ارگ مورچه خورت

به اعتقاد برخی کارشناسان، قدمت این قلعه و منطقه تاریخی به قرن نهم هجری قمری می‌رسد و عده ای نیز قدمت آن را قبل از دوران صفویه می‌دانند، ولی تاریخ دقیق بنای این قلعه که از آثار دوره اسلامی است، مشخص نیست.[2] این ارگ تاریخی شاهد پیروزی نادرشاه افشار بر اشرف افغان در سال ۱۱۴۲ هجری قمری بوده که در نهایت منجر به فرار افغان‌ها از اصفهان می‌شود.[3]

چیدمان فضاهای خدماتی در نوع خود بسیار جالب توجه است. بازار اصلی با مغازه‌هایی که از رونق گذشته آن حکایت می‌کنند، در کنار حمام‌های زنانه و مردانه قرار گرفته که در عین سادگی حکایت از پاکیزگی در نزد مردمان آن روزگار دارند. هرگوشهٔ این مجموعه یک معماری منحصر به فرد دارد.[4]

از دیدگاه آماری در سال ۱۳۵۳ تعداد ۲۵ خانوار در این قلعه زندگی می‌کردند و اکنون نیز ساکنین محدودی دارد(۲–۳ خانواده) که در خانه‌های شخصی خود که از نیکانشان به ارث بردند و مرمت و نگه داری کردند، زندگی می‌کنند.

پروژه مرمت و بازسازی این مجموعه در سال ۱۳۸۶ شرکت تعاونی گردشگری روستای مورچه خورت با سهامدارانی از جمله بنیاد مسکن، شرکت توسعه گردشگری، شرکت عمران ومسکن‌سازان منطقه مرکزی شروع به کار کرد که هنوز به سرانجام نرسیده‌است. همچنین گزارش شده‌است که از بهمن ماه ۱۳۹۵ استحکام‌بخشی و مرمت برج‌ها و دیوارهای بیرونی قلعه، که بر اثر مرور زمان و فرسایش و آب‌شستگی آسیب دیده‌اند، شروع شده‌است.[5]

همچنین در سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ با تأمین بودجه دولتی، برخی مکانهای عمومی این بنا از جمله گذرها و دیوار بیرونی آن با نظارت سازمان میراث فرهنگی مرمت شد. در حال حاضر این بنا به تأمین بودجه بیشتر و ورود بخش خصوصی نیازمند است.

+ منابع محلی اینستاگرام مورچه خورت: https://instagram.com/mourchekhort