مأذون قشقایی

او در سال ۱۲۴۶ هجری قمری از پدری لُرزبان از طایفهٔ شیخ هابیل نوئی کهگیلویه و مادر او از طایفهٔ قادرلو قشقایی می‌باشد؛ شکی نیست که اصالت پدری ماذون از سادات امام زاده یحیی ع(شیخ هابیل)و لرزبان بوده اما اشعار او روح‌بخش تمامی انسان‌ها بدون توجه به زبان و قومیت اوست و چون اشعار او غالباً به زبان ترکی و بسیار روان و در عین حال عمیق عاشقانه و عرفانی و اخلاقی است وی را قشقایی‌ها به‌عنوان یک الگو و اسطوره می‌شناسند. [1][2][3] [4]

تخلص شعری «ماذون» توسط ظل‌السلطان قاجار حاکم وقت شیراز به وی داده شد. ظل‌السلطان از مأذون خواست با اختیار کامل اشعارش را بسراید و در مورد هرکس و هر موضوعی شعر سرایی کند. «مأذون» در لغت به معنای «اجازه داده شده»[5] می‌باشد.

اشعار کنونی مأذون از افراد متعددی نقل شده و به وی انتساب داده شده است. بر اساس فقدان شواهد معتبر، اشعار کنونی وی قابل استناد نمی‌باشد. می‌گویند： ملک منصورخان قشقایی در کتابی که تحت عنوان خاطرات وی بعدها چاپ کرده‌اند: «مرحوم صمصام کتابی از اشعار مأذون را به من داد. اشعار مأذون را از جوانی جمع کردم ولی در آلمان در هنگام جنگ در بمباران منزل من، همراه با بقیهٔ اثاثیه از بین رفت. پس از بازگشت به ایران از معین دفتر خواهش نمودم با خط خودش هر آنچه از اشعار ماذون را که به خاطر داریم را بنویسد. او با خط زیبای خودش آن‌ها را نوشت و موقعی که پس از سقوط دکتر مصدق من (ملک منصورخان) به اروپا تبعید شدم شهبازخان شهبازی از روی این کتاب نسخه‌ای رونویسی کرد و بعد نیز برای گردآوری تعداد دیگری از اشعار مأذون و یوسف علی بیگ تلاش بسیار کرد و توانست آن اشعار را چاپ کند».<ref>خاطرات ملک منصورخان قشقایی. نامک. چاپ اول۱۳۹۱. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)</re

گفته می‌شود که مأذون در سال ۱۳۱۳ هجری قمری در شهر شیراز درگذشته و در همین شهر در بقعهٔ امامزاده منصور نزدیک به خیابان تیموری مدفون است. قبر او را مرحوم محمد نادری دره شوری ادیب و فعال فرهنگی قشقایی با کمک یکی از مطلعان کهنسال آن محله (حاج غلامرضا فیلی) مشخص نموده و در حال حاضر هیأت امنایی برای بازسازی و نگداشت آن تشکیل شده است. مقبرهٔ ماذون توسط دوستداران وی در حال بازسازی و مرمت می‌باشد.