کشتی پرسپولیس

کشتی پرسپولیس یا ناو پرسپولیس یا آن چنان‌که در دورهٔ قاجار مصطلح بود جهاز پرسپولیس، نخستین ناو جنگی مدرن[1] بود که دولت ایران وارد خلیج فارس نمود.[2][3]

پیکره کشتی پرسپولیس در موزه دریا و دریانوردی خلیج فارس در بوشهر

تاریخچه

این کشتی در دوره ناصرالدین شاه[4] و در ربیع‌الاول ۱۳۰۲ ه‍.ق (ژانویهٔ ۱۸۸۵ م) از بندر برمر آلمان راهی بندر بوشهر شد.[5]

کانون پژوهشهای دریای خلیج فارس با استناد به روزنامه مظفری شماره نهم به سال ۱۳۲۰ ق می‌نویسد:

«اولین رئیس ایرانی این کشتی جناب احمد خان دریابیگی بود که از رؤسای قشون و از شاگردان پیاده‌نظام مدرسه دارالفنون به‌شمار می‌رفت و به دلیل لیاقتی که از خود ابراز داشته بود، به ریاست کشتی پرسپولیس منصوب گردید.»[6]

احمد خان دریابیگی همچنین اولین لباس نیروی دریایی ایران را طراحی، ناخدایان و مهندسان ایرانی را به جای آلمانی‌ها مسئول امور کشتی نمود و برای ناخدایان و کارکنان کشتی حقوق منظمی تعیین نمود.[7]

کشتی پرسپولیس در دوره رضاشاه پهلوی در فاصله دو کیلومتری جنوب شرق بندر بوشهر پهلو گرفت که با گذشت زمان به زیر آب رفت.

در اخبار شنبه ۲۳ فروردین سال ۱۳۰۶ خورشیدی، پس از ۴۱ سال استفاده از کشتی پرسپولیس و ضرورت تعمیر آن چنین آمده‌است:[8]

برطبق راپرت واصله از حکمران بنادر، کشتی پرسپولیس اخیراً محتاج به تعمیر گردیده‌است. از طرف وزارت داخله شرحی به وزارت مالیه نوشته شده که چون کشتی مزبور مورد احتیاج مأمورین کشف قاچاق وغیره می‌باشد، مقتضی است هر چه زودتر برای تعمیر آن اقدام‌های لازم به عمل آید.

ویژگی‌ها

این ناو همراه با کشتی دیگری (به نام کشتی شوش) به قیمت سی هزار لیره انگلیس خریداری شد. ناو پرسپولیس، ۶۰۰ تن گنجایش و ۴۵۰ اسب بخار توان داشت و بیش از ۴ توپ جنگی را حمل می‌کرد.

وضعیت کنونی

لاشهٔ این کشتی در سال ۱۳۸۶ ه‍.خ در زمان فرماندهی امیر دریادار اشرفی بر منطقهٔ دوم دریایی ارتش و توسط کارکنان خدمات بندری و یگان غواصی این منطقه از گل بیرون کشیده شد و نخست به اسکله و سپس به موزه منتقل گردید.

این کشتی هم‌اکنون در «موزه دریا و دریانوردی خلیج فارس» در بوشهر قرار دارد و در دست بازسازی می‌باشد.[9]

لفظی که بوشهریها برای نامیدن بقایای این کشتی به کار می‌گیرند، سندی است که از تاریخی بودن این اثر حکایت دارد. در لهجه محلی به این کشتی می‌گویند، پاچم پولیس.[10]

پانویس
  1. ایرانیان از دیرباز در صنعت کشتی‌سازی و ناوسازی پیشتاز بوده‌اند (اختراعات ایرانیان در دریانوردی). به همین دلیل نمی‌توان این کشتی را «نخستین ناو جنگی ایران» دانست که وارد خلیج فارس شد. شاید «نخستین ناو جنگی مدرن» در خور آن باشد. به این نوشته توجه کنید: «ناوهای جنگی ایرانی در زمان هخامنشیان، بزرگ‌ترین کشتی‌های جنگی زمان خود بودند که سه ردیف پارو زن و بادبان داشتند و با سرعت ۸۰ میل دریایی در روز حرکت می‌کردند. هر نبردناو (ناو جنگی) شامل ۲۰۰ جنگجو بود که ۳۰ نفر از آنها سربازان زبده پارسی، تکاور، بوده‌اند. نیروی دریایی ایران در زمان ساسانیان نیز، قدرت مطلق در دریای پارس و اقیانوس هند بوده که زیربنای فرهنگ دریانوردی و دریاپویی مسلمانان را تشکیل داد.»
  2. «Irna». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مارس ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۰۸.
  3. Irna
  4. مهدوی، عبدالرضا هوشنگ، تاریخ روابط خارجی ایران، انتشارات امیر کبیر، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۹، ص ۲۷۷. -۲ هدایت، محمدتقی مخبرالسلطنه، گزارش ایران، نشر نقره، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۳، ص ۴۸.
  5. «تشکیل ناوگان دریایی در خلیج فارس». دنیای اقتصاد (۴۲۷۷). ۸ اسفند ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۹.
  6. پرسپولیس نخستین ناو جنگی معاصر در دریای پارس
  7. کتاب «۲۵۰۰ سال روی دریاها» تألیف دریابد فرج‌الله رسائی
  8. www.Asalouye.com::
  9. بهره‌برداری از موزه شعر و ادب دشتی «خورموج» در سال ۸۷
  10. «Chn | News». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۰۸.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.