فهرست آرایه‌های ادبی
نام فارسی آرایه‌های ادبی و برابر سنتی عربی آن‌ها در زیر می‌آید. این اصطلاحات تا مدتی پیش در فارسی برابری نداشته‌اند و زبان فارسی در این زمینه کاملاً تهی و بی‌واژه بود ولی استادانی همچون میرجلال‌الدین کزازی امروزه پیکره واژگانی فارسی را در این زمینه غنی ساخته و برابرهای فارسی بخشی از این اصطلاحات را بدست داده و بکار برده‌اند.
آرایه‌های برونی (صناعات لفظی)
- سجع همسنگ (سجع متوازن)
- سجع همسو (سجع مطرف)
- سجع همسان (متوازی)
- همسانی (ترصیع)
- تسجیع
- ازدواج
- همگونی (جناس)
- جناس تام
- جناس ناقص
- جناس زاید و مزید
- جناس زاید
- جناس مذیل
- جناس آمیغی (مرکب)
- جناس مقرون
- جناس مرفو
- جناس دوگانه (مکرر یا مزدوج)
- همسانی و همگونی (ترصیع مع‌التجنیس)
- اشتقاق
- باشگونگی (قلب)
- بُنسری (ردالعجز علی‌الصدر)
- سَربُنی (ردالصدر علی‌العجز)
- تسبیغ (تشابه‌الاطراف)
- وارونگی
- بازآورد آغازینه (ردالمطلع)
- بازآورد قافیه (ردالقافیه)
- قافیه دوگانه (ذوقافیتین)
- تشریح و تکرار
- هماوایی (توزیع)
- اعنات (التزام)
- وزن دوگانه (ملون)
- توشیح
آرایه‌ای درونی (صناعات معنوی)
- صفت‌شمار (تنسیق‌الصفات)
- نام‌شمار (سیاقةالاعداد)
- پی‌سپار (متتابع)
- همبهری (تسهیم)
- نشانداری (توسیم)
- وانگری (التفات)
- همبستگی (مراعاةالنظیر)
- ناسازی (تضاد)
- نادان‌نمایی (تجاهل‌العارف)
- چشمزد (تلمیح)
- دستانزنی (ارسال‌المثل)
- تضمین
- ترجمه
- جمع
- تفریق
- تقسیم
- استیفا (استقصا)
- جمع و تفریق
- تقسیم
- پیچش و گسترش (لف و نشر)
- وارونه (معکوس)
- آمیخته (مختلط)
- بازگشت (رجوع)
- ایهام
- ایهام پیراسته (ایهام مجرده)
- ایهام آشکار (ایهام مبینه)
- ایهام پرورده (ایهام مرشحه)
- ایهام آمیغی (ایهام مرکب)
- ایهام تناسب
- ایهام تضاد
- ایهام‌گونه (شبه ایهام)
- ابهام
- دورویه (ذووجهین)
- ستایش نکوهش‌نما (مدح شبیه ذم)
- نکوهش ستایش‌نما (تأکیدالذم بما یشبه المدح)
- استدراک
- ستایش دورویه (مدح موجه)
- شیوه شیرین (اسلوب‌الحکیم)
- فسونِ روا (سحر حلال)
- مبالغه
- اغراق
- گزافه هنری (غلو)
- یکپارچگی (استطراد)
- پرسش و پاسخ
- شگرف‌آغازی (براعت استهلال)
- نیک‌آغازی (حسن مطلع)
- نیک‌انجامی (حسن مقطع)
- گریز نیک (حسن تخلص)
- خواهش نیک (حسن طلب)
- بهانگی نیک (حسن تعلیل)
- چیستان (لُغَز)
- معما
منابع
کزازی، میرجلال‌الدین، زیباشناسی سخن پارسی ۳: بدیع، تهران: کتاب ماد، چاپ دوم، ۱۳۷۳خ.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.