فلسفه برای کودکان
فلسفه برای کودکان و نوجوانان (فبک) یا فکرپروری برای کودکان و نوجوانان برنامه‌ای برای آموزش تفکر عمیق فلسفی است که به پرورشِ قدرتِ استدلال، داوری و تمیز در کودکان و نوجوانان می‌پردازد و دستِ کم، سه گونه تفکر نقادانه، تفکر خلاقانه و تفکر مراقبتی را در ایشان پیشرفت می‌دهد.برنامۀ آموزش فلسفه به کودکان، جدیدترین رویکرد در آموزش مهارتهاي تفکر به ویژه تفکر انتقادي به کودکان است این برنامه را در اوایل دهۀ 1970، لیپمن[1] مطرح کرد که به تدریج به شکوفایی و تکامل خود رسید. لیپمن برنامه آموزش فلسفه به کودکان را یکی از روشهای افزایش انواع هوش و تفکر در کودکان دانست
[1]. Lipman
پیشینه
در اواخر سال‌های ۱۹۶۰، وقتی متیو لیپمن در دانشگاه کلمبیا واقع در نیویورک در رشتهٔ فلسفه مشغول تدریس بود، متوجه شد که دانشجویانش فاقد قدرت استدلال و قضاوت هستند. او به این نتیجه رسید که برای تقویت قدرت تفکر این دانشجویان دیگر بسیار دیر شده‌است و قدرت استدلال باید از همان کودکی تقویت شود. لیپمن را بنیان‌گذار فلسفه برای کودکان می‌دانند.[1] لیپمن در سال ۱۹۷۲ به دانشگاه مونتکلر ایالت نیوجرسی نقل مکان کرد و در سال ۱۹۷۴ مؤسسه IAPC را با عنوان مؤسسه بسط و ترویج فلسفه برای کودکان تأسیس کرد.[2]
در ایران
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
یکی از گروه‌های پژوهشی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، گروه فلسفه برای کودکان و نوجوانان است.[3] این گروه با مصوبه شورای گسترش آموزش عالی در تاریخ ۴ آبان ۸۶ شروع به فعالیت نمود و تا کنون در زمینه فلسفه برای کودکان فعالیت‌هایی شامل: مقاله، تألیف و ترجمه کتاب، برگزاری سمینار، همایش و نشست انجام داده‌است.
فصلنامه تفکر و کودک
فصلنامهٔ علمی – تخصصیِ تفکر و کودک[4][5] از سویِ پژوهشگاهِ علومِ انسانی و مطالعاتِ فرهنگی منتشر می‌شود.
پژوهشگران
از جمله پژوهشگران ایرانی این رشته می‌توان به یحیی قائدی،[6]جعفر چاوشی، روح‌الله کریمی، سعید ناجی، مسعود صفایی مقدم، مهرنوش هدایتی، محمدرضا واعظ شهرستانی، حسین شیخ‌رضایی و علی‌اصغر مصلح اشاره کرد.[7] [8] [9]
پرورشِ خلاقیت در کودکان
خلاقیت به عنوان یک استعداد بالقوه نیازمند توجه و پرورش است، زیرا این توانایی نیز مانند همهٔ تواناییهای انسان، جز در سایه بارورسازی به فعلیت نخواهد رسید. از اینرو، پرورش آن می‌بایست از سنین کودکی آغاز گردد و زمینه‌سازی جهت رشد آن برعهده خانواده، مهدکودک و مدارس می‌باشد.[10]
پانویس
- «فلسفه برای کودکان و نوجوانان چیست؟». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۱۴.
- IAPC
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۴ دسامبر ۲۰۱۵.
- «فصلنامه علمی – تخصصی تفکر و کودک». پژوهشگاهِ علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۵.
- «تارنمای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ آوریل ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۸ دسامبر ۲۰۱۵.
- «یحیی قائدی - صفحه شخصی - دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۸-۱۸.
- عینک روشنفکری را نمی‌توان در دانشگاه به چشم زد
- مقاله‌ای درباره فلسفه برای کودکان
- چگونه "نه" گفتن را به فرزندانمان بیاموزیم/ تفکر منطقی را نهادینه کنیم
- چهارچوبی برای تسهیل گفت‌وگوی کلاسی