محمود بستانی

بستانی در سال ۱۹۳۷م مطابق با ۱۳۵۶ ق در نجف در خانوادهای مذهبی چشم به جهان گشود.

پدر وی حاج عبدالحسین ابوریحه بوده‌است. کنیه ابوریحه به اعتبار شغل عطرفروشی وی بوده‌است.[1]

مادر «محمود بستانی» از سادات خاندان سرابی است. مادر وی، فرزند سید حسین سرابی که از عالمان حوزه نجف است می‌باشد.[2]

دکتر محمود بستانی حرکت علمی خود را با نگاهی ادیبانه آغاز کرد و چنان مصمم و با اراده این مسیر علمی را پی‌گرفت که مرزهای ظاهری را در هم شکست و تا غایت قصوای این دانش در روزگار خویش پیش رفت و با تحمل مشقت‌ها و سختی‌های بسیار دکترای ادبی خود را در گرایش نقد ادبی از جامعة الأزهر در کشور مصر کسب نمود.

پس از بازگشت از مصر در حوزه علمیه نجف به تحصیل معارف الهی پرداخت و تحصیلات مرحله لیسانس را در دانشکده فقه به اتمام رساند و در سال ۱۹۶۹ موفق به اخذ مدرک فوق لیسانس گردید سپس در سال ۱۹۷۳ تحصیلات دوره دکترایش را با تخصص در حوزه نقد ادبی در دانشگاه قاهره پشت سر گذاشت و در سال ۱۹۷۰م بر کرسی استادی زبان و ادبیات عربی در دانشکده فقه تکیه زد.

محمود بستانی ظهر دوشنبه ۲۳ اسفندماه ۱۳۸۹ برابر با ۸ ربیع الثانی ۱۴۳۲ در اثر ایست قلبی در شهر قم درگذشت و پیکر او برای دفن به نجف منتقل و در کنار کمیل بن زیاد، به خاک سپرده شد.

بستانی بسیاری از آثار ادبی خود را در روزنامه‌های نجف منتشر می‌کرد. وی از بارزترین شعرای آن دوره در نجف می‌باشد. اشعار وی به بیان رمزی و سمبلیک متمایل بوده‌است. پس از مسافرت به ایران سالیانی در یکی از دانشکده‌های مشهد به تدریس مشغول بود ضمن آنکه در پژوهشگاه علوم رضوی به تحقیق و پژوهش اشتغال داشت. وی رئیس هیئت علمی مؤسسه جهانی سبطین علیهماالسلام نیز به عهده داشته‌است.

وی کتاب فی نظریه النقدیه در ۱۴ شب در چهارده فصل نگاشتم؛ که بسیار مورد استقبال قرار گرفت. حتی از نظر یکی از ناقدان به نام جبرا ابراهیم جبرا یکی از ۴کتب برتر نقد ادبی در جهان دانسته است. . از منظر وی نقد ادبی جدید با نقد ادبی قدیم متفاوت است. بلکه به فرهنگ عصر توجه دارد. نقد ادبی صحیح سمت و سوی فنی نص را مورد لحاظ قرار دهد.[3]

بستانی در کتاب التفسیر البنائی للقرآن کریم با استفاده از روش تحلیل ساختاری که مبانی آن در القواعد البلاغیة تشریح شده‌است برای اولین‌بار یک دورهٔ کامل تفسیر بلاغی از قرآن ارائه شده‌است.

بستانی در القواعد البلاغیة به تحلیل علمی عنصر ادبی «داستان» پرداخته و مبانی آن را تبیین نموده است، در کتاب مشهور و رایج قصص القرآن دلالیا وجمالیا به تحلیل ادبی و زیبایی‌شناسی داستان‌های قرآن کریم می‌پردازد. این اثر ارزشمند کتاب سال جمهوری اسلامی در ایران بوده و در تمامی کشورهای اسلامی به عنوان اثری ممتاز و متمایز رایج است.

محمود بستانی نظرات بدیع خویش را در نشریات گوناگون ادبی، تفسیری، روانشناختی، جامعه‌شناسی و حوزه‌های گوناگون علوم انسانی ارائه کرده‌است آثاری که به اعتراف کنگره‌ها و نشست‌های بین‌المللی در مجامع علمی گوناگون در جهان اسلام، به حق نشأت گرفته از درونمایه‌های دین است و هیچ وابستگی فکری به اندیشه‌های مدعیان تمدن و علم ندارد. نگارش مقالات بی شمار، ارائه طرح‌های علمی متعدد و نظریات بدیع و تربیت شاگردان متعدد در کشورهای مختلف جهان اسلام حکایت‌گر تلاش‌های بی وقفهٔ این اندیشمند دینی است.[4]

• سید محمدباقر صدر
• زندگینامه: http://www.iqna.ir/icro/news_detail.php?ProdID=765368%5Bپیوند+مرده%5D
• پایان‌نامه: http://www.hawzah.net/fa/thesis/thesisview/85400
• مقالات وی در نورمگز: http://www.noormags.ir/view/fa/creator/208443
• معرفی کتاب: http://www.ketab.ir/BookList.aspx?Type=Authorid&Code=17696%5Bپیوند+مرده%5D
• ویکی عربی: http://ar.wikipedia.org/wiki/محمود_البستاني

• الدکتور محمود البستانی مفکر اسلامیا، به قلم شیخ محمد ساعدی، در سال ۱۴۲۴ منتشر شده‌است.
• بررسی آثار ادبی دکتر محمود بستانی نظریه‌پرداز ادبیات اسلامی، موسی عربی، پایان‌نامه ارشد در دانشگاه تهران، مقدمه اثر
• خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) شعبه مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث
• گلشن ابرار، ج۱۱، محسن دریابیگی.
• مجله المسلم المعاصر، ص۱۴۳٬۱۴۱۲ق