ژان هشتم (امپراتور بیزانس)
ژان هشتم پالایولوگوس یا یوانس هشتم پالایولوگوس (به یونانی: Ίωάννης Η' Παλαιολόγος, Iōannēs VIII Palaiologos) (به لاتین: Ioannes VIII Palaeologus) (زادهٔ ۱۷ یا ۱۸ دسامبر ۱۳۹۲ — درگذشتهٔ ۳۱ اکتبر ۱۴۴۸) امپراتور ماقبل آخر روم شرقی (بیزانس) بود که بیشتر دوران فرمانرواییش را به درخواست کمک از غرب برای رویارویی با آخرین حملات ترکان عثمانی علیه امپراتوری بیزانس گذراند.
| ژان هشتم پالایولوگوس Ίωάννης Η' Παλαιολόγος | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| امپراتور روم شرقی | |||||
 نگارهٔ سدهٔ پانزدهمی ژان هشتم اثر نقاش ایتالیایی بنوتزو گوتزولی | |||||
| سلطنت | ۱۴۲۵–۱۴۴۸ | ||||
| پیشین | مانوئل دوم | ||||
| جانشین | کنستانتین یازدهم | ||||
| زاده | ۱۸ دسامبر۱۳۹۲ | ||||
| درگذشته | ۳۱ اکتبر ۱۴۴۸ (۵۵ سال) قسطنطنیه، امپراتوری بیزانس (استانبول امروزی، ترکیه) | ||||
| |||||
| دودمان | دودمان پالایولوگی | ||||
| پدر | مانوئل دوم | ||||
| مادر | هلنا دراگاش | ||||
| دین و مذهب | کلیسای کاتولیک شرقی | ||||
زندگینامه
ژان هشتم پسر مانوئل دوم پالایولوگوس، امپراتور وقت بیزانس و هلنا دراگاشِ صربتبار از دودمان دراگاش مقدونیه بود که در ۱۴۰۸ به‌عنوان امپراتور مشترک با پدرش تاج‌گذاری کرد و حکومت مؤثرش را در ۱۴۲۱ آغاز نمود.
مانوئل دوم در ۱۴۲۵ درگذشت و ژان یگانه امپراتور وقت بیزانس شد. او بر قسطنطنیه و نواحی اطرافش فرمان می‌راند و برادرانش ادارهٔ باقی‌ماندهٔ امپراتوری چند تکه‌شدهٔ بیزانس در پلوپونیز یونان و در مناطق حاشیهٔ دریای سیاه را برعهده داشتند.
قسطنطنیه در ژوئن ۱۴۲۲ به محاصرهٔ نیروهای مراد دوم، سلطان عثمانی درآمد اما پس از آنکه ترک‌ها در مارس ۱۴۳۰ موفق به تصرف تسالونیکا (تسالونیکی امروزی در یونان) شدند، ژان برای مقابله با آنها رو به سمت غربی‌ها آورد و از آنان کمک خواست. او در ۱۴۳۷ به ایتالیا رفت و برای جلب حمایت آنها در شورای فررا-فلورانس در ۱۴۳۹، اتحاد دو کلیسای بیزانس و لاتین را اعلام داشت. اما این اتحاد سبب بروز نفاق در بین اهالی بیزانس شد که حاضر به تسلیم کلیسای خود به پاپ نبودند و از سوی دیگر تلاش غربی‌ها برای مقابله با ترکان عثمانی نیز در نهایت به شکست انجامید.
ژان که فرزندی نداشت برادرش کنستانتین را به جانشینی خود برگزید، اما این موضوع با مخالفت و دسیسه‌چینی‌های برادر کوچکترش دمتریوس همراه گردید. این موضوع و دیگر اتفاقات پیش‌آمده سبب شد تا ژان از نظر روحی و روانی در شرایط مناسبی به‌سر نبرد و شنیدن خبر پیروزی ترکان بر مجارها در دومین نبرد کوزوو در اکتبر ۱۴۴۸ نیز بر وخامت اوضاع او افزود. سرانجام ژان هشتم در ۳۱ اکتبر ۱۴۴۸ در قسطنطنیه درگذشت و پس از او برادرش کنستانتین با حمایت مادرشان هلنا، با عنوان کنستانتین یازدهم بر تخت امپراتوری بیزانس نشست.
هرچند تلاش‌های ژان برای اتحاد دو کلیسا با شکست مواجه شد اما سفر او به ایتالیا چندان هم بی‌حاصل نبود و رویدادی مهم در تاریخ رنسانس ایتالیا محسوب می‌شد. هنرمندان ایتالیایی از جمله بنوتزو گوتزولی، شکوه و جلال ژان و هیأت همراهش را به‌تصویر کشیدند و از آن مهمتر، تبادل نظر بین اعضای هیأت همراه شامل دانش‌پژوه بزرگ ژرژ ژمیستوس پلتون با اومانیستهای ایتالیایی بود. در عین‌حال اندیشمندان ایتالیایی به نسخ خطی یونانی‌ای دست یافتند که آزادانه در مکان‌های برپایی شورا خرید و فروش می‌شد.
منابع
- "John VIII Palaeologus". Britannica Online Encyclopedia. Retrieved 28 January 2011.
- "Constantine XI Palaeologus". Britannica Online Encyclopedia. Retrieved 26 January 2011.