لایه (زمین‌شناسی)

لایه[1] (به انگلیسی: Bed) یا طبقه (بستر) کوچک‌ترین واحد در سنگ‌های رسوبی چینه‌‌ای‌ و کوچک‌ترین واحد تقسیمات سنگ‌شناسی است که معمولاً به‌وسیله فسیل‌های شاخص یا سنگ‌شناسی خاص شناخته می‌شود.[2] بستره نیز سطح جدایی دو لایه سنگ رسوبی و سطحی است که لایه‌ای از سنگ‌های رسوبی را از لایه دیگر جدا می‌کند.

نوعی بستره در ترکیه

لایه‌بندی

چگونگی استقرار سنگ‌های رسوبی در لایه‌هایی با ضخامت و ویژگی متفاوت را لایه‌بندی می‌گویند.

انواع:
  • لایه‌بندی چلیپایی: نوعی ساختار لایه‌ای حاصل از نهشته شدن لایه‌های مورب بر روی سطح شیب‌دار
    • لایه‌بندی چلیپایی جناغی: نوعی لایه‌بندی چلیپایی که به‌صورت لایه‌های متناوب یا برهم‌نهشته در جهت‌های متفاوت شیب دارد و الگویی جناغی دارد
    • لایه‌بندی چلیپایی دگرشکل‌شده: نوعی لایه‌بندی چلیپایی که در آن پیش‌لایه‌ها پیش از ته‌نشینی لایهٔ بالایی به سمت پایین‌دست جریان برگشته یا خمیده شده‌اند
    • لایه‌بندی چلیپایی اپسیلون‌شکل: نوعی لایه‌بندی چلیپایی که بر اثر برافزایش جانبی سد نقطه‌ای یک رود به وجود می‌آید
  • لایه‌بندی‌نما: ساختاری شبیه به لایه‌بندی که بر اثر تمرکز یا به هم پیوستن برگ‌لایه‌های موجی به وجود می‌آید و نشانگر به هم پیوستن شیبِ نهشته‌های موجی است
  • لایه‌بندی تدریجی: ساختاری رسوبی که در آن مواد به سمت بالا به‌تدریج ریزتر می‌شوند
  • لایه‌بندی عدسی‌دار: نوعی لایه‌بندی که در آن عدسی‌های کمانی گِلی در ناوه‌هایی از موج‌نقش‌های موجود در ماسه قرار گرفته‌اند و به سمت بالا انحنا دارند
  • لایه‌بندی درهم‌پیچیده: مجموعه‌لایه‌های بسیار درهم‌ریخته که معمولاً به یک لایهٔ خاص رسوب محدود می‌شوند
  • لایه‌بندی نهان: لایه‌بندی ناشی از تغییرات ترکیب کانی‌ها از پایین به بالا در یک توالی سنگ آذرین لایه‌ای
  • لایه‌بندی راه‌راه: لایه‌بندی موزونی که در آن لایه‌های متناوب تیره و روشن تراکم متفاوت پیروکسن و پلاژیوکلاز را نشان می‌دهند
  • لایه‌بندی موزون: نوعی لایه‌بندی در یک تودهٔ آذرین که به‌آسانی قابل مشاهده‌است و در آن لایه‌هایی با ترکیب‌های متفاوت تکرار می‌شوند
  • لایه‌بندی همساز: ساختاری رسوبی که مشخصهٔ آن وجود لایه‌های موازی است

منابع

  1. منبع: واژه‌های مصوّب فرهنگستان تا پایان دفتر یازدهم فرهنگ واژه‌های مصوّب.
  2. «تقویم زمین‌شناسی». دانشنامه رشد. دریافت‌شده در ۱۶ مه ۲۰۱۶.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.