نیروی هوایی عراق

تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، نیروی هوایی شاهنشاهی ایران دارای برتری کامل هوایی نسبت به نیروی هوایی عراق بود. اما پس از انقلاب ایران، دولت عراق به رهبری صدام حسین، نیروی هوایی این کشور را به شدت تقویت کرد، به طوری که در سال اول آغاز جنگ ایران و عراق، نیروی هوایی عراق دارای ۳۳۲ فروند جنگنده بود، اما در سال پایانی جنگ ایران و عراق، تعداد جنگنده‌های عراق به بیش از پانصد رسیده بود.[8]

نیروی هوایی عراق اولین نیرو از میان نیروهای رزمی عراق(حزب بعث) بود که اقدام به حمله به ایران و شروع جنگ ایران و عراق کرد. اولین استراتژیک رسمی این نیرو برای ضربه زدن به ایران، بمباران شهرهای ایران بود.[9] در طول ۸ سال جنگ مداوم با ایران، این نیرو هیچگاه نتوانست قدرت رزمی نیروی هوایی ایران را حتی برای یک روز مختل سازد.

عملیات کمان ۹۹ اولین عملیات هوایی بود که توسط نیروی هوایی ارتش ایران پس از آغاز تهاجم عراق به ایران انجام گرفت. این عملیات در تاریخ ۱ مهر ۱۳۵۹ انجام شد.[10] در این عملیات ۱۴۰ جنگنده ایرانی شرکت داشتند که خلبانان ایرانی اهداف نظامی ارتش عراق از جمله فرودگاه‌ها و آشیانه‌های نظامی ارتش عراق در مناطق کرکوک، موصل، رشید، حبانیه، ناصریه، شعیبیه، کوت و المثنی را مورد هدف قرار دادند. در این عملیات هواپیماهای اف-۵، اف-۴ و اف-۱۴ و تانکرهای سوخت‌رسان شرکت داشتند.

کمان ۹۹ بزرگ‌ترین عملیات تاریخ نیروی هوایی ایران و باعث برتری هوایی ارتش ایران در ماه‌های آغازین جنگ ۸ ساله شد.

بمباران اندیمشک توسط نیروی هوایی عراق، طولانی‌ترین بمباران یک شهر پس از جنگ جهانی دوم و شدیدترین بمباران هوایی مناطق مسکونی ایران بود.در این عملیات از میگ ۲۱ و اف ۱۶ استفاده شده است.

در طول جنگ خلیج فارس حداقل ۱۱۵ هواپیمای جنگنده و ترابری عراقی از جمله ۷ فروند سوخو سو-۲۵[11] به ایران پناهنده شدند.[12] تا از گزند بمباران نیروهای ائتلاف درامان بمانند.[12]

برخی کارشناسان نظامی این حرکت را سازماندهی شده توسط حکومت بعثی عراق در جهت اقتاع ایران به عدم پیگیری مسئله دریافت خسارت جنگ ایران و عراق از حکومت عراق دانسته‌اند.[13] در سال ۱۳۸۳ و طی سفر حازم الشعلان، وزیر دفاع عراق، موضوع بازگرداندن این هواپیماها به طور رسمی مطرح شد.[14] ایران از تصاحب این هواپیماها، کسب بخشی از غرامت جنگی جنگ ۸ ساله را منظور دارد.

در سال ۱۹۹۸ و در پی ملاقاتهای نمایندگان ایران و عراق برای پایان دادن به خصومتها، عراق مسئله بازگرداندن هواپیماهای فراری را مطرح کرد که این موضوع با مخالفت ایران روبرو شد. اطلاعاتی نیز مبنی بر فروش تعدادی از این هواپیماها از جانب ایران به چین موجود است.[12]

یک فروند میگ-۲۵ نیروی هوایی عراق که برای درامان ماندن از حملات نیروهای ائتلاف در شن‌های صحرایی در غرب بغداد مدفون شده بود.

در طول جنگ عراق که از ۱ مه ۲۰۰۳ میلادی آغاز شد و در پی پیروزی‌های گسترده و سریع‌السیر نیروهای ائتلاف در سرنگون کردن رژیم بعث عراق[15] نیروی هوایی عراق عملاً ناکام ماند و حتی نتوانست یک هواپیمای خود را برای مقابله با نیروهای ائتلاف به پرواز درآورد.

پس از اشغال عراق، تعدادی از جنگنده‌های نیروی هوایی عراق از جمله میگ-۲۳، میگ-۲۵ و سوخو سو-۲۵ توسط ارتش ایالات متحده آمریکا و ارتش استرالیا کشف شدند. این جنگنده‌ها برای در امان ماندن از حملات نیروهای ائتلاف، در شن‌های صحرایی در اطراف پایگاه‌های هوایی عراق کشف شدند.[16] بیشتر جنگنده‌های نیروی هوایی عراق در طول و سپس پس از اشغال عراق نابود شدند.