مرتضی یزدی
دکتر مرتضی یزدی (۱۲۷۸ تهران - اوایل دهه شصت) پزشک و وزیر بهداری و از مؤسسان و عضو کمیته مرکزی حزب توده ایران بود. دکتر یزدی یکی از شناخته شده ترین جراحان کشور بود.
دکتر مرتضی یزدی | |
|---|---|
| وزیر بهداری ایران | |
| مشغول به کار ۱۳۲۵ – ۱۳۲۵ | |
| پادشاه | محمدرضا شاه پهلوی |
| نخست‌وزیر | احمد قوام |
| پس از | دکتر منوچهر اقبال |
| پیش از | دکتر منوچهر اقبال |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۷۸ |
| درگذشته | دهه شصت |
| ملیت | ایرانی |
پدرش شیخ محمدحسین ندوشنی یزدی و مادرش صفیه یزدی بود. پدرش از روحانیون مشروطه‌خواه و نماینده سه دوره نخست مجلس شورای ملی از تهران بود. او هوادار رضاشاه بود و به عنوان سالخورده‌ترین نماینده در مجلس موسسانی شرکت کرد که در آذر ۱۳۰۴ با تغییراتی در قانون اساسی، سلطنت خاندان پهلوی را رسمیت بخشید. به سبب جایگاه او، پیش از آنکه اعزام دسته‌جمعی دانشجویان در زمان رضاشاه باب شود، پسرش مرتضی به هزینه دولت ایران در آلمان در رشته پزشکی تحصیل کرد. نخست برای او ماهیانه سی تومان کمک هزینه تحصیلی تعیین شد که این مبلغ در سال ۱۳۰۷ به ماهیانه شصت تومان افزاییش یافت. [1]
هلابدورفتیس، همسر او آلمانی بود و آنها دو پسر داشتند. در سال ۱۳۱۶، به عنوان عضوی از ۵۳ نفر زندانی شد. در سال ۱۳۲۵ به عنوان یکی از سه وزیر توده‌ای به کابینه احمد قوام پیوست. بار دیگر در سال ۱۳۲۷ در پی ترور شاه زندانی شد. پس از کودتای ۲۸ مرداد زندانی و به اعدام محکوم شد. پس از تقاضای عفو، شاه یک درجه در مجازاتش تخفیف قائل شد و به حبس ابد محکوم گردید و بعدها آزاد گردید؛ ولی باطناً به آرمان‌های توده‌ای وفادار ماند. پسر او حسین، از حزب توده برای ساواک جاسوسی کرد[2] که مرتضی یزدی پس از آگاهی از این مسئله بسیار رنج برد.
منابع
- «مذاکرات جلسه ۲۳۴ دوره ششم مجلس شورای ملی دوم اردیبهشت ۱۳۰۷».
- روزنامه‌نگار، فرج سرکوهی نویسنده و. «جاسوسی در حزب توده، پرده برداری از رازهای نگفتنی». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۶-۱۲.
- «جاسوسی در حزب». تاریخ ایرانی. ۲۰۱۵-۰۱-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۱-۰۱.
- Persian, BBC (2013-02-11). "به عبارت دیگر: گفتگو با حسین یزدی". YouTube (به لاتین). Retrieved 2015-01-01.