شیخ مزعل

مزعل فرزند شیخ جابر معروف به جابر خان و برادر بزرگتر شیخ خزعل از قبیله بنی كعب بود. پس از مرگ جابر خان به سال ۱۲۹۸ اختلاف دو فرزند بزرگترش یعنی شیخ محمد و شیخ مزعل آغاز شد که با پیروزی شیخ مزعل به پایان رسید. وی القاب و عناوین و زمینهای پدرش را از دولت مرکزی ایران به ارث برد و چیز دیگری که بر آن افزود رابطه با حکومت انگلیس بود.
قدرت وی در خوزستان بیش از پیش افزایش یافت به طوری که از قٌصبه تا سرحد بصره و از اهواز تا محمره مالیات عشایر و فرماندهی آنان را کم و بیش برعهده داشت.[1][2]

شیخ مزعل هم همانند برادرش شیخ خزعل روابط دوستانه‌ای با انگلستان برقرار کرد، در حالی که دم از طرفداری حکومت مرکزی ایران نیز می‌زد؛ اما بعد از مدتی روابط وی با دولت انگلستان به تیرگی کشیده شد. دلیل تیرگی روابط او با بریتانیا رقابت با کمپانی لینچ در امر بازرگانی در رود کارون و مداخلهٔ نایب کنسول انگلیس و شکایت مزعل به دولت مرکزی بود [3] گشوده شدن رودخانه کارون بر کشتیرانی بین‌المللی، تقویت موقعیت تجاری انگلستان را در منطقه و مهمتر از آن سلطه بر بازارهای ایالات مرکزی و جنوبی ایران و افزایش دخالت دولت مرکزی در امور محلی را در پی داشت.[4]

خزعل پس از مدتی سعی در به حکومت رسیدن کرد. برخی بر این باورند که او پس از ده سال روابط ظاهری با برادرش در سال ۱۲۷۶ هـ.ش. توانست به همراه خدمتکاران ، شیخ مزعل را هنگامی که سوار کشتی خود می‌شد، با تیر تفنگ از پای درآورد. برخی دیگر می‌گویند در اول محرم به هنگام مغرب جمعی که از سوی خزعل اجیر شده بودند، به منزل مزعل حمله برده و او را به همراه چهارده تن از اعضای خانواده و کسان و بستگانش به قتل رساندند. شیخ خزعل پس از آن توانست قدرت را در دست بگیرد و در ۱۲۷۶ هـ.ش. حاکم محمره و اضافات آن گردد.[5][6][7]