احساس
احساس یا سُهِش[1][2][3] در لغت، به معنی دریافتن، آگاه شدن و درک چیزی با یکی از حواس و در روان شناسی، بازتاب ذهنی تأثیرات مادی (فیزیکی) است که شالودهٔ همهٔ ادراکات به شمار می‌رود.
این کلمه برای اولین بار در زبان انگلیسی برای توصیف احساس فیزیکی لمس یا از طریق تجربه یا ادراک مورد استفاده قرار گرفت. به طور کلی در لاتین احساس به معنای احساس شنیدن یا بوییدن است. در روان‌شناسی این کلمه معمولاً برای آگاهی ذهنی تجربه از احساسات به‌کار می‌رود.[4]
همچنین می‌توان احساسات را زبان بدن نیز به شمار آورد؛ به این معنی که احساس چیزی ست که در بدن اتفاق می‌افتد و فکر را می‌توان زبان مغز دانست. شما حتی می‌توانید با فکر کردن به یک موقعیت احساسی آن را در بدن خود بدون تجربه واقعی آن پدید آورید. مانند تحریک جنسی در آقایان یا فکر کردن به یک موقعیت دلهره آور و ترسناک و یا دیدن کابوس‌های شبانه. در این‌گونه موقعیت‌ها شما بدون تجربه واقعی آن تجربیات را در بدن خود با احساساتی مثل ترس، خشم، میل جنسی و... به‌وجود می‌آورید.
احساسات بسته به نوع خود باعث ایجاد تحرکات شیمیایی در بدن می‌شوند که بسته به نوع و میزان آن‌ها متفاوت است. که این مواد شیمیایی نیز به نوبه خود باعث به حرکت درآوردن سلسله افکاری می‌شوند. احساسات از جنس انرژی هستند و دارای فرکانس و بار الکتریکی هستند که به صورت آگاهانه و یا ناخودآگاه و با توجه به تجربیات فرد و نوع پذیرش و قدرت تحلیل شخص بر واکنش و کنش‌های فردی در زندگی تأثیرات به‌سزایی دارند.
مثلاً می‌بینیم که فردی با شنیدن کلمه ازدواج به یاد خاطرات طلاق می‌افتد و درکی منفی و به طبع آن احساس خشم، غم و حالتی از عصبانیت یا گریه کردن و... به او دست می‌دهد.
اما شخص دیگری با شنیدن کلمه ازدواج به یاد شریک زندگی و همسری که هنوز در کنار وی هست می‌افتد و خاطرات خوش و روزهای سفر و احساساتی خوش مانند تعالی، شادی و امید را در ذهن و بدنش تداعی می‌کند.
برای رهایی از احساسات منفی، استرس‌زا و احساساتی مثل افسردگی نیاز است که بر این احساسات اشراف کامل داشت، آن‌ها را شناسایی و نام‌گذاری کرد، به ماهیت آن‌ها پی برد، از طریق صحبت کردن درباره آن‌ها با شخص مورد اعتماد و یا دوست صمیمی یا برای افراد مذهبی از طریق راز و نیاز و ... از قدرت آن‌ها کاست.
همچنین می‌توان از طریق مراقبه، مدیتیشن و تصویرسازی ذهنی این احساسات را مشاهده کرد و به ورای آن‌ها قدم گذاشت و از شر احساسات منفی رها شد. وادی احساسات وادی پیچیده‌ای است و گاهی ما با یک موسیقی احساس خود را بیان می‌کنیم و گاهی با نوعی رانندگی و...
بهترین راه شناخت احساسات و رهایی از احساسات منفی شناخت فردی و درون‌نگری و مراقبه می‌باشد.
احساسات
احساس، نخستین گامی است که باید پس از بیرون آمدن از قلمرو جسم (بدن) و ماده در عالم مجرد نفسانی برداشت. دیگر نفسانیّات از دگرگونی احساس یا آمیختگی با آن پدید می آیند.[5] احساس همواره با مادّیات و عوامل جسمانی که عملاً پیش‌نیاز آن به‌شمار می‌روند، سروکار دارد بنابراین هر احساس، نیازمند دو مؤلفه است: یکی تحریک بیرونی و دیگری اثر پذیری جسمی (عضوی).[6]
احساس، امری است همگانی.
حتی مراتب ضعیف و گنگ و مبهم آن در بی‌ذوق‌ترین افراد نیز وجود دارد. تقریباً محال است شخصی از لحاظ فکری و جسمی در سلامت به‌سر برد و دست‌خوش احساسات مختلف و متناوب نگردد[7]
از اوایل سدهٔ بیستم میلادی بسیاری از شاعران و نویسندگان، آزادانه از مفاهیم روان‌شناسی احساس و فرایندهای احساس‌گرا -به‌ویژه آن‌هایی که فروید، معرفشان بوده‌است- سود جستند تا در نهایت به هدف مشترکشان که همانا تأثیرگذارتر کردن آثارشان بوده است، دست یابند.[8]
جستارهای وابسته
- خودآگاهی
- علوم اعصاب شناختی
- هیجان
- مسئله دشوار خودآگاهی
- شهود
- آزمون شخصیت مایرز-بریگز
- ادراک
- کیفیات ذهنی
- حس
منابع
- «سهیدن - ویکی‌واژه». fa.wiktionary.org. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۲.
- ویکی، پارسی. «معنی سهش | پارسی ویکی». www.parsi.wiki. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۲.
- Mackenzie, D. N. (2014-09-25). A Concise Pahlavi Dictionary. Routledge. ISBN 9781136613968.
- feeling - Dictionary definition and pronunciation - Yahoo!
- "Emotionen und Gefühle - wo ist eigentlich der Unterschied?" (به آلمانی).
- انوشه، حسن؛ فرهنگ‌نامه ادبی فارسی، تهران، انتشارات سازمان چاپ و انتشارات، ۱۳۷۶، چاپ اول، ص ۲۶.
- صبور اردوبادی، احمد؛ اصالت در هنر و علل انحراف احساس هنرمند، تهران، انتشارات بهمن برنا، ۱۳۸۸، چاپ پنجم، ص ۵۹.
- انوشه، حسن؛ فرهنگ‌نامه ادبی فارسی، تهران، انتشارات سازمان چاپ و انتشارات، ۱۳۷۶، چاپ اول، ص ۲۷.
پیوند به بیرون
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ احساس موجود است. |
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به احساس در ویکی‌گفتاورد موجود است. |