گاه‌شمار ساسانیان

این گاه‌شمار از سال ۲۲۴ میلادی یعنی شکست و قتل اردوان پنجم به وسیله اردشیر بابکان و بنیانگذاری پادشاهی ساسانی تا حمله اعراب به ایران و سقوط کامل سلسله ساسانی در سال ۶۵۱ میلادی می‌باشد.

تصویر ۱: سکه اردشیر بابکان
تصویر ۲: صحنه چیرگی شاپور یکم بر والرین، امپراتور روم
  • حدود ۲۵۹ شکست و اسارت والرین پادشاه روم توسط شاپور یکم. (تصویر ۲: صحنه نبرد بر روی سنگ باباغوری)
  • حدود ۲۶۰ اردوکشی و یورش دوم شاپور یکم در ایالات شرقی روم.
  • حدود ۲۶۱ هنگامی که شاپور یکم پس از شکست رومیان و تاراج انطاکیه، پیروزمندانه به پایتخت باز می‌گشت، اذینه شاه پالمیرا راه را بر او می‌بندد و ضربه قابل توجه‌ای به قوای ساسانی وارد می‌کند. این پیروزی اذینه، پارسیان را تا پشت رود فرات عقب می‌راند.
  • ۲۷۱ تاجگذاری هرمز یکم.
  • ۲۷۳ تاجگذاری بهرام یکم.
  • ۲۷۴ یا ۲۷۷ اعدام مانی توسط موبد بلندپایه زرتشتی کرتیر.
  • ۲۷۶ تاجگذاری بهرام دوم.
  • ۲۷۶ موبد کرتیر به عنوان والاترین مقام و برترین شخص در میان زرتشتیان معرفی می‌شود. کرتیر پیروان دیگر ادیان را اعدام می‌کند. در سنگ‌نوشته‌های او در نقش رجب، کعبه زرتشت و سرمشهد کازرون از این رویداد یاد شده‌است.
  • ۲۸۳ کاروس امپراتور روم بین‌النهرین را فتح می‌کند اما سپاهیانش پس از مرگ او بلافاصله آن سرزمین را ترک می‌کنند.
  • ۲۸۶ تیرداد سوم، ارمنستان را تسخیر کرده و پارسیان را از آنجا بیرون می‌کند.
  • ۲۹۳ نرسه با شکست رقبای سلطنت بر تخت پادشاهی می‌نشیند.
تصویر ۳: سنگ‌نوشته پایکولی
  • حدود ۲۹۴ سنگ‌نوشته پایکولی (تصویر ۳) در سلیمانیه عراق نزدیک مرز ایران.
  • ۲۹۶ نرسه یا یورش به ارمنستان ضمن بیرون راندن تیرداد سوم، رومیان را شکست می‌دهد.
  • ۲۹۷ گالریوس نرسه را شکست می‌دهد. بنا بر پیمان‌نامه نصیبین نرسه از ارمنستان و بین‌النهرین عقب‌نشینی می‌کند.
  • حدود ۳۰۱ برای نخستین بار حکومت ارمنستان، کیش مسیحیت را به عنوان مذهب رسمی این کشور اعلام می‌کند.
  • ۳۰۲ کناره‌گیری نرسه و آغاز سلطنت هرمز دوم.
  • ۳۰۹ تاجگذاری شاپور دوم (شاپور ذوالاکتاف).
  • ۳۲۵ حمله شاپور دوم به اعراب به منظور سرکوب قبایل عرب و آرام کردن و امنیت بخشیدن به مرزهای امپراتوری ساسانی.
  • ۳۳۸ بازپس‌گیری پنج ایالت امپراتوری ساسانی توسط شاپور دوم که توسط نرسه (هفتمین شاه ساسانی، جلوس: ۲۹۳) از کنترل ایران خارج شده و به خاک روم منضم شده بود.
  • ۳۴۸ حمله شاپور دوم به بین‌النهرین.
  • حدود ۳۶۰ بنیانگذاری سلسله کیداریان.
  • ۳۶۳ نبرد ژولیان شاه روم (نبرد سامرا) با قوای ساسانی که منجر به عقب‌نشینی و مرگ او می‌گردد. ایالات واگذار شده به روم و همچنین شهر نصیبین به امپراتوری ساسانی عودت داده می‌شود.
  • ۳۷۶ برقراری صلح بین روم و ساسانیان.
  • ۳۷۹ مرگ شاپور دوم و تاجگذاری اردشیر دوم.
  • ۳۸۳ آغاز سلطنت شاپور سوم.
  • ۳۹۹ آغاز سلطنت یزدگرد یکم که لقب گناه‌کار بر وی نهاده بودند. سبب این صفت، تلاش او برای مهار قدرت روحانیان زرتشتی و دوری از هر گونه سخت‌گیری برای اقلیت‌های مذهبی بوده‌است.
تصویر ۴: سکه بهرام پنجم ملقب به بهرام گور
تصویر ۵: تندیس خسرو انوشیروان در کاخ دادگستری تهران
تصویر ۶: سکه خسرو پرویز
تصویر ۷:سکه یزدگرد سوم
تصویر ۸: گسترش اسلام از سال ۶۳۲ تا ۶۵۵ میلادی.
پایان امپراتوری ساسانی و ضمیمه شدن ایران به خاک حکومت خلفای راشدین

یادداشت

  1. ^  در ترتیب جدید شاهنشاهان اشکانی اردوان چهارم خوانده می‌شود.
  2. ^  کولی‌ها با رقصیدن و آواز مردم را سرگرم می‌کردند.
  3. ^  بنا بر اشعار شاهنامه

منابع

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.