همخوانهای زبان فارسی
زبان فارسی ۲۳ همخوان (صامت) دارد که شامل ۸ انسدادی، ۸ سایشی، ۲ اِنسایشی، ۲ خیشومی، یک ناسوده، یک لرزشی و یک روان است. این همخوان‌ها به ترتیب الفبای فارسی عبارتند از:
ء (ع)، ب، پ، ت (ط)، ج، چ، خ، د - ر - ز (ذ، ظ، ض)، ژ، س (ث، ص)، ش، غ (ق)، ف، ک، گ، ل، م، ن، و، ه (ح)، ی.
- انسدادی چاکنایی (در آوانگاری بین‌المللی با /ʕ / نشان داده می‌شود.) در الفبای فارسی ع، همزه (ء، آ، أ، ئ، ؤ)، الف (در ابتدای واژه)
- انسدادی دولبی واکدار (در آوانگاری بین‌المللی با /b/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «ب» نشان داده می‌شود.
- انسدادی دولبی بیواک (در آوانگاری بین‌المللی با /p/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «پ» نشان داده می‌شود.
- انسدادی دندانی لثوی بیواک(در آوانگاری بین‌المللی با /t/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه‌های «ت» و «ط» نشان داده می‌شود.
- انسدادی دندانی لثوی واکدار (در آوانگاری بین‌المللی با /d/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «د» نشان داده می‌شود.
- انسدادی کامی واکدار (در آوانگاری بین‌المللی با /ɟ/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «گ» نشان داده می‌شود.
- انسدادی کامی بیواک (در آوانگاری بین‌المللی با /c/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «ک» نشان داده می‌شود.
- انسدادی ملازی واکدار (در آوانگاری بین‌المللی با /G/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «ق» و «غ» نشان داده می‌شود.
- سایشی لبی دندانی واکدار (در آوانگاری بین‌المللی با /v/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «و» نشان داده می‌شود.
- سایشی لبی دندانی بیواک (در آوانگاری بین‌المللی با /f/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «ف» نشان داده می‌شود.
- سایشی لثوی واکدار (در آوانگاری بین‌المللی با /z/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «ز»، «ض»، «ظ» و «ذ» نشان داده می‌شود.
- سایشی لثوی بیواک (در آوانگاری بین‌المللی با /s/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «س»، «ص»، و «ث» نشان داده می‌شود.
- سایشی لثوی کامی واکدار (در آوانگاری بین‌المللی با /ʒ/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «ژ» نشان داده می‌شود.
- سایشی لثوی کامی بیواک (در آوانگاری بین‌المللی با /ʃ/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «ش» نشان داده می‌شود.
- سایشی ملازی بیواک (در آوانگاری بین‌المللی با /x/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «خ» نشان داده می‌شود.
- سایشی چاکنایی (در آوانگاری بین‌المللی با /h/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «هـ» و «ح» نشان داده می‌شود.
- انسایشی لثوی دندانی واکدار (در آوانگاری بین‌المللی با /dʒ/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «ج» نشان داده می‌شود.
- انسایشی لثوی دندانی بیواک(در آوانگاری بین‌المللی با /tʃ/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «چ» نشان داده می‌شود.
- لرزشی لثوی واکدار (در آوانگاری بین‌المللی با /r/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «ر» نشان داده می‌شود.
- ناسوده کناری واکدار (در آوانگاری بین‌المللی با /l/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «ل» نشان داده می‌شود.
- روان کامی واکدار(در آوانگاری بین‌المللی با /j/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «ی» نشان داده می‌شود.
- خیشومی دندانی واکدار (در آوانگاری بین‌المللی با /n/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «ن» نشان داده می‌شود.
- خیشومی دولبی واکدار(در آوانگاری بین‌المللی با /m/ نشان داده می‌شود) در الفبای فارسی با نویسه «م» نشان داده می‌شود.[1]
همخوانهای عربی که در فارسی وجود ندارند
صامتهای عربی (ث - ص - ض - ذ - ع - ق - ط - ظ - ح) که در الفبای فارسی موجود هستند اما این صامتها در فارسی امروزی وجود ندارند.
صامت (واو) در فارسی
صامت و آنگونه که در فارسی ایرانی تلفظ می‌شود مانند سوار، در گویش‌های افغانی و تاجیکی و لهجهٔ پارسی دری کهن ادا نمی‌شود، به همین دلیل واژه‌هایی که با این صامت تلفظ می‌گردند در برخی گویش‌های فارسی مانند عربی با ف می‌نویسند مانند آرشیف در لهجهٔ افغانی.
منابع
- ابولقاسمی، محسن، تاریخ زبان فارسی، سازمان سمت، ۱۳۷۳.
- ثمره، یدالله، «آواشناسی زبان فارسی: آواها و ساخت آوائی هجا»، مرکز نشر دانشگاهی، سال 1364
- ثمره, یدالله (1364). آواشناسی زبان فارسی: آواها و ساخت آوائی هجا. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.