس ازغند یا اُزغند به معنای « شهر یا آبادی سبز و خرم » میباشد . جالب اینکه این تعبیر با آنچه که بین اهالی و از پیشینیان سینه به سینه منتقل شده همخوانی دارد زیرا گذشتگان نام قدیمی ازغند را « شهر سبز » می‌دانند.
پیشینه
ازقند، نام شهری تاریخی است که در ولایت ازقند، ربع نیشابور، خراسان قرار داشته است.
آثار تاریخی
- آرامگاه خواجه عبدالرشید
- ارگ ازغند
- مسجد بالا
- کوه های بقرقی
- مسجد جامع ازغند :مسجد جامع ازقند مربوط به دوره ایلخانی و ایوان مسجد جامع این روستای ثبت میراث فرهنگی کشور است. هرچند گمان می رود این مسجد مربوط به کنشتی از زرتشتیان باشد که پس از اسلام و حمله ی اعراب به دلیل ترس از تخریب توسط اعراب به مسجد تغییر کاربری داده شده است.
آثار به جای مانده همچون گورهای زردشتیان موسوم به « قبرستان گبرها » و « سرو » بسیار کهنسال بر سر راهِ ورودی، تاریخ روستا را به پیش از اسلام می‌برند . اگر پیش‌تر آییم به آثاری از دوران سلجوقیان قلعه های اسماعیلیه که بر بالای کوه صعب العبور موسوم به « باغ قلعه » برخواهیم خورد.دور تا دور قلعه یعنی پشت دیوار بارو، خندقی حفر شده که در مواقع اضطراری آن را آبگیری میکردند تا دشمن نتواند حمله کند. خندق و بارو ، هنوز به خیابان اصلی ازغند که از میدان اصلی درب قلعه به سمت شمال یعنی قبرستان بالا میباشد، مردم ته خندق میگویند .
« حفره ها و تونلهای زیرزمینی درغربِ روستا موسوم به « سومب » بی شک دارای پیشینه ای است که هنوز تحقیقات چندانی روی آنها انجام نگرفته است .
جمعیت
این روستای باستانی در دهستان ازغند قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ١٣٩۵، جمعیت آن ١٢٨٠ نفر بوده است.
منابع
- خسروی، محمدرضا (١٣٧٧)، جغرافیای تاریخی تربت حیدریه، آستان قدس رضوی، ص. ص۱۹۵،۱۹۶،۱۹۷
- «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.