محمدجواد مشکور

محمّدجواد مشکور (زاده اسفند ۱۲۹۷ در تهران – درگذشته ۲۵ فروردین ۱۳۷۴ در تهران) استاد دانشگاه، مورخ تاریخ ایران باستان، ادیب و زبان‌شناس ایرانی بود.[1][2][3]

محمدجواد مشکور
زادهٔاسفند ۱۲۹۷ تهران
درگذشت۲۵ فروردین۱۳۷۴تهران
تهران
آرامگاهقطعه ۸۸ بهشت زهرا، ردیف ۱۴۹ شماره ۷
ملیتایرانی
شهروندیایرانی
تحصیلاتدکتری تاریخ اسلام
محل تحصیلپاریس
پیشهمورخ، نویسنده و استاد دانشگاه
سال‌های فعالیت۱۳۲۰–۱۳۷۴
شناخته‌شده برایپژوهش دربارهٔ زبان‌های سامی و تاریخ مذاهب اسلامی
کارهای برجستهاستاد دانشگاه، رایزن فرهنگی ایران در سوریه، عضو فرهنگستان زبان و ادبیات عرب دمشق
مذهبشیعه دوازده امامی
همسر(ها)پریرخ امیرارجمند
فرزندانمرجان

زندگی

محمدجواد مشکور در اواخر اسفند سال ۱۲۹۷ خورشیدی در محله سنگلج تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی و دبیرستانی خود را در مدرسه‌های ثروت و دارالفنون گذراند. سپس وارد دانشسرای عالی و دانشکده معقول و منقول شد و در سال ۱۳۱۸ موفق به اخذ درجهٔ لیسانس در ادبیات فارسی و ادبیات عرب شد.[4]

وی به تدریس در دبیرستان‌ها پرداخت و چند سالی به خدمت در وزارت دارایی مشغول شد. محمدجواد مشکور چندی نیز نزد دایی‌های خود شریعت سنگلجی و محمدمهدی سنگلجی به تحصیل علم پرداخت. همچنین به تحصیل و تحقیق در زبان‌های باستانی پرداخت و از سال ۱۳۲۷ تا سال ۱۳۳۸ به تدریس تاریخ ایران قدیم و زبان پهلوی در دانشگاه تبریز مشغول بود.[5]

خانواده

محمدجواد مشکور، خواهرزاده محمدحسن شریعت سنگلجی و نیز پدر فرهاد مشکور تهرانی (محمد حسن شریف الدین) بود. فرزندش (فرهاد) یکی از اقطاب سلسلهٔ کمیلیه کبرویه[6] بود که پس از انقلاب ۱۳۵۷ و به حکم دادگاه ویژه روحانیت اعدام شد و خانقاهش نیز توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مصادره شد.[7]

تدریس

مشکور در سال ۱۳۳۲ به پاریس عزیمت کرد و در سال ۱۳۳۶ به اخذ درجهٔ دکتری در تاریخ اسلام نایل آمد. مدت ۶ سال سردبیر مجلهٔ عربی‌زبان الاخاء در تهران بود. در سال ۱۳۴۴ به خدمت تمام وقت دانشسرای عالی درآمد و در کنار آن در دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی و دانشکدهٔ الهیات دانشگاه تهران نیز به تدریس مشغول بود. در سال ۱۳۵۳ به عنوان رایزن فرهنگی ایران عازم سوریه شد و در ضمن به تدریس تاریخ فرق اسلامی به خصوص فرقه‌های شیعه در دانشگاه دمشق پرداخت.[8][9]

درگذشت

مشکور در مهر سال ۱۳۵۸ پس از قریب چهل سال خدمت دانشگاهی بازنشسته شد، ولی همچنان به کار تدریس و تحقیق مشغول بود و سرانجام در ۲۵ فروردین ۱۳۷۴ بر اثر سکته مغزی در تهران درگذشت و در بهشت زهرا در قطعه ۸۸ ویژه هنرمندان و نویسندگان به خاک سپرده شد.[10][11][12]

آثار

  • تاریخ اوستا و ادبیات دینی پهلوی، ۱۳۲۵
  • تاریخ ایران باستان به روایت ابن عبری، یوسف بنیان (ترجمه)، ۱۳۲۶
  • تاریخ مذاهب اسلام یا ترجمه الفرق بین الفرق، ابومنصور عبدالقاهر بغدادی (ترجمه)
  • النکت الاعتقادیة (شیخ مفید محمد بن محمد النعمان (ترجمه)، ۱۳۳۳
  • تاریخ اورارتو، سنگ نبشته‌های اورارتی در آذربایجان، ۱۳۴۵
  • تاریخ اجتماعی ایران در عهد باستان، ۱۳۴۷
  • تاریخ تبریز تا پایان قرن نهم هجری، ۱۳۵۲
  • نظری به تاریخ آذربایجان و آثار باستانی و جمعیت‌شناسی آن، ۱۳۴۹
  • ترجمه تاریخ طبری (قسمت مربوط به ایران) ابوعلی محمد بن محمد بلعمی، ۱۳۳۷
  • دستورنامه در صرف و نحو زبان فارسی، ۱۳۳۸
  • ایران در عهد باستان، ۱۳۴۳
  • منطق‌الطیر عطار (تصحیح)، ۱۳۵۰
  • اخبار سلاجقهٔ روم، ۱۳۵۰
  • سیر اندیشه‌های دینی در ایران، ۱۳۵۵
  • تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام تا قرن چهارم هجری، ۱۳۵۷
  • فرهنگ تطبیقی عربی با زبان‌های سامی و ایرانی، ۱۳۵۷
  • جغرافیای تاریخی ایران قدیم، ۱۳۷۱
  • «فرهنگ فرق اسلامی» ، انتشارات آستان قدس رضوی
  • تاریخ ادیان
  • تاریخ سیاسی و اجتماعی اشکانیان (پهلویان قدیم) ۱۳۹۵[13][14][15]

منابع

  1. «زندگینامه: محمد جواد مشکور (۱۲۹۷–۱۳۷۴)». همشهری آنلاین. ۲۰۰۹-۰۴-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  2. 3015 (۲۰۲۰-۰۴-۱۴). «دربارهٔ محمد جواد مشکور». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  3. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «کاشف آرامگاه ایرانیان سرشناس در برونمرز | DW | 13.04.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  4. «یادی از دکتر محمدجواد مشکور، کاشف کتیبه سقین‌دل». خبرگزاری برنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  5. «مشکور حکیم تاریخ است/ مورخ ادیان، فرق و اندیشه ها». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۸-۰۹-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  6. نور الدین مدرسی چهاردهی، سلسله‌های صوفیه.
  7. «رازینی قاتلی که به جنایاتش افتخار می‌کند!». gooya.
  8. «محمدجواد مشکور - دانشنامهٔ اسلامی». wiki.ahlolbait.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  9. Behnegarsoft.com (۲۰۱۵-۰۴-۱۴). «پژوهش‌هایی که روشنگر راه زبانشناسان و تاریخ‌پژوهان است/کتابشناسی محمدجواد مشکور | ایبنا». خبرگزاری کتاب ایران (IBNA). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  10. «بزرگداشت مرحوم دکتر محمدجواد مشکور | انجمن آثار و مفاخر فرهنگی». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  11. Behnegarsoft.com (۲۰۱۸-۰۹-۲۷). «مراسم بزرگداشت محمدجواد مشکور | ایبنا». خبرگزاری کتاب ایران (IBNA). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  12. «کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد». library.um.ac.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  13. «محمدجواد مشکور». ensani.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  14. «زینبیه یا بارگاه حضرت زینب علیهاسلام». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
  15. «کتابشناسی محمدجواد مشکور به مناسبت سالگرد او». فرهنگ امروز. ۲۰۱۵-۰۴-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۹.
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به محمدجواد مشکور در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.