پیمان کمپ دیوید
پیمان کمپ دیوید (در عبری: הסכמי קמפ דייוויד، در عربی: اتفاقیه کامب دیفید و در انگلیسی: Camp David Accords) نام پیمانی است که به وسیله انور سادات رئیس‌جمهور وقت مصر و مناخیم بگین، نخست‌وزیر وقت اسرائیل در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۷۸ به امضا رسید.
نام بلند:
| |
|---|---|
 | |
| نوع | معاهدهٔ دوجانبه |
| امضا شده | ۱۷ سپتامبر ۱۹۷۸ |
| مکان | واشینگتن، دی.سی.، ایالات متحده آمریکا |
| امضاکنندگان اولیه | |
| امضاکنندگان |
|
| تأییدکنندگان | |
| زبان | |
پیمان کمپ دیوید پس از دوازده روز مذاکرات مخفی و با میانجی‌گری ایالات متحده آمریکا در کمپ دیوید که یکی از استراحتگاه‌های مقام ریاست جمهوری در ایالات متحده آمریکا است نهایی شد و در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۷۸ با حضور جیمی کارتر، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا در کاخ سفید به امضای نهایی رسید. پیمان کمپ دیوید اولین پیمان صلح میان طرفین جنگ اعراب و اسرائیل بود که به صلح میان مصر و اسرائیل انجامید.
انور سادات اولین رئیس وقت یک کشور عربی از طرفین جنگ اعراب و اسرائیل بود که به صلح با اسرائیل و به رسمیت شناختن این کشور اقدام کرد. وی حدود ٣ سال بعد در هنگام یک رژه نظامی توسط افراد گروهک جهاد اسلامی مصر ترور شد.
متن توافقنامه
پیمان‌نامهٔ کمپ‌دیوید ۸ بند داشت:
- نیروهای اسرائیل باید در سه سال پس از بستن پیمان از صحرای سینا عقب نشینند.
- البته در این هنگام بسیاری از سرزمین‌های کشورهای دیگر در خط مقدم، از جمله بلندی‌های جولان سوریه و نوار غزه و کرانه باختری رود اردن کشور اردن، در اشغال اسراییل بود که در قرارداد اشاره‌ای به پس‌گیریشان نشده‌بود. شاید بتوان گفت که صلحی که سادات بسته‌بود تنها مال مصر بوده‌است و کاری به دیگر کشورها نداشته‌است.
- لزوم برقراری روابط دوستانه و روابط کامل دیپلماتیک میان دو طرف
- طبق این اصل اسراییل را نخستین بار در میان کشورهای جهان سوم به رسمیت می‌شناختند که طبیعتاً امتیازی برای اسراییل به‌شمار می‌رفت.
- به رسمیت شناختن تمامیت ارضی اسرائیل
- طبق این بند سرزمین‌هایی که اسراییل طی سال‌ها جنگ با فلسطینیان به دست آورده بود از سوی مصر به رسمیت شناخته می‌شد.
- استقرار نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد در منطقهٔ مرزی سینا
- جواز گذر کشتی‌های اسرائیل از آبراه سوئز
- با اجرای این بند اسرائیل از حالت نیمه‌محاصره‌ای که داشت بیرون می‌آمد.
- شروع مذاکرات دربارهٔ خود مختاری فلسطینیان در نوار غزه و کرانهٔ باختری رود اردن به فاصله یک ماه پس از عقد قرارداد
- گرچه مذاکره‌ها به موقع آغاز شد، اما هیچگاه به انتها نرسید. در واقع این بند مبهم و ناکارآمد بود زیرا هیچ لزومی برای طرفین نمی‌آورد و تنها ایشان را به مذاکره فرامی‌خواند که در عمل نیز چنین شد و بی‌نتیجه ماند.
- انتخابات برای تعیین دولتی خودمختار در نوار غزه و ساحل غربی رود اردن؛ سپس عقب‌نشینی ۵ سالهٔ نظامی و غیرنظامی نیروهای اسراییل
- گروهی برای رسیدگی به همهٔ ادعاهای مالی دو طرف تشکیل شود.
- این اصل پس از گذشت یکی دو سال از عقد پیمان کمپ دیوید منجر به گسترش جاذبهٔ رابطهٔ اقتصادی اسرائیل با مصر شد و سرمایه‌گذاران اسرائیلی برای جذب سرمایه‌های مصر و کسب سود از نیروی کار و شرایط اقتصادی مصر راهی این سرزمین شدند.
به هرحال طبق این ۸ بند درعمل این منافع به طرفین رسید:
- مصر: پس دادن صحرای سینا به مصر
- اسرائیل: به رسمیت شناخته شدن کشور اسرائیل و تمامیت ارضی آن، رابطهٔ اقتصادی او با مصر و راه یافتنش به آبراه سوئز
- فلسطین: تشکیل دولت خودمختار و عقب‌نشینی اسرائیل
جایزه صلح نوبل
امضای پیمان کمپ دیوید در افکار عمومی جهانی باعث به وجود آمدن امید آشتی و صلح میان اعراب و اسرائیل و آغازی برای صلحی پایدار در منطقه خاورمیانه شد، از همین روی بنیاد نوبل در سال ۱۹۷۸ جایزه صلح خود را به‌طور مشترک به انور سادات و مناخیم بگین اهدا کرد.
واکنش‌های بین‌المللی
سازمان ملل
مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌ای را به درخواست سازمان آزادی‌بخش فلسطین به تصویب رساند که شامل محکومیت ضمنی توافقنامه صلح بود، زیرا بدون مشارکت سازمان ملل و سازمان آزادی‌بخش فلسطین بوده و برخلاف منشور ملل متحد منعقد شده و حقوق انفکاک ناپذیر مردم فلسطین شامل حق بازگشت آوارگان فلسطینی، حق تعیین سرنوشت و حق حاکمیت ارضی را دربرنمی گیرد.[1]
سازمان کنفرانس اسلامی
در واکنش به پیمان کمپ دیوید، سازمان کنفرانس اسلامی رای به «تعلیق عضویت مصر» داد، اما در تاریخ ۱۹ ژانویه ۱۹۸۴، از «مصرِ اسلامی» بدون قراردادن هیج پیش‌شرطی، دعوت به ادامه عضویت کرد.[2]
اتحادیه عرب
در واکنش به پیمان کمپ دیوید، اتحادیه عرب عضویت مصر را به حالت «تعلیق» درآورد و تمام کمک‌های اقتصادی به آن را قطع کرد. هم‌چنین مقر مرکزی اتحادیه عرب از قاهره به تونس منتقل شد.[2] در سال ۱۹۸۹ مصر مجدداً به اتحادیه عرب دعوت شد و مقر اتحادیه به قاهره بازگشت.[3]
ایران
در هنگام امضای پیمان کمپ دیوید، اردشیر زاهدی آخرین سفیر ایران، قبل از پیروزی انقلاب ایران (۱۳۵۷) در ایالات متحده به نمایندگی از شاه ایران شرکت داشت و از سوی ایران پیمان صلح میان مصر و اسرائیل را به مردم هردو کشور تبریک گفت. پس از انقلاب ۱۳۵۷ نظام جمهوری اسلامی ایران با پیمان مذکور به مخالفت برخاست و از به رسمیت شناختن آن امتناع ورزید. روح‌الله خمینی، در واکنش به این قرار داد، بطور مستقیم و با تصمیم شخصی خود اقدام به قطع رابطه ایران با مصر کرد.[4][5]
بعد از انقلاب مصر
در پی برکنار شدن حُسنی مبارک از مقام ریاست‌جمهوری مصر در تاریخ ۱۰ فوریه ۲۰۱۱ میلادی و واگذاری اختیارات کشور به «شورای عالی نیروهای مسلح مصر» این شورا با انتشار بیانیه‌ای بر تعهد این کشور به معاهدات بین‌المللی و منطقه‌ای مصر، از جمله «پیمان کمپ دیوید» تأکید کرد.[6] با این‌حال بعد از پیروزی محمد مرسی در انتخابات ریاست جمهوری مصر، وی از تجدیدنظر در قرارداد کمپ دیوید خبر داد.[7]
جستارهای وابسته
پانویس
- قطعنامه 33.28 سازمان ملل متحد
- ISLAMIC ASSEMBLY VOTES TO READMIT EGYPT AS MEMBER, The New York Times
- «چرا ایران نباید در قطع رابطه پیش‌دستی می‌کرد؟ / 10 دلیل».
- «تاریخچه روابط ایران و مصر». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۶.
- مصر به همه معاهدات بین‌المللی پایبند خواهد ماند بی‌بی‌سی فارسی
- نظر رئیس‌جمهور مصر درباره رابطه با ایران تابناک
منابع
Wikipedia contributors, "Camp David Accords," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Camp_David_Accords&oldid=134714954 (accessed June ۲، ۲۰۰۷).
