قدمعلی سرامی

قدمعلی سَرّامی (زادهٔ ۸ بهمن ۱۳۲۲ در رامهرمز)، نویسنده، شاعر و پژوهشگر ایرانی در حوزهٔ زبان فارسی و عضو هیئت امنای بنیاد فردوسی است.[1]

قدمعلی سَرّامی
قدمعلی سَرّامی، تهران، ۱۳۸۹
زاده۸ بهمن ۱۳۲۲
۲۸ ژانویهٔ ۱۹۴۴ ‏(۷۷ سال)
رامهرمز
محل زندگیتهران
تخلصگلشن
زمینه کاریشاعر، نویسنده، پژوهش‌گر، استاد دانشگاه، ناشر
ملیتایرانی
تحصیلاتدکتری زبان و ادبیات فارسی
دانشگاهدانشگاه تهران
بنیانگذارانتشارات ترفند
استادعبدالحسین زرین‌کوب

ذبیح‌الله صفا، پرویز ناتل خانلری

بدیع‌الزمان فروزانفر
تأثیرپذیرفته ازمولوی، فردوسی
شریک(های) زندگیسلطنت عباس‌پور بهبهانی
فرزند(ان)پگاه، چکاد، نیایش، رهاد، مولیان

در نخستین دورهٔ جایزهٔ پژوهش پروفسور آقابزرگ در سال ۱۳۹۰ او جزو ۵ تن شاهنامه پژوه برتر معرفی شد.[2]

پیرامون آثار و اندیشه‌های وی کتاب «عشق است اگر حقیقتی هست» به قلم دکتر مهری تلخابی منتشر شده‌است.[3]

شب قدمعلی سرامی که به همت مجلهٔ فرهنگی و هنری بخارا، انتشارات ترفند و انتشارات باد در آذر ۹۷ برگزار گردید، از جمله رویدادهای مرتبط با پاسداشت وی بوده‌است.[4][5][6]

وی دکتری خود را در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی در دی ماه ۱۳۶۵ دریافت کرد. تا کنون از او کتاب‌های فراوانی در زمینه‌های گوناگونِ پژوهشی، مجموعه‌شعر، کودک و نوجوان، ترجمه و… منتشر شده‌است.

زندگی‌نامه

قدمعلی سرّامی در ۸ بهمن ۱۳۲۲ در رامهرمز متولد شد. در خردسالی، پزشک معالج او با تجویز دارویی نامناسب باعث نابینایی یک چشم و کم‌بینی چشم دیگرش گردید و به همین دلیل از رفتن به مدرسه منع گردید و مدتی را به دکان‌داری گذرانید.[7]

سرامی، دیپلم ادبی خود را در خرداد ۱۳۴۳ از دبیرستان سعدی اهواز گرفت و در همین دوران اولین دفتر شعر خود را به نام لبخند آرزو با مقدمه باستانی پاریزی منتشر کرد.[8]

تحصیلات و فعالیت دانشگاهی

او در کنکور سال ۱۳۴۳ شاگرد اول کنکور رشتهٔ خود در کشور شد. دوره‌های کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکترای زبان و ادبیات فارسی را همراه با کامران فانی، بهاءالدین خرمشاهی، سعید حمیدیان و جواد برومند سعید در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران گذراند و از چمله اساتید وی عبدالحسین زرین‌کوب، ذبیح‌الله صفا، حسن مینوچهر، پرویز ناتل خانلری، بدیع‌الزمان فروزانفر، جلال‌الدین همایی و بهرام فره‌وشی قابل اشاره‌اند.[9]

۱۳۹۱ - از چپ به راست: حسین یوسف‌زمانی، سیمین بهبهانی، قدمعلی سرامی

وی از سال ۱۳۵۳ در دانشگاه‌های کشور تدریس کرده و از سال ۱۳۷۱ تاکنون به عنوان استاد راهنمای دوره کارشناسی‌ارشد و دکتری به فعالیت مشغول است.[10]

سوابق مطبوعاتی و انتشاراتی

وی به مدت ۸ سال از ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۹ عضو هیئت تحریریهٔ روزنامه اطلاعات بود و در این مدت مصاحبه‌هایی با عزیز نسین، محمود جمال‌زاده، پروفسور حسن هشترودی،[11] انجوی شیرازی،[12][13] جواد معروفی، علی اکبر شهنازی، اخوان ثالث،[14] علینقی وزیری، محمد ابراهیم باستانی پاریزی و نورعلی برومند[15] داشت.

او از سال ۱۳۷۹، انتشارات ترفند را بنیاد نهاده که تاکنون ده‌ها جلد کتاب با موضوع ادبیات و تاریخ منتشر کرده‌است.[16]

کتاب وی از رنگ گل تا رنج خار که شکل‌شناسی داستان‌های شاهنامه است، در رشته «ادبیات» از سوی شورای بهترین کتاب سال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد تشویق قرار گرفته‌است.[17]

کتاب شیرین‌تر از پرواز وی از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، از سوی شورای کتاب کودک به عنوان بهترین کتاب سال برگزیده[18] و به وسیله مرضیه محبوب به صورت تئاتر عروسکی در تئاتر شهر اجرا شده‌است.[19]

کتاب‌شناسی
عنوان کتابسال انتشارناشرنوعتوضیحات
لبخند آرزو۱۳۴۲نوای ملّتمجموعه شعرمجموعه شعرهای روزگاران کودکی، نوجوانی و جوانی
با این سکوت سرخ۱۳۴۶صفی‌علیشاهمجموعه شعرباز چاپ در سال ۱۳۵۴ - هر دوبار نیز توقیف شده‌است.
قصهٔ دوستی۱۳۵۵کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانانداستان
تفرقه۱۳۵۸کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانانداستاناین داستان به زبان‌های انگلیسی، عربی، آذری، کردی و بلوچی ترجمه شده‌است.
شیرین‌تر از پرواز۱۳۶۷کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانانداستان (شعر)بهترین کتاب سال از سوی شورای کتاب کودک - اجرا به صورت تئاتر عروسکی در تئاتر شهر
از رنگ گل تا رنج خار۱۳۶۸انتشارات علمی و فرهنگیپژوهشی(زیرعنوان: شکل‌شناسی داستان‌های شاهنامه) کتاب قابل تحسین در رشتهٔ تحقیقات ادبی
من و جام و شب‌تاب‌ها۱۳۶۹انتشارات شیفتهداستانبازچاپ توسط انتشارات ترفند در سال ۱۳۸۲
افسانه سبز۱۳۷۰انتشارات شیفتهداستان کودکداستان درختی است که عاشق آسمان است و آرزو دارد روزی به وصال او برسد.
بادکنک سرخ۱۳۷۰انتشارات احیای کتابداستان (شعر)
پسری که سه زبان می‌دانست۱۳۷۰نشر کویرداستان
از خاک تا افلاک۱۳۷۰نشر چاپار فرزانگانپژوهشی(زیر عنوان: سیری در غزل‌ها و ترانه‌های مولانا جلال‌الدین) بازچاپ توسط انتشارات ترفند در سال ۱۳۸۴
از دو نقطه تا همه چیز۱۳۷۴نشر مشیانهمجموعه شعر خوانیمجموعه‌ای از سروده‌های شاعر است که انواع شعرهای کلاسیک و نو در آن به تفکیک آورده شده‌است.
قالیچهٔ سلیمون۱۳۷۸انتشارات روزگارداستان (شعر)این کتاب در سال ۱۳۹۳ توسط انتشارات علمی و فرهنگی بازچاپ شده‌است.
صاف و ساده مثل آب۱۳۸۰نشر نیکان کتابمجموعه شعر
قاشق جادوگر۱۳۸۱نشر ترفندداستان نوجوان
سیمرغ و آفتاب۱۳۸۱نشر ترفندداستان نوجوان
دانهٔ هویج۱۳۸۲نشر تیرگانداستان کودک
حمومک رنگ‌ها۱۳۸۲نشر ترفندداستان (شعر)این کتاب در سال ۱۳۹۳ توسط انتشارات علمی و فرهنگی بازچاپ شده‌است.
تا زادن بامداد باید خواند۱۳۸۲نشر حدیث امروزمجموعه شعراین کتاب مجموعه‌ای از شعرهای نویسنده است که محتوایی اجتماعی دارد.
از هرگز تا همیشه۱۳۸۴نشر ترفندمجموعه مقالهمقالاتی پیرامون ادبیات و فرهنگ ایران
پنج مقاله دربارهٔ ادبیات کودک۱۳۸۵نشر ترفندمجموعه مقاله
چار فصل دوستت دارم۱۳۸۷نشر علممجموعه شعراین مجموعه آخرین مجموعهٔ شعری است که از سراینده انتشار یافته‌است.
قهقهٔ آفتاب، آینه و بی‌نقاب۱۳۹۱نشر ترفندپژوهشیموضوع این کتاب تجلیات آینه در ادب و فرهنگ ایران زمین است
عرفان در آیینهٔ ذهن انسان۱۳۹۲نشر ترفندمجموعه مقالهاین کتاب مجموعه مقالاتی دربارهٔ مولانا و دیگر عارفان بزرگ ایرانی است. جستارهای این مجموعه فراخوانی است به کل‌نگری و کل‌اندیشی.
نوفروشانیم و این بازار ماست۱۳۹۲نشر ترفندمجموعه مقالهاین کتاب دربرگیرندهٔ مجموعه مقالات دربارهٔ زنان از دیدگاه ادبیات کلاسیک ایران و نقد فرهنگ گذشتهٔ ایران در این حوزه است.
عشق، نقش و نگار بوقلمون۱۳۹۲نشر ترفندمجموعه مقالهاین کتاب دربردارندهٔ نوشته‌ها، یادداشت‌ها و مقاله‌های پراکندهٔ نویسنده است.
بر ستیغ‌های حماسه۱۳۹۲نشر ترفندمجموعه مقالهمقالاتی پیرامون شاهنامه و دیگر حماسه‌های ایرانی
قوقولی قوقو۱۳۹۲کانون پرورش فکری کودکان و نوجواناننمایشنامه
چراغ خدا همیشه روشن است۱۳۹۳نشر تیرگانپژوهشیپژوهشی در طبقه‌بندی و ارزش‌های باوری امثال فارسی
قلمکار۱۳۹۳انتشارات علمی و فرهنگیشعر کودکشعر داستان گردآمدن الفبا در میدان‌گاهی شهر الفبا است،
رنگین کمان هفت سال کودکی۱۳۹۳انتشارات علمی و فرهنگیشعر نوجوان
کودکان، عارفان راستین۱۳۹۴نشر ترفندپژوهشیدر این کتاب سعی شده‌است تا ضمن بازکاوی قابلیت‌های فطری و روان‌شناختی دوران کودکی عرفان حقیقی و ملکوت عالم کودکی مورد بررسی قرار گیرد
از خوان و نان تا خون و جان۱۳۹۵نشر ترفندپژوهشیقوت جان در ذهن و زبان مولانا
آینده پاینده باد۱۳۹۶نشر ترفندپژوهشیامید در شعر شاعران بزرگ ایران
باز هم اندر خم یک کوچه‌ایم۱۴۰۰نشر ترفندپژوهشیجستارهایی درباره‌ی ادبیات و فرهنگ ایران
ای گدایان خرابات۱۴۰۰نشر ترفندپژوهشینگاهی به سی‌وسه غزل حافظ

ویژگی اشعار

حسن احمدی گیوی

«در قلمرو شعر سپید و آزاد، استادان برجسته‌ای داشته‌ایم و داریم ولی آنان، در شعر عروضی آن مهارت، استادی و مقام را ندارند. کسانی که در هر دو زمینه، شعرهای بلند قابل توجه و موفق داشته باشند، این دو نفرند: «آقای دکتر شفیعی کدکنی و آقای دکتر قدمعلی سرامی …»[20]

محمد ابراهیم باستانی پاریزی

«من روزی‌که اوّلین قطعهٔ آقای سرّامی را خواندم، این شور و حال را در ابیات آن یافتم و مهمتر این است که پختگی و سلامت و صحت را نیز در وزن و قافیه و صورت ظاهر شعر این آقای دانش‌آموز بسیار با استعداد و شاعر خوش قریحهٔ خوزستانی، به خوبی می‌توان دید و تشخیص داد.»[21]

پیرایه یغمایی

«نخستین چیزی که در اشعار این شاعر جلب نظر می‌کند این است که او فقط روی یک نوع شعر درنگ نمی‌کند. او خود را به شعر می‌سپارد و اجازه می‌دهد که شعر خودش قالبش را کشف کند. واژگانی که در شعرش بکار رفته، گواهی می‌دهد که وی ابزار شاعری را به تمام و کمال و براثر مطالعات گسترده برای خود فراهم آورده‌است. از ادبیات کلاسیک گرفته تا ادبیات معاصر، ادبیات کوچه و بازار و حتی ادبیات کودکانه.»[22]

سعید حمیدیان

«سرامی حافظهٔ عجیبی داشت، و ظاهراً مشکل چشمانش (که به قول خودش چشم پزشکی با شش کلاس سواد در رامهرمز باعث آن شده بود) چنان کرده بود که حتی دروس حجیمی چون تاریخ ادبیات را می‌توانست با یک بار خواندن حفظ کند. با وجود چنان نقصی، من، خرّم و فانی هر چه می‌کوشیدیم باز معدل نمرات سرامی چیزکی از ما بیش بود. او شاعری مفلق بود (و لابد هنوز هست) و در همان دوره، منظومه‌ای در شعر نیمایی با نام با این سکوت سرخ چاپ کرد که از عنوانش پیداست بودار است و مدتی برایش مایهٔ حبس و دردسر شد، هرچند بعد از آن گویا «شیخ زندگی اختیار کرد». او و خرّمشاهی و روایی و من دایماً در حال سرودن و نقد کارهای یکدیگر بودیم.»[23]

نمونه اشعار

ترانه‌سرایی

سرامی در سال‌های پیش و پس از انقلاب بالغ بر یکصد ترانه برای آهنگسازان ایرانی از قبیل ابراهیم سرخوش، حسن یوسف‌زمانی،[26] حسین یوسف‌زمانی،[27] محمد بیگلری‌پور،[28] دکتر حسن ریاحی، محمد عبدالصمدی[29] و… ساخته‌است.

از معروف‌ترین ترانه‌های سروده شده توسط ایشان کوچه باغ راز (با صدای نادر گلچین، معین، عبدالحسین مختاباد، محمد اصفهانی[30] و رامین یوسف‌زمانی)، کولی‌باران (با صدای سیما بینا و محمدرضا سعیدی)، دو ابر (با صدای سیما بینا)، دوباره آفتاب داره مهربون می‌شه (با صدای حسین خواجه امیری)، ترانه به لب[31] (با صدای ناصر مسعودی) را می‌توان نام برد. همچنین او در سال‌های ۱۳۶۶ و ۱۳۶۷ عضو شورای موسیقی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران بوده‌است.

منابع
  1. «... :: بنیاد فردوسی شاخه توس ::...». bonyadferdowsitous.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  2. «انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در مراسم نخستین جایزه پژوهش پروفسور آقابزرگ | انجمن آثار و مفاخر فرهنگی». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  3. «... :: کتاب عشق است اگر حقیقتی هست: نیم‌نگاهی به شعر قدمعلی سرامی ::...».
  4. «شب قدمعلی سرامی در مجله فرهنگی و هنری بخارا».
  5. «بزرگداشت قدمعلی سرامی در رامهرمز».
  6. «پاسداشت قدمعلی سرامی در زنجان».
  7. «پخش برنامه آرشیوی شبکه جوان». webapp.iranseda.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  8. کتاب‌شناسی لبخند آرزو | سامانه کتابخانه‌های دانشگاه تهران
  9. «You are being redirected...». www.ettelaat.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  10. «عناوین برخی از پایان‌نامه‌های دکتری». دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  11. ' آخرین گفتگو با پروفسور هشترودی 'روزنامه اطلاعات'، ۱۳۵۵/۰۶/۱۵، ص۵
  12. ' گفتگو با ابوالقاسم انجوی شیرازی 'روزنامه اطلاعات'، ۱۳۵۲/۰۲/۲۰، ص۱۵
  13. ' گفتگو با ابوالقاسم انجوی شیرازی پیرامون صادق هدایت'روزنامه اطلاعات'، ۱۳۵۲/۱۱/۲۹، ص۲۱
  14. ' گفتگو با اخوان ثالث 'روزنامه اطلاعات'، ۱۳۵۲/۱۱/۱۸، ص۷
  15. ' گفتگو با نورعلی برومند استاد موسیقی ایران 'روزنامه اطلاعات'، ۱۳۵۵/۰۶/۱۴، ص۱۷
  16. «خانه کتاب ketab.ir». www.ketab.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  17. «از رنگ گل تا رنج خار کتاب شایسته تقدیر هشتمین دوره کتاب سال». کتاب سال جمهوری اسلامی ایران.
  18. «کتاب‌های برگزیدهٔ سال ۱۳۶۷ شورای کتاب کودک» (PDF). www.cbc.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  19. «بیوگرافی کوتاه از قدمعلی سرامی». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  20. «دربارهٔ دکتر قدمعلی سرامی». آپارات - سرویس اشتراک ویدیو. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  21. ' 'لبخند آرزو'، نشر نوای ملت، ۱۳۴۲، ص ۶
  22. سایت، مدیر (۲۰۲۰-۱۰-۰۱). «جای پای عشق.». تارنمای رسمی دکتر قدمعلی سرامی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۰.
  23. ' 'مجله بخارا'، شماره ۱۱۹، ۱۳۹۶، ص ۲۱۶
  24. ' 'از دو نقطه تا همه چیز'، نشر مشیانه، ۱۳۷۴، ص۶
  25. ' 'از دو نقطه تا همه چیز'، نشر مشیانه، ۱۳۷۴، ص۲۴
  26. «جستجو». music.iranseda.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  27. «جستجو». music.iranseda.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  28. «جستجو». music.iranseda.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  29. «جستجو». music.iranseda.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  30. «کوچه باغ راز (اجرای زنده)». Musicema.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.
  31. «ترانه بر لب». book.iranseda.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۳.

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به قدمعلی سرامی در ویکی‌گفتاورد موجود است.
  • برگهٔ قدمعلی سرامی در تارنمای آپارات
  • برگهٔ قدمعلی سرامی در تارنمای اینستاگرام
  • برگهٔ قدمعلی سرامی در تارنمای یوتیوب
  • خبرگزاری کتابک… کتابخوانی و آموزش غیرمستقیم رابطه نزدیکی دارند
  • پایگاه خبری کودک و نوجوان… قدمعلی سرامی: روی آوردن به مستقیم گویی، کودکان را از مطالعه گریزان می‌کند
  • پایگاه فرهنگ و ادب فارسی لوح… قدمعلی سرامی: بیدل طرفدار اندیشه وحدت وجود است.
  • پایگاه خبری روزنامهٔ جام‌جم… قدمعلی سرامی:اقبال به مولانا ریشه سیاسی دارد
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.