نمایشنامه‌نویس

نمایشنامه نویس یا تئاترنویس کسی است که متن نمایش (نمایشنامه یا تئاترنوشت) را می‌نویسد. نمایشنامه، به گونه‌ای دقیق و با در نظر گرفتن بسیاری از جزئیات نوشته می‌شود و آن را می‌توان در صحنهٔ تئاتر به اجرا درآورد.

نمایشنامه نویس، جزئیاتی چون حالت بیان گفت‌وگوها یا دیالوگ‌ها، ورود و خروج شخصیت‌های نمایش و فضایی را که داستان نمایش در آن اتفاق می‌افتد، به‌طور دقیق، بیان و توصیف می‌کند. از بزرگان نمایشنامه‌نویس فارسی‌زبان، می‌توان از اکبر رادی، بهرام بیضایی، علی نصیریان و غلامحسین ساعدی نام برد.

نمایشنامه‌های مختلفی در حوزهٔ سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، طنز و… وجود دارد که هر کدام نویسنده مخصوص و قابل خودش را دارد. برای مثال برادران قاسم خانی «پیمان قاسم‌خانی و مهراب قاسم‌خانی»، امیرمهدی ژوله، کسانی هستند که در نمایشنامه‌نویسی طنز مهارت دارند.

وضعیت‌ها و نمونه‌ها

ژرژ پولتی در کتاب خود می‌گوید که (در نمایش) انسان‌ها با چه روش‌هایی تأثیر پذیرفته‌اند. پیرنگ‌ها از کجا می‌آیند؟ باور نویسندگان رمان، نمایشنامه و داستان کوتاه این است که هیچ پیرنگ نویی یافت نمی‌گردد. ژرژ پولتی، ۳۶پیرنگ اصلی از میان درگیری‌ها و کنش و واکنش‌های انسان‌ها برشمرده که پایه‌های ادبیات را ساخته‌اند. سرشناس‌ترین و محبوب‌ترین رمان‌ها، نمایشنامه‌ها و داستان‌ها، از این پیرنگ‌ها مایهٔ بی‌شمار گرفته و با چیره‌دستی نویسندگان، پرورش یافته و هر یک به جای خود جایگاهی در تاریخ ادبیات و نمایش یافته‌اند.

  • یکم: لابه-(اودیپ در کولون/سوفوکل)
  • دوم: رهایی-(اندرومد/سوفوکل)
  • سوم: انتقام جنایت-(ایلیاد و اودیسه/هومر)
  • چهارم: انتقام جویی میان خویشاوندان-(گودال و آونگ/ادگار آلن پو)
  • پنجم: تعقیب-(روبرت شیتان؛ راهزنان/شیللر)
  • ششم: بلا-(مزدوران و پارسیان/آشیل)
  • هفتم: قربانی خشونت یا بدبختی-(شاهزاده مالن/مترلینک، دختر طبیعی/گوته، دوقلوها/هوگو)
  • هشتم: شورش-(توطیهٔ فی یسکو/شیللر، کاتیلینا/ولتر)
  • نهم: تهور جسورانه-(هنری پنجم/شکسپیر)
  • دهم: آدم‌ربایی-(اونی تی یس/سوفوکل و آشیل، ربودن هلن/سوفوکل)
  • یازدهم: معما-(اسفنکس/اشیل، سنجاق زرین/ادگار آلن پو)
  • دوازدهم: دستیابی-(فیلوکتتس/آشیل، سوفوکل و اوریپید)
  • سیزدهم: عداوت میان خویشاوندان-(هلیادس/آشیل)
  • چهاردهم: رقابت میان خویشاوندان-(براتینیکوس/دل پیت)
  • پانزدهم: زنای مرگبار-(سهم نیمروز/پل کلودل)
  • شانزدهم: جنون-(آتاماس و توربافان/آشیل)
  • هفدهم: بی احتیاطی شوم-(استادکار/ایبسن)
  • هژدهم: جنایات ناخواستهٔ عشق-(اودیپ/سوفوکل، اشباح/ایبسن)
  • نوزدهم: قتل خویشاوندی ناشناخته-(گبرها و قوانین مینوس/ولتر)
  • بیستم: ایثار در راه آرمان-(ریگولوس/پرادون و متاستازیو، هرنانی/هوگو)
  • بیست و یکم: فداکاری به سبب خویشاوندی-(آلسستس/سوفوکل، شهید/اوژیه)
  • بیست و دوم: همه چیز فدای هوس-(ژوسلین/گودار، سانو/دوده)
  • بیست و سوم: ضرورت قربانی کردن عزیزان-(ایفی ژنیا/سوفوکل و آشیل)
  • بیست و چهارم: رقابت فرادست و فرودست-(زمین و آسمان/بایرون، ژاندارم و زلید/ولتر)
  • بیست و پنجم: زنا-(زنان تراخیس/سوفوکل، نومارومستان/دوده)
  • بیست و ششم: جنایات عشقی-(سمیرامیس/مانفردی و کربیون، چرم گاو/پولتی)
  • بیست و هفتم: کشف خطاکاری محبوب-(مادام کاورلت/اوژیه، ژرژت/ساردو، حرفهٔ خانم وارن/جرج برنارد شاو)
  • بیست و هشتم: موانع عشق ورزیدن-(قهرمان چینی/متاستازیو، مهاجر/بورژه)
  • بیست و نهم: عشق به دشمن-(دوشس مالفی/ویستر، قلب شکسته/فورد)
  • سی ام: جاه طلبی-(تیمولیون/آلفیری، کرامول/هوگو)
  • سی و یکم: تعارض با یک خدا-(ریسندگان/آشیل، رنجهای مسیح/سنت گریگوری)
  • سی و دوم: حسادت بیجا-(شاید بدترین، همیشه بدترین نباشد، اتلو و هیاهو برای هیچ/شکسپیر)
  • سی و سوم: قضاوت اشتباه-(زن مار/گوتزی، هنری ناوار/دومای پدر)
  • سی و چهارم: پشیمانی-(اومیندس/آشیل، جنایت و مکافات/داستایفسکی، ترزا کن/زولا)
  • سی و پنجم: بازیابی گمشده-(افسانهٔ زمستانی و پریکلس/کاپیتان گرانت/ژول ورن)
  • سی و ششم: از دست دادن محبوب-(نیوب و ترولیوس/آشیل، شکسپیر، مزاحم و هفت شاهزاده/مترلینک)[1]

منابع

  1. سی و شش وضعیت نمایشی/ژرژ پولتی/جمال آل احمد و عباس بیاتی/سروش/1383

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Playwright». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۵ اوت ۲۰۰۹.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.