میرزا علیقلی خویی
میرزا علیقلی خویی، هنرمند فعال در تصویرگری کتاب‌های مصور چاپ سنگی است.
| میرزا علیقلی خویی میرزا علیقلی خویی | |
|---|---|
| محل زندگی | تبریز |
| ملیت | ایرانی |
| شناخته‌شده برای | هنرمند فعال در تصویرگری کتاب‌های مصور چاپ سنگی. |
زندگی‌نامه
او اولین هنرمندی است که با نام خود قابل شناسایی است و آثار فوق‌العاده ای دارد. این آثار نه تنها کاملاً اصیل و جذاب هستند، بلکه به واسطهٔ یک سلسله ویژگی، منحصر به فرد شناخته می‌شود. او جوانی اش را در تبریز گذرانید جایی که قبل از انتقال چاپخانه‌های بزرگ به تهران، امکان چاپ سنگی در آن وجود داشت. با توجه به شواهد موجود در سبک او می‌توان تصور کرد که وی از آموزش منظمی برخوردار بوده‌است. خمسه نظامی نسخه سال ۱۲۶۴ قمری نشان می‌دهد که او استاد بلامنازع تصویرسازی چاپ سنگی در زمان خویش بوده‌است. بیشتر روزنامه سال‌های اولیه، توسط میرزا علیقلی خویی ترسیم شده‌است. نمونه ای که به اواخر فعالیت او مربوط می‌شود، صفحه اول روزنامه وقایع اتفاقیه است که با نشان (شیر و خورشید) شیر نری که شمشیر به دست و خورشید درخشانی برپهلو دارد، مزین شده‌است. حال اینکه نکته ای این نظر را تقویت می‌کند، از نظر سبک تصویر شیرهای صفحه اول این روزنامه با شیرهای تصویر شده توسط میرزا علیقلی خویی در ده جلد روضه الصفا مشابهت دارد. سلسه کتاب‌هایی که بالغ بر ۳۰ عدد است و در طول ۱۰سال کار شده و امضای میرزا علیقلی خویی را دارد.[1]
از نمونه کتاب‌های درخشانی که رقم میرزا علیقلی خویی را داراست می‌توان به: طوفان البکا، عجایب المخلوقات، چهل طوطی، حمله حیدری، هزار و یک شب، روضه الصفا و… اشاره نمود.
این کتاب‌ها بیش از ۱۲۰۰ تصویر را شامل می‌شود که کوچکترین آن‌ها در اندازه یک تکبر و بزرگترین آن به اندازه یک صفحه کامل رسم شده‌است. بد نیست چند نمونه از آثار وی را بررسی کنیم. میرزا علیقلی خویی در تصویرسازی دقیق، از جزئیات حالات انسان‌ها چه در صورت و چه در حرکت صاحب سبک است. انسهان‌های زیبا همیشه به صورت سه رخ ترسیم می‌شوند در حالی که افراد زشت و پیرزن‌ها از نیم رخ به تصویر کشیده می‌شوند. در حالی که چهره اشخاص معمولاً در حالتی یکسان ترسیم می‌شوند، احساس‌های آنان با استفاده از حرکات بدن نشان داده می‌شوند. محمدعلی کریم زاده تبریزی، میرزا علیقلی خویی را ساده کار اما خوش دست می‌داند.
منابع
- صمدی، ۱۳۸۶ مقاله هزار و یک سنگ
- کتاب بررسی آثار چاپ سنگی علیقلی خویی در کتاب عجایب المخلوقات قزوینی
- مازارلف، اولریش، ۱۳۸۹، ترجمه مهاجر، شهروز_تهران، چاپ نظر، تصویرسازی داستانی در کتاب‌های چاپ سنگی فارسی
- افشار، ایرج، ۱۳۴۴، سیر کتاب در ایران، تهران، امیر کتاب
- مقاله هزار و یک سنگ، ۱۳۸۶، مازارلف، اولریش، ترجمه هاجر صمدی