کانون سردفتران و دفتریاران

با پیدایش مشروطه و آشنایی خواص با قوانین کشورهای اروپایی، موضوع تدوین قوانین حقوقی در دستور کار قرار گرفت. متعاقب نوشتن قوانین تنظیم‌کننده ضوابط اجتماعی، قوانین مربوط به نهادهای مدنی وابسته به امور حقوقی نوشته شد. به بیان دیگر وجود NGOهای مدنی حقوقی ضروری تشخیص داده شده و تأسیس این نهادها آغاز گردید. پس از تصویب قانون وکالت و تأسیس کانون وکلا، اولین قانون دفاتر اسناد رسمی در سال ۱۳۱۶ تصویب شد که در ماده ۲۸ آن تأسیس کانون سردفتران پیش‌بینی شده بود.

کانون سردفتران دارای رئیس، نایب رئیس، دبیر، خزانه دار و اعضای اصلی و علی البدل می‌باشد.

وظایف کانون به شرح زیر است:[1]

1. فراهم کردن موجبات پیشرفت علمی و عملی سردفتران و دفتریاران
   
2. ایجاد وحدت رویه در جهت اجرای مقررات و نظامات در دفاتر اسناد رسمی با تائید سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
   
3. اداره امور مالی کانون از قبیل تنظیم بودجه- وصول درآمدها- پرداخت مخاج- تهیه طراز نامه
   
4. کمک به اشخاص بیبضاعت از طریق راهنمایی آنان به دفاتر اسناد رسمی به منظور تنظیم و ثبت اسناد آن‌ها بدون دریافت حق تحریر
   
5. انجام دادن امور مربوط به بیمه بازنشستگی و صندوق تعاون سردفتران و دفتریاران موضوع مواد ۵۶ و ۵۷ و ۶۸ قانون دفاتر.

کانون سردفتران تهران مکلف است کلیه سردفتران و دفتریاران را از محلی وجوه موضوع ماده ۵۵ این قانون برابر آئین نامه مصوب را بیمه کند

1. همکاری با سازمان ثبت اسناد و املاک کشور دربازرسی و نظارت در امور دفاتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق در هر مورد که کانون از تخلف یا سوء شهرت سردفتر یا دفتر یاری اطلاع حاصل کند باید پس از رسیدگی مقدماتی مراتب را به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور گزارش دهد.
   
2. تنظیم و تصویب آئین نامه استخدامی کارکنان دفاتر اسناد رسمی
   
3. رسیدگی به اختلافات ناشی از روابط شغلی میان سردفتر و دفتریار و اعلام نظر قطعی کانون به سازمان ثبت اسناد واملاک کشور جهت اتخاذ تصمیم لازم.

10 درصد از درآمد هر دفترخانه طبق قانون میبایست ماهانه توسط سردفتر به حساب کانون واریز گردد طبق ماده 54 قانون دفاتر اسنادرسمی

این کانون دارای یک مرکز آموزش علمی کاربردی می‌باشد که شامل رشته های ذیل می‌باشد:

کاردانی حرفه‌ای :

1- حسابداری - حسابداری دولتی

2- حقوق- حقوق ثبتی

3- حقوق – خدمات قضایی

4- حقوق -شورای حل اختلاف

5- مترجمی زبان انگلیسی-آثار مکتوب و متون رسمی

کارشناسی حرفه ای:

1- کارشناسی حرفه‌ای حقوق-حقوق ثبتی

2- کارشناسی حرفه ای حقوق - ارشاد در امور مدنی

3- کارشناسی حرفه‌ای حقوق - ارشاد در امور کیفری

4- کارشناسی حرفه‌ای حقوق -  مددکاری قضائی

5- کارشناسی حرفه‌ای حقوق-دستیار قضایی در امور مدنی

6- کارشناسی حرفه‌ای حقوق-دستیاری قضایی در امور کیفری

7- کارشناسی حرفه‌ای حسابداری-حسابداری دولتی

ماده ۲۸ قانون دفاتر اسناد رسمی مصوب ۱۳۱۶ اعلام می‌دارد:

وزارت عدلیه در نقاطی که مقتضی بداند کانون سردفتران تشکیل خواهد داد. کانون مزبور دارای شخصیت حقوقی بوده و از حیث عواید و مخارج مستقل و از نظر نظامات تابع وزارت عدلیه‌است.

در تمامی ۱۸ دوره از سال ۱۳۱۷ تا ۱۳۵۴ ریاست کانون با وزیر دادگستری وقت بوده‌است. وزیر دادگستری در این مدت هیچ گاه فردی را به قائم مقامی خود در کانون معین نکرده‌است. نام کانون هم «کانون سردفتران» بوده و نه «کانون سردفتران و دفتریاران» و اعضای هیئت مدیره کانون هم توسط وزیر دادگستری صرفاً از بین سردفتران معین می‌شده و دفتریاران در آن هیچ نقشی نداشته‌اند.

انتصاب نایب رئیس هیئت مدیره نیز به موجب ابلاغاتی از طرف وزیر دادگستری که رئیس کانون بوده صورت می‌گرفته‌است.

عبدالحسین نجم آبادی، جعفر افجه، ابوالحسن شریف العلماء خراسانی، جمال الدین جمالی، ریحان الله قاضی زاهدی، سیّدجواد کشفیا از اشخاصی هستند که در 18 دوره بین سال‌های مذکور نایب رئیس بوده‌اند.

در قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران که در سال ۱۳۵۴ به تصویب رسید، کانون سردفتران و دفتریاران دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی تعریف گردیده‌است. در این قانون، کانون سردفتران با توجه به تعداد دفاتراسنادرسمی و احراز شرایط مصرح در قانون، می‌تواند در تهران و سایر مراکز استان‌ها تشکیل شود.

یکی از افرادی که بعد از تصویب قانون مصوب 1354 به عنوان هیئت مدیره کانون نصب گردید دکتر احمد مهدوی دامغانی سردفتر دفتر ۲۵ تهران بود.

[2]

ماهنامه کانون

• قوه قضائیه ایران
  سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
  کانون سردفتران و دفتریاران
  دفتر اسناد رسمی
  سردفتر
  دفتریار

• سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
• کانون سردفتران و دفتریاران