آذر اندامی
آذَر اَندامی (۱۳۰۵–۱۳۶۳) پزشک و باکتری‌شناس ایرانی، مخترع واکسن وبا [1] و از پژوهشگران انستیتو پاستور ایران بود. بخاطر خدمات علمی و انسانی او یکی از حفره‌های برخوردی روی سیاره ناهید، به نام وی «اندامی» نامگذاری شده‌است.[2]
| آذر اندامی | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۱۶ آذر ۱۳۰۵ محله ساغریسازان رشت |
| درگذشت | ۲۸ مرداد ۱۳۶۳ تهران به علت آمبولی ریه |
| مدفن | قطعه ۱۸، ردیف ۳۶، شماره ۶ بهشت زهرای تهران |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | پزشک، محقق و باکتری‌شناس |
| آثار | کشف واکسن وبا |
| همسر(ها) | منصور خلعتبری |
| فرزندان | آذرمیدخت، میترا، آرش |
زندگی
آذر اندامی در سال ۱۳۰۵ در محله ساغریسازان رشت متولد شد. او فرزند چهارم و تنها دختر خانواده بود. مقطع ابتدایی را در دبستان بانوان رشت با یک سال جهش تحصیلی به پایان برد. بعد از اخذ مدرک پایان سال نهم تحصیلات عمومی (مدرک سیکل )از دبیرستان فروغ (۱۷ شهریور) رشت، پدرش با اینکه فردی روشنفکر بود از ادامه تحصیل او ممانعت کرد و وی را به دانشسرای مقدماتی رشت فرستاد. در سال ۱۳۲۴ از دانشسرا فارغ‌التحصیل شد؛ و در سال ۱۳۲۵ به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و معلم شد. در سال ۱۳۲۹ و در حین کار دیپلم طبیعی را با امتحان متفرقه دریافت کرد. در سال ۱۳۳۱ با شرکت در کنکور دانشگاه تهران در رشته پزشکی این دانشگاه پذیرفته شد. در سال ۱۳۳۷ موفق به دریافت گواهینامه دکترای پزشکی گردید و بلافاصله به گذراندن دوره تخصصی زنان و زایمان مشغول شد. پس از پایان دوره تخصصی به وزارت بهداری آن زمان منتقل شد و در نهایت به کار در انستیتو پاستور پرداخت.
او پس از مدتی با استفاده از بورس تحصیلی انستیتو پاستور به پاریس رفت و در سال ۱۳۴۶ موفق به اخذ گواهینامه باکتریولوژی گردید. در سال ۱۳۵۳ موفق به دریافت دانشنامه تخصصی علوم آزمایشگاهی بالینی شد. او در سال ۱۳۵۷ بازنشسته شد. چندین بار به کشورهای فرانسه و بلژیک سفر کرد و حاصل این سفرها مقالات علمی بود که در مجلات معتبر به چاپ رسید. پس از بازنشستگی چون خانه‌نشینی را نمی‌پسندید به بیمارستان باهر رفت و ریاست آزمایشگاه تشخیص طبی آنجا را بر عهده گرفت. پس از مدتی در مطب همسرش، خلعتبری، در خیابان حسام‌السلطنه به کار مداوای بیماری‌های زنان و زایمان مشغول شد. در همین سال‌ها بود که به تومور مغزی مبتلا شد. یک روز در مطب در حین معاینه بیمار، تعادل خود را از دست داد و بر روی او سقوط کرد. در ۲۸ مرداد سال ۱۳۶۳ به علت آمبولی ریه که از عواقب بیماری سختش بود درگذشت.
در سال ۱۹۹۲، اتحادیه بین‌المللی ستاره‌شناسی (IAU) حفره‌ای به قطر ۳۰ کیلومتر در طول جغرافیای ۲۶ درجه و ۵۵ دقیقه و عرض جغرافیایی ۱۷ درجه و ۴۵ دقیقه با قله‌ای مرکزی را در جنوب سیاره زهره به نام اندامی نامگذاری کرد. آذر اندامی تنها زن ایرانی بود که نامش به این شورا فرستاده شد[2] و بانی این کار دخترش بود. شهرداری شهر رشت (محل تولد آذر اندامی) برای بزرگداشت وی بلواری را در شهرک گلسار. بلوار دیلمان بنام او نموده‌است.
منابع
- روزنامه زن، شماره ۱۱، ۲۸ مرداد ۱۳۷۷
- سازمان نظام پزشکی تهران بزرگ، از زمین تا زهره، مجله جامعه پزشکی تهران، مرداد و شهریور ۱۳۸۵
- «آذر اندامی، پزشک و باکتری شناس برجسته». ایرنا.
- «Iran Daily». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۴ دسامبر ۲۰۰۵. دریافت‌شده در ۱۴ دسامبر ۲۰۰۵.