شکست شاهانه

شکست شاهانه (به انگلیسی: Majestic Failure: The Fall of the Shah) اثری است از پروفسور ماروین زونیس. ابتدا در سال ۱۹۹۱ در شیکاگو به چاپ رسید. کتاب مزبور بررسی و تلاشی دارد روانشناختانه از شخصیت محمدرضا پهلوی (شاه) از کودکی تا مرگ و رابطه این شخصیت با شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران.

در این کتاب ادعا می‌گردد که شاه به دلایل بسیار زیادی دچار نوعی از کمبود شخصیتی بوده که بر اساس آن فرد به دیگران وابسته می‌گردد. بر اساس ادعای نویسنده مهم‌ترین این دیگران عبارت بودند از رضاشاه، اشرف پهلوی، تاج الملوک مادر شاه، ارنست پرون، اسدالله علم و حسین فردوست (دوستان دوره کودکی)، فرح پهلوی، و در نهایت دولت آمریکا و در ادامه چنین نتیجه می‌گیرد که شاه در دوره انقلاب به هیچ‌یک از این سرچشمه‌های روانی دسترسی (و یا اعتماد) نداشته‌است. پدرش، ارنست پرون و علم پیش تر مرده بودند. اشرف در خارج از کشور بود. همسرش و فردوست کمتر مورد اعتماد بوده‌اند و سرانجام آمریکا دست از حمایت وی برداشته بوده‌است.

در پاورقی‌های کتاب منابع بسیار زیادی مورد ارجاع قرار گرفته‌اند. لیکن مطالبی که چالش برانگیزند اغلب یا به منبعی ارجاع نشده‌اند یا به مصاحبه‌های شخصی با افراد غیرقابل معرفی ارجاع شده‌اند. از این رو این کتاب زمینه علمی دقیقی ندارد تا جایی که بسیاری ان را نوشته‌ای سیاسی برای بد جلوه دادن پادشاه ایران می‌دانند. این کتاب نه به عنوان کتابی مرجع که به جهت دیدگاه تازه اش در زمان انتشار بسیار مورد استقبال قرار گرفت. کتاب توسط عباس مخبر ترجمه و به‌وسیله انتشارات طرح نو در سال ۱۳۷۰ به بازار عرضه شده‌است.

ماروین زونیس پیش از این و در زمان حکومت شاه، کتاب برگزیدگان سیاسی ایران را در زمینه جامعه‌شناسی ایران تألیف نموده بوده‌است.