گاه‌شماری کردی

گاه‌شماری کردی در گذشته از گاه‌شماری بابلی گرفته شده بود و به صورت گاه‌شماری‌های خورشیدی-مهی محاسبه می‌شد ولی الآن یک گاه‌شماری خورشیدی است با این تفاوت که مبدأ آن تأسیس دولت ماد می‌باشد.[1]

گاه‌شماری کردی یکی از گاه‌شماری‌های کردستان است که برخلاف سایر گاه‌شماری‌های دیگر مبدأیی متفاوت با مبدأ گاه‌شماری هجری شمسی دارد، مبدأ مفروضی مربوط به فتح نینوا (پایتخت امپراتوری باستانی آشور) به دست هووخشتره در ۶۱۲ ق. م نیز برای آن انتخاب شده‌است که امروزه نیز در تقویم‌های چاپی از آن استفاده می‌شود. بین نواحی کردنشین، صورت‌های مشابه نام کردی ماه‌ها وجود دارد این نام‌ها در گاه‌شماری کردی برگرفته از نام‌های اصیل و محلی کردی می‌باشد.[2]

ماه‌های گاه‌شماری کردی در سورانی:

1. Xakelêw / خاکه‌لێوه = فروردین
2. Gullan / گوڵان = اردیبهشت
3. Cozerdan / جۆزه‌ردان = خرداد
4. pûşper / پووشپه‌ڕ = تیر
5. Gelawêj / گه‌لاوێژ = مرداد
6. Xermanan / خه‌رمانان = شهریور
7. Rezber / ڕه‌زبه‌ر = مهر
8. Gellarêzan / گه‌ڵاڕێزان = آبان
9. Sermawez / سه‌رماوه‌ز = آذر
10. Befranbar / به‌فرانبار = دی
11. Rêbendan / ڕێبه‌ندان = بهمن
12. Reşemê / ڕه‌شه‌مێ = اسفند

آنگونه که در بین کردها هم‌اکنون معمول است؛ اگر مبدأ آن، تأسیس حکومت ماد به دست دیاکو در نظر گرفته شود، تفاضل ایندو گاه‌شماری ۱۳۲۱ سال است. برای به دست آمدن سال کردی کافی است عدد ۱۳۲۱ به سال هجری خورشیدی اضافه شود؛ مثلاً: سال ۱۴۰۰ هجری خورشیدی، می‌شود ۲۷۲۱ کردی (مادی). امسال، سال ۲۷۲۱ تقویم کردی مادی است.

چنانچه مبدأ آن، فتح نینوا (پایتخت امپراتوری باستانی آشور) به دست هووخشتره در ۶۱۲ قبل از میلاد که در گذشته در مناطق کردنشین معمول بوده‌است در نظر گرفته شود، تفاضل آن ۱۲۳۳ سال است و سالشمار آن به همین میزان از گاهشماری هجری شمسی قدیمی‌تر است؛ یعنی: ۱۴۰۰ هجری خورشیدی، می‌شود سال ۲۶۳۳ کردی (مادی)

تاریخ امروز کردی:

• ماه‌های کردی
• گاه‌شماری کردی گرمسیری سلطانی
• گاه‌شماری ایران
• گاه‌شماری هجری خورشیدی

• Encyclopaedia of Kurdistan. KURDISTANICA
• en:Kurdish calendar
• KEO-Culture - National Characters, Kurdish Calendar
• Kurdish Calendar
• The Kurds: A Concise Handbook By Mehrdad R. Izady
• KurdPedia