هردمبیل

هر دم بیل دلقک تهران در عصر ناصری بود.[1] او مردی خوش‌ذوق بود و کلمات و مطالب جالبی بر زبان می‌آورد. هرجا نمایان می‌شد، پیرامونش گرد می‌آمدند و از شوخی و متلک‌های او می‌خندیدند.[1]

معنای هردمبیل را در ویکی‌واژه، واژه‌نامهٔ آزاد، ببینید.

وی را جزو دلقک‌های سیار شهر طهران محسوب کرده‌اند. به نظر می‌رسد که دلقک‌های سیار دلقک‌هایی بوده‌اند که در نقاط مختلف شهر طهران و برای مردم عادی به لودگی و مسخرگی می‌پرداخته‌اند و آنها را راهی به دربار شاهان نبوده‌است. از جمله این قبیل دلقک‌های طهران قدیم، به جز هردمبیل، می‌توان به افرادی همچون پهلوان کچل، میرزا زکیخان، مهدی حمال و شغال الملک اشاره کرد.

ناصر نجمی در کتاب طهران عهد ناصری می‌نویسد:

هرکجا که [هردمبیل] ظاهر می‌گردید، مردم پیرامونش جمع می‌شدند و از سخنان او که گاهی توأم با طنز و شوخی و متلک و حرف‌های نیشدار بود، بهره‌مند می‌گردیدند.

ریشه‌شناسی

طبق لغت‌نامه دهخدا، مرکب از دو کلمه «هردن» به معنی گاهگاه و «بیر» به معنی یک است: یعنی بدون نظم. نه بترتیب نیکو. نه بنظم شایسته. بی‌رویه. بی‌معنی. نابجای. چرند. عوام هردمبیل و هردنبیل گویند.[2]

نوشتارهای مرتبط

منابع

  1. اصلانی (همدان)، محمدرضا (۱۳۸۵). فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز. تهران: کاروان. ص. ۲۴۸. شابک ۹۶۴۸۴۹۷۲۸۱.
  2. هردن بیر
  • ناصر نجمی (۱۳۶۷دارالخلافه طهران، تهران: انتشارات عطار
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.