قمرهای مشتری

ماه‌های مشتری سیاره غول‌آسای مشتری دارای ۷۹ قمر شناخته‌شده‌است.[1][2] بر این اساس مشتری دارای بیشترین تعداد قمر با مدار به نسبت پایدار در منظومه شمسی است.[3] بزرگ‌ترین و پرجرم‌ترین این قمرها چهار قمر گالیله‌ای هستند، که به صورت مجزا در سال ۱۶۱۰ میلادی توسط گالیلئو گالیله و زیمون ماریوس کشف شدند و برای بشر اولین اجرام کشف شده‌ای بودند که در مدار زمین یا خورشید قرار نداشتند. در اواخر قرن نوزدهم، تعدادی دیگر از قمرهای کوچک‌تر مشتری کشف شدند و بر روی آنها اسامی معشوقه‌ها، فتوحات و دختران خدای روم ژوپیتر یا معادل یونانی آن زئوس گذاشته شد. قمرهای گالیله‌ای با اختلاف پرجرم‌ترین اجرام در مدار مشتری هستند، در حالی که دیگر ۶۵ قمر این سیاره به همراه حلقه‌های آن با یکدیگر ۰٫۰۰۳٪ از کل جرم مداری این سیاره را تشکیل می‌دهند.

برای دیگر کاربردها، قمرهای مشتری (ابهام‌زدایی) را ببینید.
«قمر مشتری» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای فیلمی به این نام، قمر مشتری (فیلم) را ببینید.
تصویری از مشتری و چهار قمر بزرگ آن (اندازه وفاصله واقعی نیست)

هشت قمر از ماه‌های مشتری، ماه معمولی دارای حرکت موافق‌گرد و مدار دایره‌ای و بدون انحراف مداری چندانی نسبت به خط استوایی مشتری هستند. ماه‌های گالیله‌ای به دلیل داشتن جرم سیاره‌ای کافی، دارای شکل تقریباً کروی هستند و اگر در مداری مستقیم به دور خورشید قرار داشتند، سیاره کوتوله محسوب می‌شدند. چهار ماه معمولی دیگر بسیار کوچک‌تر و به مشتری نزدیک‌ترند که نقش منبع گرد و غبار تشکیل‌دهندهٔ حلقه‌های مشتری را دارند. دیگر ماه‌های مشتری قمر نامنظمی هستند که حرکت موافق‌گرد و مخالف‌گرد و انحراف و خروج از مرکز مداری بالایی دارند و در فاصله‌ای دورتر در مدار مشتری قرار گرفته‌اند. این قمرها احتمالاً از مدار خورشیدی توسط مشتری جذب شده‌اند. از این قمرهای نامنظم هنوز هجده قمر نام‌گذاری نشده‌اند.

ویژگی‌ها

در خصوصیات مداری و ظاهری قمرها تفاوت‌های زیادی نسیت به یکدیگر دارند. چهار قمر گالیله‌ای دارای قطری بالغ بر ۳٬۱۰۰ کیلومتر هستند. بزرگ‌ترین قمر گالیله‌ای، گانیمد بعد از خورشید و هفت سیارهٔ دیگر، نهمین جرم بزرگ در منظومه شمسی است. این قمر از سیارهٔ عطارد نیز بزرگ‌تر است. تمام دیگر قمرهای مشتری دارای قطری کمتر از ۲۵۰ کیلومتر هستند که بسیاری از آنها به سختی به قطر ۵ کیلومتر می‌رسند. شکل مداری قمرها بسیار متفاوت است، برخی از آن‌ها مداری کامل و دایره‌ای دارند و برخی مداری غیرعادی و با انحراف مداری بالا و بسیاری بر خلاف حرکت مداری مشتری به دور خورشید حرکت می‌کنند. تناوب مداری آن‌ها بین هفت ساعت (کمتر از زمانی که مشتری یک بار به دور محور خود می‌چرخد) تا سه هزار برابر آن (تقریباً سه سال زمینی) طولانی‌تراست.

جدول
ردیف
[note 1]		 برچسب
[note 2]		 نام
 تلفظ تصویر قطر
(km)[note 3]		 جرم
(‎×۱۰۱۶ kg)		 نیم‌قطر بزرگ
(km)		 تناوب مداری
(d)		 انحراف مداری
(°)		 خروج از مرکز مداری
 سال کشف
 کاشف
 گروه
[note 4]
۱XVIمتیسˈmi:tɨs
60×۴۰×34~3.6127 690+7h 4m 29s0.06°0.000 021979Synnott
(وویجر ۱)		Inner
۲XVآدرستیاˌædrəˈsti:ə
20×۱۶×14~0.2128 690+7h 9m 30s0.03°0.00151979جویت
(وویجر ۲)		Inner
۳Vآمالتئاˌæməlˈθi:ə
250×۱۴۶×128208181 366+11h 57m 23s0.374°0.00321892برناردInner
۴XIVتبهˈθi:bi
116×۹۸×84~43221 889+16h 11m 17s1.076°0.01751979Synnott
(Voyager 1)		Inner
۵Iآیو†ˈaɪ.oʊ
3660.0×۳۶۳۷٫۴
×3630.6		8 900 000421 700+1.769 137 7860.050°0.00411610گالیلهGalilean
۶IIاروپا†jʊˈroʊpə
3121.64 800 000671 034+3.551 181 0410.471°0.00941610گالیلهGalilean
۷IIIگانیمد†ˈgænɨmi:d
5262.415 000 0001 070 412+7.154 552 960.204°0.00111610گالیلهGalilean
۸IVکالیستو†kəˈlɪstoʊ
4820.611 000 0001 882 709+16.689 018 40.205°0.00741610گالیلهGalilean
۹XVIIIتمیتسوθɨˈmɪstoʊ80.0697 393 216+129.8745.762°0.21151975/2000چارلز کوال & Roemer/
Sheppard et al.		Themisto
۱۰XIIIلداˈli:də160.611 187 781+241.7527.562°0.16731974چارلز کوالHimalia
۱۱VIهیمالیاhaɪˈmeɪliə17067011 451 971+250.3730.486°0.15131904چارلز دیلون پرینHimalia
۱۲Xلیسیتئاlaɪˈsɪθiə366.311 740 560+259.8927.006°0.13221938ست بارنز نیکلسونHimalia
۱۳VIIالاراˈɛlərə868711 778 034+261.1429.691°0.19481905چارلز دیلون پرینHimalia
۱۴—اس۲۰۰جی۱۱40.009 012 570 424+287.9327.584°0.20582001Sheppard et al.Himalia
۱۵XLVIکارپوˈkɑrpoʊ30.004 517 144 873+458.6256.001°0.27352003Sheppard et al.Carpo
۱۶—اس/۲۰۰۳ جی ۱۲10.000 1517 739 539−482.69142.680°0.44492003Sheppard et al.?
۱۷XXXIVیوپوریju:ˈpɔərɨ.i20.001 519 088 434−538.78144.694°0.09602002Sheppard et al.Ananke
۱۸—اس۲۰۰۳جی۳20.001 519 621 780−561.52146.363°0.25072003Sheppard et al.Ananke
۱۹—اس۲۰۰۳جی۱۸20.001 519 812 577−569.73147.401°0.15692003Gladman et al.Ananke
۲۰XLIIتلکسینوئهθɛlkˈsɪnoʊ.i20.001 520 453 753−597.61151.292°0.26842003Sheppard et al.Ananke
۲۱XXXIIIیوآنتیju:ˈænθi30.004 520 464 854−598.09143.409°0.20002002Sheppard et al.Ananke
۲۲XLVهلیکهˈhɛlɨki40.009 020 540 266−601.40154.586°0.13742003Sheppard et al.Ananke
۲۳XXXVارتوزیه (ماه)ɔrˈθɒsɨ.i20.001 520 567 971−602.62142.366°0.24332002Sheppard et al.Ananke
۲۴XXIVیوکاستهˌaɪ. əˈkæsti50.01920 722 566−609.43147.248°0.28742001Sheppard et al.Ananke
۲۵—اس۲۰۰۳جی۱۶20.001 520 743 779−610.36150.769°0.31842003Gladman et al.Ananke
۲۶XXVIIپرکسی‌دکیprækˈsɪdɨki70.04320 823 948−613.90144.205°0.18402001Sheppard et al.Ananke
۲۷XXIIهارپلیکیhɑrˈpælɨki40.01221 063 814−624.54147.223°0.24402001Sheppard et al.Ananke
۲۸XLنیمیˈni:mi20.001 521 129 786−627.48149.732°0.31692003برت جیمز گلدمنAnanke
۲۹XXXهرمیپیhɚˈmɪpi40.009 021 182 086−629.81151.242°0.22902002Sheppard et al.Ananke?
۳۰XXIXتیونهθaɪˈoʊni40.009 021 405 570−639.80147.276°0.25252002Sheppard et al.Ananke
۳۱XIIاننکهəˈnæŋki283.021 454 952−642.02151.564°0.34451951ست بارنز نیکلسونAnanke
۳۲—اس۲۰۰۳جی۱۷20.001 522 134 306−672.75162.490°0.23792003برت جیمز گلدمنCarme
۳۳XXXIآیتنیˈaɪtni30.004 522 285 161−679.64165.562°0.39272002Sheppard et al.Carme
۳۴XXXVIIکالهˈkeɪli20.001 522 409 207−685.32165.378°0.20112002Sheppard et al.Carme
۳۵XXتایجیتیteiˈɪdʒɨti50.01622 438 648−686.67164.890°0.36782001Sheppard et al.Carme
۳۶—اس ۲۰۰۳/جی ۱۹20.001 522 709 061−699.12164.727°0.19612003Gladman et al.Carme
۳۷XXIکالدینیkælˈdi:ni40.007 522 713 444−699.33167.070°0.29162001Sheppard et al.Carme
۳۸—اس/۲۰۰۳ جی ۱۵20.001 522 720 999−699.68141.812°0.09322003Sheppard et al.Ananke?
۳۹—اس/۲۰۰۳ جی ۱۰20.001 522 730 813−700.13163.813°0.34382003Sheppard et al.Carme?
۴۰—اس/۲۰۰۳ جی ۲۳20.001 522 739 654−700.54148.849°0.39302004Sheppard et al.Pasiphaë
۴۱XXVارینومیɨˈrɪnəmi30.004 522 986 266−711.96163.737°0.25522001Sheppard et al.Carme
۴۲XLIآئودهeɪˈi:di40.009 023 044 175−714.66160.482°0.60112003Sheppard et al.Pasiphaë
۴۳XLIVکلیکوریkəˈlɪkəri20.001 523 111 823−717.81164.605°0.20412003Sheppard et al.Carme?
۴۴XXIIIکلیکیˈkælɨki50.01923 180 773−721.02165.505°0.21392001Sheppard et al.Carme
۴۵XIکارمیˈkɑrmi461323 197 992−721.82165.047°0.23421938NicholsonCarme
۴۶XVIIکالریهkəˈlɪroʊ.i90.08723 214 986−722.62139.849°0.25822000Gladman et al.Pasiphaë
۴۷XXXIIیوری‌دمیjʊˈrɪdəmi30.004 523 230 858−723.36149.324°0.37692002Sheppard et al.Pasiphaë?
۴۸XXXVIIIپسیثیpəˈsɪθɨ.i20.001 523 307 318−726.93165.759°0.32882002Sheppard et al.Carme
۴۹XLVIIIسیلینیsɨˈli:ni20.001 523 396 269−731.10140.148°0.41152003Sheppard et al.Pasiphaë
۵۰XLVIIیوکلدیju:ˈkɛlədi40.009 023 483 694−735.20163.996°0.28282003Sheppard et al.Carme
۵۱—اس/۲۰۰۳ جی ۴20.001 523 570 790−739.29147.175°0.30032003Sheppard et al.Pasiphaë
۵۲VIIIپاسیفائهpəˈsɪfeɪ.i603023 609 042−741.09141.803°0.37431908Gladman et al.Pasiphaë
۵۳XXXIXهیجه‌منیhɨˈdʒɛməni30.004 523 702 511−745.50152.506°0.40772003Sheppard et al.Pasiphaë
۵۴XLIIIآرکیˈɑrki30.004 523 717 051−746.19164.587°0.14922002Sheppard et al.Carme
۵۵XXVIآیسانوایaɪˈsɒnoʊ.i40.007 523 800 647−750.13165.127°0.17752001Sheppard et al.Carme
۵۶—اس/۲۰۰۳ جی ۹10.000 1523 857 808−752.84164.980°0.27612003Sheppard et al.Carme
۵۷—اس/۲۰۰۳ جی ۵40.009 023 973 926−758.34165.549°0.30702003Sheppard et al.Carme
۵۸IXسینوپهsɨˈnoʊpi387.524 057 865−762.33153.778°0.27501914NicholsonPasiphaë
۵۹XXXVIاسپاندیˈspɒndi20.001 524 252 627−771.60154.372°0.44312002Sheppard et al.Pasiphaë
۶۰XXVIIIآتونهɔ:ˈtɒnoʊ.i40.009 024 264 445−772.17151.058°0.36902002Sheppard et al.Pasiphaë
۶۱XLIXکرهˈkɔəri20.001 523 345 093−776.02137.371°0.19512003Sheppard et al.Pasiphaë
۶۲XIXمگه‌کلایتیˌmɛgəˈklaɪti50.02124 687 239−792.44150.398°0.30772001Sheppard et al.Pasiphaë
۶۳—اس/۲۰۰۳ جی ۲20.001 530 290 846−1 077.02153.521°0.18822003Sheppard et al.?
۶۴LVIIاس/۲۰۰۳ جی ۵4۰٫۰۰۹۰۲۳۹۷۳۹۲۶−758.34165.5490.30702003Sheppard et al.Carme
۶۵IXسینوپه‎/sɪˈnoʊpiː/‎387.5۲۴۰۵۷۸۶۵−739.33153.7780.27501914NicholsonPasiphae
۶۶XXXVIاسپاندی‎/ˈspɒndiː/‎2۰٫۰۰۱۵۲۴۲۵۲۶۲۷−771.60154.3720.44312002Sheppard et al.Pasiphae
۶۷XXVIIIآتونه‎/ɔːˈtɒnoʊiː/‎4۰٫۰۰۹۰۲۴۲۶۴۴۴۵−772.17151.0580.36902002Sheppard et al.Pasiphae
۶۸XIXمگه‌کلایتی‎/mɛɡəˈklaɪtiː/‎5۰٫۰۲۱۲۴۶۸۷۲۳۹−792.44150.3980.30772001Sheppard et al.Pasiphae
۶۹—اس/۲۰۰۳ جی ۲2۰٫۰۰۱۵۲۸۵۷۰۴۱۰−۹۸۱٫۵۵153.5210.40742003Sheppard et al.?

پانویس
  1. Order refers to the position among other moons with respect to their average distance from Jupiter.
  2. Label refers to the Roman numerals attributed to each moon in order of their discovery.
  3. Diameters with multiple entries such as "60×40×34" reflect that the body is not a perfect spheroid and that each of its dimensions have been measured well enough.
  4. "?" refers to group assignments that are not considered sure yet.

جستارهای وابسته

منابع
  • ویکی‌پدیای انگلیسی:
  1. Sheppard, Scott S. "The Jupiter Satellite and Moon Page". Carnegie Institution, Department of Terrestrial Magnetism. Retrieved 27 August 2016.
  2. Dunham، Will (۱۷ ژوئیه ۲۰۱۸). «Ten newly found moons of Jupiter include a 'wrong-way driver'». Reuters.
  3. "Solar System Bodies". JPL/NASA. Retrieved 2008-09-09.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.