کیوئی‌دی

کیوئی‌دی مخفف جمله‌ای است از زبان لاتین (quod erat demonstrandum) که خود از یونانی برگرفته شده. (به یونانی: ὅπερ ἔδει δεῖξαι) به معنای: «که باید نشان داده می‌شد». این ترجمه هم در برخی کتاب‌ها آمده: «اثبات شد آنچه باید (می‌شد)»، یا در نسخِ قدیمی نوشته می‌شده‌است «فهو المطلوب». مخفف این جمله .q. e. d است. پژوهشگران و مدرسین، بخصوص در علوم ریاضی و فیزیک در انتهای اثبات یک مسئله می‌نویسند qed. امروزه از این علامت‌ها هم استفاده می‌شود ■ یا □ یا ‣. در فانت یونیکود: (U+220E) یا (U+25A0) یا (U+2023). ریاضی‌دان‌ها به این علامت سنگ قبر می‌گویند.

اقلیدس و ارشمیدس اثبات مسئله هارا با این جمله به پایان می‌بردند.

.q. e. d را پژوهشگران و اهل فن با تعبیرهای دیگری از زبان لاتین، به عنوان مزاح نیز استفاده می‌کنند. یک تعبیر quo errat demonstrator است که یعنی: «ثابت کننده در گمراهی بسر می‌برد» و دیگر تعبیر quod est dubitandum است که می‌گوید: «چیزی که مورد شک است»