پرشی

پَرَشی (مَرـ هَ-شی ^کی 𒈥𒄩𒅆𒆠، مَرهَشی، مَرهَسی، پَرَشی، بَرهَسی؛ در منابع کهن‌تر وَرَخشه) حکومتی مربوط به هزارهٔ سوم پیش از میلاد در شرق ایلام در فلات ایران بوده‌است. از روی نوشتارهای میان‌رودان شناخته شده‌است و جایگاه دقیق آن هنوز آشکار نیست. نوشتاری از لوگَل-آنه-موندو ی شهر اَدَب آن را یکی از هفت استان فرمانروایی‌اش در میان نام‌های ایلام و گوتیوم یاد کرده‌است. این نوشتار یاد کرده که او با شورش فرماندار (اِنسی) اش، میگیر-اِنلیلِ سرزمین پَرَشی، که اتحاد ۱۳ شورشی را رهبری می‌کرده‌است روبه‌رو شده‌است.

دانسته‌است که شاهان آوانِ کشور ایلام در زدوخوردهایشان با فرمانروایان سومر کوشیده‌اند که به بازار وَرَخشه حمله کنند که آشکارا پادشاهی‌ای نزدیک ایلام در فلات ایران بوده‌است و دارای کالاهای ارزشمند فراوان و گوناگونی به ویژه سنگ‌های گران‌بها بوده‌است. در روزگار فرمانروایی اکدیان، سارگن بزرگ وَرَخشه را اشغال کرد و شاه سیداهو ی وَرَخشه، در کنار لوه-ایشانِ آوان، ناکامانه دربرابر ریموش شوریدند، در حالی که هیشِپ-راتِپِ آوان در همبستگی با ورخشه از نارام-سین شکست خورد.

شاه شولگی از سلسلهٔ سوم اور در سال بیست و ششم فرمانروایی‌اش، دختر خود نیالیمّیداشو را به عقد شاه لیبانوکشَبَشِ سرزمین پَرَشی درآورد تا با او متحد شود. ولی این دیری نپایید، زیرا آمار-سین جانشین شولگی برضد شاه تازه‌شان آرویلوکپی کوشید.

جهانشاه درخشانی تاریخ‌نگار برجستهٔ ایرانی پَرَشی را همان پارس می‌داند و پَرَشیان را نیاکان پارسیان برمی‌شمارد. برخی جایگاه پرشی را در کُنارصَندَل جیرفت می‌دانند. هر چند که یوسف مجیدزاده باستان‌شناس برجستهٔ ایرانی مقیم فرانسه و سرپرست چند دور کاوش‌های باستان‌شناختی جیرفت این منطقه را اَرَتّه می‌داند. هرودوت تاریخ‌نگار یونان باستان آورده که پارسیان در گذشته Artaians یا Artaioi (ارتّه‌ای‌ها؟) نامیده می‌شدند.[1] برای همین این احتمال وجود دارد که ارتّه همان پرشی باشد.