اجاره‌نشین‌ها

یک آپارتمان در حاشیه شهر تهران که مالکش درگذشته بدون وارث مانده و اداره امور آپارتمان و مستاجرها را مباشر مالک درگذشته که خود نیز ساکن همین ساختمان است به عهده گرفته و قصد دارد با همکاری یک مشاور املاک محلی ملک را تصاحب کند. آپارتمان فرسوده و نیازمند تعمیرات اساسی است ولی عباس آقا (مباشر مالک درگذشته با بازی عزت الله انتظامی) نه خود وظیفه تعمیرات را به عهده می‌گیرد و نه به دیگر ساکنان اجازه انجام این کار را می‌دهد. در این ساختمان هر یک از ساکنان به دنبال به کرسی نشاندن حرف و نظر خود هستند و این امکان تفاهم بر سر چگونگی تأمین هزینه‌های تعمیرات را از بین می‌برد، تا این که عباس آقا به توصیه مادرش (با بازی حمیده خیر آبادی) مجلس شامی تدارک می‌بیند و می‌پذیرد که با مشارکت همه ساکنان هزینه تعمیرات تأمین شود، اما فردای آن روز این توافق با توصیه‌های غلام ترکه‌ای به عباس آقا بر هم می‌خورد و کار تعمیرات ساختمان همچنان بر زمین می‌ماند تا این که در شبی بارانی منبع آب بزرگ ساختمان سقوط می‌کند و کل ساختمان فرو می‌ریزد، روز بعد ماموران شهرداری به اجاره‌نشین‌ها اعلام می‌کنند که این ملک به شکل قسطی به آن‌ها واگذار می‌شود.[1][2][3]

لوح زرین بهترین صدا برداری از پنجمین جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۵

کاندیدای لوح زرین جایزه ویژه هیئت داوران از پنجمین جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۵

کاندیدای بهترین بازیگر نقش اول مرد از پنجمین جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۵

کاندیدای بهترین فیلمبرداری از پنجمین جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۵

کاندیدای بهترین تدوین از پنجمین جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۵

کاندیدای بهترین فیلمنامه از پنجمین جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۵

کاندیدای بهترین کارگردانی از پنجمین جشنواره فیلم فجر ۱۳۶۵

ایرج راد، یکی از بازیگران فیلم در گفتگو با خبرگزاری مهر گفته‌است: در آن سال‌ها فیلمبرداری اجاره نشین‌ها نسبت به ساخت دیگر فیلم‌ها بیشتر طول کشید. برای این فیلم سینمایی بیش از ۳ ماه مشغول به کار بودیم. تمام لحظات فیلمبرداری این فیلم سینمایی برای عوامل فیلم خاطره بود. از ساختمانی که در آن کار می‌کردیم تا سکانس‌هایی که مجبور بودیم خودمان به جای بدلکار بازی کنیم.

برای فیلمبرداری اجاره نشین ها از دو ساختمان استفاده می‌کردیم، بخش درونی ساختمان در خیابان پیامبر بود که در آن زمان تنها یک بیابان بود، به گونه ای که عزت الله انتظامی می‌گفت اگر یک شب فیلمبرداری طول بکشد، ممکن است گرگ‌ها ما را تکه پاره کنند. ساختمان بیرونی و نمای ظاهری ساختمان اجاره‌نشین‌ها نیز روبروی نیروگاه برق آلستوم بود که تمام اطراف این نیروگاه نیز بیابان بود.

یکی از نکات مثبت و خاطره‌انگیز در فیلم این بود که یک سری از مسائل و مشکلاتی که کاراکترهای اجاره نشین ها با آن درگیر بودند، شکل واقعی داشت. به عنوان مثال در سکانسی که قرار بود کتابخانه روی سر من خراب شود، این اتفاق به‌طور واقعی و با کتابخانه‌ای از جنس نئوپان سنگین رخ داد. به طوری که در اولین برداشت خراب شدن کتابخانه روی سر من، یک چوب سنگین روی سرم افتاد و من برای چند دقیقه سر صحنه فیلمبرداری بیهوش بودم، عوامل فیلم برای گرفتن این سکانس، مجبور شدند تا چوب‌ها را نگه دارند تا دیگر صدمه ای به من وارد نشود.

سکانس دیگری که بدون استفاده از بدلکار بازیگران در آن حضور داشتند، جاری شدن آب در راه پله‌های ساختمان بود. برای گرفتن این سکانس منبع آب بزرگی در نظر گرفته شده بود و ما جلوی مسیر جریان آب قرار می‌گرفتیم و در منبع آب را باز می‌کردند و آب با فشار بالا ما را با خود می‌برد.

هرچند این فیلم سینمایی پر از حادثه بود اما هیچ گونه اسپشیال افکتی برای گرفتن این سکانس‌ها وجود نداشت. حتی زمانی که تلفن در دستان اکبر عبدی منفجر می‌شود، از بدلکار استفاده نشد و خودش این سکانس را بازی کرد. تمامی سکانس‌هایی که در این فیلم گرفته شده واقعاً اتفاق افتاد و بارها و بارها بازیگران در این فیلم صدمه دیدند.

سکانس حمام آقای قندی:

در سکانسی از فیلم آقای قندی که قصد اصلاح کردن ریش خود را حین خواندن آواز و چهچهه زدن دارد به ناگاه با شنیدن صدای ترکیدن لوله ها وحشت زده میشود و با شکستن آئینه دیواری آنچنان تشویشی در او ایجاد میشود که بیننده را دچار شوک و انفجار خنده میکند. در عین حال بازی شیرین اکبر عبدی در نقش آقای قندی این صحنه را به یکی از خاطره انگیز ترین سکانس های فیلم و تاریخ سینمای ایران تبدیل کرده است.

• فیلم در وب‌گاه ایران آکتور
• «اجاره‌نشین‌ها». وب‌گاه سوره. دریافت‌شده در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۷. پیوند خارجی در |ناشر= وجود دارد (کمک)
• سید اصفهانی، ساناز. نامبرده حسین سرشار. اچ انداس مدیا. لندن. 2013